تعداد بازدید :214
خون اژدها از چشمه‌های قیر رامهرمز می‌جوشد
خون سیاه اژدهایی که به‌باور اساطیری مردم رامهرمز در جنگ با
اسفندیار رویین‌تن به‌هلاکت رسید، هنوز از چشمه‌های قیر ماماتین
می‌جوشد. بررسی لوح‌هایی که در تخت‌جمشید به‌دست آمده نشان‌می‌دهد که
هخامنشیان ظروف خود را از این چشمه‌های قیر می‌ساخته‌اند.
به‌گزارش مهر، منطقه «ماماتین» در ۲۵ کیلومتری شمال‌شرق شهرستان
رامهرمز استان خوزستان بستر میراث و ثروتی چند هزار ساله است. گاهی
این ثروت اشباع شده از زمین بیرون می‌جهد تا شاید کسی آن را ببیند و
از ثروت طبیعی سودی ببرد غافل از اینکه در ماماتین از زمین طلای سیاه
می‌جوشد و کسی نمی‌بیند.
گاهی ثروت نیاکان ایرانیان در یک بنا و اثر تاریخی‌است و گاهی طلایی
سیاه به‌نام نفت و قیر. در شهر رامهرمز کوهی وجود دارد که در اثر
انشعاب گاز از درون حفره‌های آن، آتشی به‌بیرون شعله می‌کشد که منظره
زیبایی را در تاریکی شب پیش روی هر عابری مجسم می‌کند، اما غیر از این
کوه که به‌تشکوه معروف‌است در منطقه ماماتین شهر رامهرمز چشمه‌های
زیادی وجود دارد که از آنها به‌صورت طبیعی قیر بیرون می‌آید. ۱۰چشمه
قیر طبیعی موجود در ماماتین به‌شکل تنورهای نانوایی هستند و با مصالحی
مانند قلوه سنگ و ملات ساروج در دو طرف یک مسیل کم آب قرار دارند.
طلای سیاهی که با نفت ترکیب شده از چشمه‌های سیاه‌رنگ می‌جوشد و با آب
رودخانه‌ای به‌نام «رود زرد» رامهرمز ترکیب می‌شود و درنهایت وقتی از
غلظت نفت و قیر آن کم شد به‌زمین‌های کشاورزی می‌رسد. قدیمی‌ها این
رودخانه و آن قیر سیاه را خون اژدهایی می‌دانستند که در نبرد با
اسفندیار رویین‌تن کشته شد.ایرانیان از خون اژدها یا همان قیر جوشیده
از زمین برای ساختن بناهای تاریخی و ظروف استفاده می‌کردند.کشف این
ظروف ساخته شده از قیر در تپه «چغامیش دزفول» مربوط به‌هزاره چهارم
پیش از میلاد مسیح نشان می‌دهد که قیر در بعضی از بناهای تاریخی
عیلامی نیز کاربرد داشته‌است.
ایرانیان از چشمه‌های نفت روان در اطراف آتشکده پارسوماش (مسجد
سلیمان) در صنایع نظامی و روشن‌کردن خشاب‌ها استفاده می‌کردند و در
لوح‌هایی که در تخت‌جمشید به‌دست آمده مطالبی آمده که نشان‌می‌دهد
هخامنشیان از چشمه‌های قیر تشکوه ظروف خود را می‌ساختند.
اما اکنون اهالی روستای قالند بهبهان استان خوزستان تنها
استفاده‌کنندگان از چشمه‌های قیر خوزستان هستند. آنها از این مواد
برای اندود‌کردن ظروف بزرگ نگهداری نان خشک و درمان گرفتگی و
شکسته‌بندی اعضای بدن استفاده می‌کنند.
سال‌ها پیش برای اولین و آخرین بار مواد رودخانه قیر ماماتین توسط یک
کارشناس مورد آزمایش قرار‌گرفت و تشخیص داده شد که این مواد بهترین
ترکیب برای ساخت باند فرودگاه هستند اما دیگر هیچ نوع بهره‌برداری از
آن نشد.
نمونه‌هایی از چشمه‌های قیر طبیعی که از دل زمین بجوشد در اندیکای
مسجد‌سلیمان و منطقه اوقیلک بهبهان نیز به‌چشم می‌خورد اما هیچیک از
این مناطق جاذبه «ماماتین» را ندارند چون این منطقه دارای کوره‌های
تبخیر آب از قیر طبیعی (مربوط به‌قرن ۷ هجری‌قمری)، چاه‌های اکتشافی
نفت ماماتین (اواخر قاجار)، پیر شاهزاده عبدالله ماماتین، مجموعه
ابنیه انگلیسی و مجموعه ابنیه اکتشافات نفت (دوران پهلوی‌اول)، تپه
ماماتین، تپه دره قیر، محوطه باستانی استحصال قیر، چشمه‌های قیر
روان و نیز کوه آتش (تشکوه)است که تاکنون حتی یک گردشگرهم
نداشته‌اند.
پیدایش نفت و قیر در ایران باستان به‌دوره ساسانیان برمی‌گردد چنانکه
آثار باقی‌مانده از یکی از سدهای شوشتر در مسیر رودخانه کارون و شوشتر
نشان‌می‌دهد در ساخت آن از قیر استفاده شده و به‌همین دلیل در میان
خوزستانی‌ها به«بند قیر» معروف است.
وجود بقایای یک شهر قدیمی به‌نام قلعه یزدگرد (قلعه تاشار) از آثار
دوره ساسانی در فاصله کمی از رودخانه ماماتین که دارای حصارهای قطور
سنگی برفراز کوهی بلند و سوق‌الجیشی‌است و وجود تپه‌ای مشتعل از آتش
به‌نام تشکوه می‌تواند در کنار رودخانه قیر طبیعی به‌یک مجموعه
گردشگری عظیم تبدیل شود.
برگرفته از روزنامه اطلاعات