تعداد بازدید :616
مدير طرح دانشنامه‌ي ديجيتال تاريخ معماري و شهرسازي ايران: اسناد كمتر از يك‌هزار اثر از ميان يك‌ميليون شيء موزه‌ها موجودند
دانشنامه‌ي ديجيتال تاريخ معماري و شهرسازي ايران با
همكاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، فرهنگستان هنر و وزارت مسكن و
شهرسازي طراحي مي‌شود.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران
(ايسنا)، اين مطلب در نشست معرفي دانشنامه‌ي تاريخ معماري و شهرسازي
ايران در خانه‌ي هنرمندان مطرح شد.
سيدمحمد بهشتي ـ مدير طرح دانشنامه ـ با اشاره به ضرورت اجراي اين
طرح، در اين نشست گفت: از ميان يك ميليون اثري كه در موزه‌هاي كشور
وجود دارند، اسناد و مدارك كمتر از يك‌هزار اثر موجودند كه به‌صورت
جسته و گريخته در آنچه درباره‌ي تاريخ معماري و شهرسازي ايران نوشته
شده، آمده است و عمدتا آثار بعد از اسلام و بعد از صفوي را
دربرمي‌گيرند كه بيشتر در شهرهاي بزرگ مانند اصفهان و كاشان بوده‌اند
و كمتر اسناد و مدارك آثار ديگر شهرها را در اين متون مي‌توان
ديد.
وي افزود: ازسوي ديگر، ما با تاريخ معماري و شهرسازي سرزميني روبه‌رو
هستيم كه بنا بر شواهد باستان‌شناسي يكي از نخستين تجربه‌هاي
يك‌جانشيني را داشته و سابقه‌ي تاريخ معماري در سرزمين ما با سابقه‌ي
تاريخ معماري بشر برابر است.
او همچنين به تداوم تاريخي در ايران اشاره كرد كه سبب شده است، ما
دوره‌هاي متعدد و مداوم شكوه تاريخي ممتازي را داشته باشيم كه تقريبا
هيچ وقفه‌اي در آن وجود ندارد.
بهشتي با اشاره به تنوع طبيعي در كشور ما، اظهار داشت: ايران به‌علت
تنوع طبيعي، ناگزير بوده است كه تجربه‌هاي متنوعي را داشته باشد و
حتا اين تنوع به حدي است كه گاه آثار را به كشورهاي مختلف مي‌توان
متعلق دانست كه بر يك تنوع فرهنگي گسترده و يكپارچگي فرهنگي و تداوم
تاريخي دلالت دارد.
وي مهم‌ترين مشكل تاريخ معماري و شهرسازي ايران را عدم تذكر تاريخي
ارزيابي و بيان كرد: ما از تجربه‌ي تاريخي گسترده‌اي بهره‌منديم كه
براي امروز ما مفيد است و نبايد فقط به دانستن تاريخ ساخت بناها اكتفا
كرد؛ زيرا ما نيازمنديم، تا فعاليت‌هاي امروز را به‌وسيله‌ي تاريخ
معماري و شهرسازي تضمين كنيم، چون تاريخ چراغ راه آينده است و با توجه
به مختصات و مسايل كشور، اگر ما با چراغ تاريخ گام برنداريم، مشكلات
بسياري را پيش رو خواهيم داشت.
رييس کميته‌ي ملي موزه‌هاي ايران (ايکوم) همچنين به امضاي
تفاهم‌نامه‌اي ميان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، فرهنگستان هنر و
وزارت مسكن و شهرسازي اشاره كرد كه با پيش‌فرض دانشنامه‌ي مكتوب بوده
است؛ اما به‌علت مشكلات و عدم موفقيت دانشنامه‌هاي مكتوب، دانشنامه‌ي
الكترونيكي جايگزين آن شد. اين امر، با توجه به ظرفيت‌هاي
تكنولوژي‌هاي جديد كمك بسياري مي‌كند، تا اسناد به‌طور جامع در اختيار
همه قرار گيرند.
بهشتي اظهار اميدواري كرد كه در سال 1386 نخستين جوانه‌هاي كار
مشاهده شوند و افزود: به‌دليل وسعت و عمق كار ناگزير بايد از پشتيباني
ديگر مراكز و نهادها در داخل و خارج كشور بهره‌مند شويم.
