ایرانیان از نگاه بیگانگان

شیرین زبان
ایرانیان نرم‌گو، لطیفه‌پرداز، شیرین‌بیان و ملایم‌طبعند. آنان متمدن ترین مردم مشرق زمین هستند و بزرگترین مداحان دنیا به شمار می‌‏آیند. آنها هنگام ورود به محلى یا خروج از آن براى مقدم بودن به هم تعارف می‌‏کنند. در موارد دیگر نیز تعارف را از یاد نمی‌‏برند؛ اما آن که حق تقدم با اوست، زیاد درنگ نمی‌‏کند. در نظرشان عجیب است که ما اروپاییان براى رعایت حق تقدم به هنگام ورود و خروج، درنگ و تعارف نمی‌‏کنیم!
ژان شاردن، بازرگان فرانسوى (۱۶۴۳ـ۱۷۱۳م)

شاهنامه
شاهنامه عوامل اصلى بزرگى را جمع کرده و براى همیشه پخش نموده است. این حماسه دوره‌‏هاى پراکنده را با یک آهنگ به هم پیوسته و ارزش زندگانى را به صورتى عالى اندازه گرفته و به نسلهاى متوالى تحرک بخشیده است.‏
پروفسور آرتور پوپ

سوارى و راستى
مردم ایران به‌‏‌‏‌‏‌‏طور کلى صبورند و حکومت بر آنها آسان است. طبقات فقیر خیلى قانع و با ادبند. توانگران به هموطنان گرسنه خود نان می‌‏رسانند. پدرهاى خانواده قاعدتا براى همه بازماندگان خود ماترک متناسب فراهم می‌‏گذارند. و رفتار مردها نسبت به یکدیگر، قرین خوش‌ذاتى و ادب و احترام است.‏ جوانان در میان ایرانیان، سوارى و راستگویى و تیراندازى یاد می‌‏گرفتند. چیز عمده‌‏اى که در فرزندان اخلاف آنها اثر بزرگى باقى گذاشته، به نظر می‌‏رسد همان باشد که به اطفال اسپارتى یاد می‌‏دادند که هیچ وقت حاضر نشوند در صورت دروغگویى، رازشان فاش گردد.
رابرت گرنت واتسن، نویسنده انگلیسى (دوره قاجار)

طالع‌‏بینى
ایرانیان بی‌‏اندازه مایل به دانستن آینده هستند و به این جهت ستاره‌‏شناسان و طالع‌‏بینان را شخصیت‌‏هاى خیلى مهمی می‌‏دانند و با منجمان به منزله هاتفان غیب مشورت می‌‏کنند.‏ شعر چنان اهمیتى نزدشان دارد که می‌‏توانم بگویم هیچ ملتى از این جهت به پاى آنان نمی‌‏رسد. عموما دوست دارند بیانشان دقیق باشد و از کلمات کمترى استفاده کنند.‏
تاورنیه، بازرگان فرانسوى (۱۶۰۵ـ ۱۶۸۷م)
‏
زنده‌دل
ایرانیان مردم باهوش و دل‌‏زنده‌‏اى هستند و استعداد دارند که بزرگترین و قادرترین ملت مشرق زمین باشند و تنها چیزى که کم دارند، همانا یک حکومت خوب و صالح است.‏
هانرى مارتین، کشیش انگلیسى (۱۸۱۱م)