در ادامه، احمد محيط طباطبايي ـ معاون طرح دانشنامه‌ي تاريخ معماري و
شهرسازي ـ بيان كرد: ما با ايراني روبه‌رو هستيم كه قلمرويي از
بين‌النهرين و رود دجله تا كوه‌هاي آرارات و قفقاز و از سمت شمال
درياي مازندران و در ادامه‌ي آن رودخانه‌ي جيحون و سيحون را دربر
مي‌گيرد و به كوه‌هاي افغانستان، هندوكش تا رودخانه‌ي هند مي‌رسد كه
ما را به درياي عمان و خليج فارس وصل مي‌كند.
وي اظهار داشت: البته حوزه‌ي فرهنگي ايران از اين حوزه نيز گسترده‌تر
است و هميشه اين تداوم فرهنگي ادامه داشته است. در دوران قاجار به‌علت
مسايل دوران فتحعلي‌شاه و بعد از ناصر‌الدين‌شاه نخستين تجزيه‌هاي اين
جغرافياي گسترده را شاهد هستيم، براي همين در محدوده‌ي خارج از مرزهاي
فعلي، حضور فرهنگ ايراني را شاهديم.
او افزود: تاثيرات فرهنگ ايران كه به‌علت جغرافياي گسترده آن است،
باعث موقعيت ويژه‌اي مي‌شود كه تاثيرات حوزه‌ي معماري و شهرسازي را
نيز دارد و حتا رد پاي آن‌را در شبه‌قاره و نواحي شرق چين تا شامات و
حتا ژاپن و اسپانيا و اندلوس مي‌توان ديد كه در مراحل بعدي كار
دانشنامه قرار دارند.
هديه نوربخش از واحد پژوهش اين دانشنامه نيز به توضيح چگونگي عملكرد
پخش پژوهش پرداخت و گفت: واحد پژوهش گروه تخصصي معماري، محور اصلي را
براي خود مشخص كرده است كه اصلي‌ترين محور آن، آثار است. با توجه به
نگاه جامع و كل‌نگر، آثار غير منقول مانند محوطه‌ها، شهرها، مجموعه
بناها و تك بناها، ديوارنگاشته‌ها و راه‌ها را در دستور كار خود دارد.
محور دوم نيز اشخاص‌اند كه با اين آثار در ارتباط هستند.
وي اضافه كرد: محور بعدي، تدوين اصطلاح‌نامه‌ي معماري است كه در
زمينه‌ي معماري و شهرسازي جاي خالي آن احساس مي‌شود. محور چهارم
منابع‌اند كه شامل گزينش منابع در رابطه با دانشنامه است و متون،
تصاوير، نقشه و عكس‌ها را شامل خواهد شد.
قيومي ـ رييس واحد پژوهش ـ تفاوت دانشنامه‌ي مكتوب را با داشنامه‌ي
ديجيتال، تفاوت ماهوي دانست و اظهار داشت: هدف ما گرد‌آوري مقاله
نيست، بلكه هدف ما اين است كه محققان بالقوه مقاله تهيه
كنند.
او تمام حيثيت اين دانشنامه را تهيه‌ي مدرك ارزيابي كرد.
وي منابع تاريخ معماري را به دو دسته‌ي منابع درجه‌ي اول و دوم تقسيم
كرد و ادامه داد: اين درجه‌بندي ارزش نيست و منابع درجه‌ي دوم ارزشي
كمتر نسبت به منابع درجه اول ندارند، بلكه منابع درجه‌ي اول
منابعي‌اند كه به موضوع مورد بحث نزديك‌ترند و در دوران سنتي تهيه
شده‌اند؛ اما منابع درجه‌ي دوم به دوران مدرن متعلق‌اند، مانند گزارش
باستان‌شناسي يا گزارش‌هاي مرمت.
در ادامه‌ي اين نشست، رحيم‌زاده به توضيح چگونگي فهم دانشنامه‌ي
ديجيتال پرداخت و ضرورت ديجيتال بودن دانشنامه را تشريح كرد. همچنين
عماد خضرايي ـ رييس بخش IT دانشنامه ـ به تشريح تجربه‌هاي
دانشنامه‌هاي الكترونيك در سطح جهان پرداخت.
به گزارش ايسنا، در اين نشست لوح سپاسي نيز به سيدمحمد بهشتي داده
شد.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران - اردیبهشت ۱۳۸۶
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی