تعداد بازدید :1140
رویکردی تحلیلی به فضای کار اشتراکی و تعامل آن با اجتماع (کوورکینگ)
چکیده:
امروزه اغلب فضاهای کاری در حال تغییر و تحولات بسیار هستند و هرچه بیشتر زمان سپری میشود، از حالت سنتی خود که با هدف تمرکز بر بهرهوری، نظارتهای مستقیم بر روی پرسنل انجام میشود، خارج و حالت منعطفی به خود میگیرند. اینگونه فضاها اغلب به دنبال نوآوری و کشف استعداد ها هستند. در مکانهای اداری پیشرفته، اصلِ تمرکز بر بهرهوری در رتبه دوم قرار میگیرد و شاخصه اصلی "تعاملات اجتماعی" میشود که این مهم به خودی خود سبب کشف بهترین استعدادها، افزایش عملکرد کارکنان و در نهایت بهترین راه حل ها برای به انجام رسیدن یک پروژه، میگردد. در حال حاضر به واسطه پیشرفت‌های تکنولوژیک، انجام وظایف شغلی در هر مکانی امکان‌پذیر شده است. یافته‌های پژوهش‌های مختلف به‌طور مداوم استدلال میکنند که افزایش تعادل میان زندگی شخصی و شغلی افراد، منجر به بهرهوری بیشتر آنان و در نتیجه افزایش تمرکز و کاهش استرس میشود. یکی از مولفههای مهم معماری مدرن که روشنگر مطالب فوق میباشد، پدیده ای نوظهور به نام "کو ورکینگ" یا "فضای کار اشتراکی" است که توصیف کننده انجام فعالیت ها بصورت جمعی بجای فعالیتهای انفرادی، در محیطی متنوع با ویژگی های منحصر به فرد است. رویدادی که بر پایهی به اشتراک گذاشتن علایق و دانش افراد متخصص، گپ و گفت های گروهی، تاثیر گرفتن از محیطِ متنوع و در نهایت تعاملات متقابل، صورت خواهد گرفت. در تحقیق پیش رو که از گونه کاربردی است، با بهره گیری از روش بنیادی-نظری، مفهوم فضاهای کار اشتراکی با رویکرد تعاملات اجتماعی مورد بررسی واقع شدهاند و در نهایت تاثیراتی که میتوانند این گونه فضاها بر محیطهای پیرامون خود (اجتماع) بگذارند مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
همچنین یافته های پژوهش بیانگر این خواهند بود که با روی آوردن به بناهای قدیمی و متروکه شهرمان که بلا استفاده مانده اند و تزریق کاربری مدرن و اجتماعی به آنها، نه تنها می توان این رویکرد که دارای جنبه های مثبت اجتماعی است، توسعه داد بلکه می توان در راستای حفظ و احیاء بناهای تاریخی قدم برداشت.
مقدمه:
امروزه مولفه های مهم بسیاری وجود دارند که از الزامات رقابت در فضاهای کسب و کار بشمار میآیند. مولفه هایی از قبیل: "روحیه تیمی قوی"،"جامعه پذیری"،"شفافیت هرچه بیشتر پروژه ها"،"انعطاف پذیری" و ... که معمولا اکثریت کارکنان درباره آنها اتفاق نظر دارند. براساس موارد مذکور، محیط کسب‌وکار در آینده مستلزم حمایت از تصمیم‌گیری و انعطاف‌پذیری است، به این ترتیب که از تعاملات اجتماعی برای تقویت سرعت یادگیری کارکنان استفاده میکند، احساسات و علایق کارکنان را تحریک میکند، عملکرد افراد را ارتقا میدهد و به اولویت‌های جدید کسب‌وکار واکنش سریع دارد. باید توجه داشت فناوری نقش بسزایی در این تغییرات دارد. در حال حاضر به واسطه پیشرفت‌های تکنولوژیک، انجام وظایف شغلی در هر مکانی امکان‌پذیر شده است. همچنین یافته‌های پژوهش‌های مختلف به‌طور مداوم استدلال میکنند که افزایش تعادل میان زندگی شخصی و شغلی افراد، منجر به بهرهوری بیشتر آنان و در نتیجه افزایش تمرکز و کاهش استرس میشود. پدیدهای که میتواند مولفه های فوق را در خود بگنجاند و محیط کاری بر اساس و چارچوب تعاملات اجتماعی رقم بزند، کوورک یا "فضای کار مشترک" خواهد بود. فضایی که به کارکنان انفرادی و مشارکتی کمک می کند تا شکاف ملکی را پر کنند که امروزه نیاز بیشتری بدان حس می شود. همانطور که حس میشود علاوه بر تعاملات مردمی، محیط نقش بسیار پررنگی بر انسان و بازدهی او دارد. از همین رو در ابتدا به تعاملات انسان و محیط و سپس به تعریف و تحلیل فضاهای کاری اشتراکی خواهیم پرداخت.
رویکرد تعامل انسان با محیط:
درمقیاسکلان، سه رویکرد اصلی و عمده در رابطه با تأثیر محیط طبیعی بر انسان عبارتند از: جبرگرایی محیطی، امکان گرایی و اکولوژی فرهنگی.
جبرگرایی: مشهورترین نسخة جبرگرایی محیطی بیانگر تاثیرات اقلیم بر گوناگونی اجتماعی است. جبرگرایان معتقدند اقلیمهای گرم به مردم کند ذهن و احساساتی که برای ساختن فرهنگ خود ضعیف اند، منجر میشود. در حالی که حاصل اقلیمهای سرد و تاریک مردمی عبوس، ترش رو و وسواسی است. در حالی که محیطهای معتدل بیش تر مستعد وسعت یافتن تمدن ها هستند. منظور اصلی این تفکر که از دوران باستان وجود داشته این است که فعالیتهای بشر در ارتباط مستقیم با محیط زیست قرار دارد. بقراط ویژگیهای مردم در مکانهای خاص را به عوامل محیطی خاص آنجا نسبت میدهد، مانند رطوبت، ارتفاع از سطح دریا، عوارض زمین و... در حالی که ارسطو معتقد است حوزه های اقلیمی جهان از قبیل سردسیر، گرمسیر و معتدل نحوه زندگی مردم جهان را تعیین می کنند.
2-2-امکان گرایی: برخی از امکان گرایان به شدّت با هر نقش شاخصی برای عوامل محیطی در بیان تنوع اجتماعی و فرهنگی ورای سایر موارد مخالف هستند؛ مثل نبود کشت آناناس در گرینلند دانمارک. در حالی که آنهایی که موضع متعادل تری دارند به روش های زیرکانه ای توجّه میکنند که محیط زیست توسط آن ها می تواند ویژگی های فرهنگی را محدود کرده یا وسعت بخشد. امکان گرایی نه نظریه است و نه فرضیه، بلکه روشی است که روابط علّی جبرگرایی محیطی که آنقدر هم ساده نیست را به سادگی بیان میکند.
2-3-اکولوژی فرهنگی: دربرگیرندة تعاملات سیستماتیک عوامل محیطی، تکنولوژی و رفتار انسانی است که برای تحلیل فرآیندهای سازگاری جوامع خاص تحت شرایط محیطی خاص از روش های علوم اجتماعی استفاده میکند. تعریفی دیگر از اکولوژی فرهنگی این است که اکولوژی فرهنگی جبرگرایی محیطی را که مورد توجّه اندیشمندان علوم محیطی قرن 19 و 20 بود، مورد انتقاد قرار می دهد. اکولوژی فرهنگی هم چنین دیدگاه امکان گرایی را نیز نقد می کند، دیدگاهی که می گوید محیط به پدیده های فرهنگی اجازه ظهور میدهد ولی برای آن جایگزینی وجود دارد؛ و تضمینی نیست که هر امکان خاصی به موجودیت مادی منتهی گردد. اکولوژی فرهنگی که با نام های دیگری چون نوتطورگرایی و انسانشناسی محیطشناختی نیز شناخته میشود شاخه ای از انسانشناسی است که رابطه میان انسان و جوامع انسانی با محیط و تحول این رابطه و تأثیر متقابل این دو عامل را مورد مطالعه قرار میدهد.
درمقیاسخرد در مورد رابطه محیط و رفتار، چهار موضع گیری نظری قابل تشخیص است: رویکرد اختیاری ، رویکرد امکان گرا ، رویکرد احتمال گرا و رویکرد جبری. رویکرد اختیاری معتقد است که محیط هیچ اثری بر رفتار انسان ندارد. با توجّه به اینکه برای رفتار انسان محدودیت های جدی مثل بعضی از ویژگی های زیست شناختی وجود دارد، رویکرد اختیاری غیر قابل دفاع است. امکان گرایان محیط را تأمین کننده رفتار انسان و کمی بیش تر از آن می دانند. این رویکرد محیط را شامل مجموعه ای از فرصت های رفتاری می داند که بر اساس آن ممکن است عملی رخ دهد یا ندهد. تحلیل رفتارهای انسان نشان میدهد که مردم به اندازه ای که امکان گرایان فرض میکنند در رفتار خود آزادی عمل ندارند. هر فرد مجموعه ای از انگیزه ها و شایستگی ها را در خود دارد که حداقل بخشی از آن توسط محیط های جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی تعیین میشود. بر اساس اعتقاد به جبرگرایی، وقتی مردم آزادانه عمل میکنند تحت کنترل توارث (ویژگیهای ذاتی) و محیط اطراف خود هستند. جبرگرای محیط گرایی به عنوان شاخه ای از نظریه تکامل محیط را تعیین کننده اصلی رفتار انسان میداند. در این نظریه، محیط به معنای محیط جغرافیایی یا زمین فرض شده است. معتقدان به جبرگرایی، کارکرد محیط ساخته شده را نیز این گونه فرض میکنند. رویکرد جبری رابطه محیط و رفتار را رابطه ای علّی میداند. مردم برای پاسخ به تمایلات خود به محیط رجوع می کنند؛ بعضی محیط ها ممکن است به تمایات نهفته یا ناخودآگاهی پاسخ گویند که با قابلیت های الگوی ویژ های از محیط بروز میکنند. برای مثال فضای یک کافی شاپ میتواند برای مردم شرایط ایجاد یک ورکشاپ و گفتمان های متعدد را بوجود بیاورد خواه اینکه برای چنین عملکردی ساخته نشده باشد بلکه پس از ساخته شدن چنین زمینه ای را فراهم آورده است. (تصویر1)
تصویر شماره1: ورکشاپ در کافه
کارگروهی و تاثیرات آن:
یکی از ضروری‌ترین عوامل تحقق اهدافِ هر سازمان، کار گروهی است. امروزه معمولا در سازمان‌ها، کارکنان رده‌پایین مسئول پیاده‌سازی تصمیم‌های مدیران رده‌بالا هستند. در این شرایط کارکنان با مشکلات گوناگونی روبهرو خواهند بود. بی‌شک همکاری و اشتراک همه‌ی کارکنان در رفع این مشکلات تأثیر مثبتی خواهد داشت. بنابراین کار گروهی اهمیت بسیاری برای بهتر به انجام رسانیدن یک پروژه دارد، از این رو افزایش بهرهوری تنها با همکاری تنگاتنگ کارکنان محقق میگردد. تجربه ثابت کرده است که رابطه‌ی ضعیف کارکنان و مدیریت در پروژه های انفرادی، باعث میشود تا کارکنان تمایلی به انجام کاری بیش از وظایف روزانه‌ی خود، نداشته باشند. بنابراین سهیم شدن افراد در یک پروژه بصورت مشارکتی و گروهی، برای افزایش بهرهوری ضروری است. از طرفی دیگر افرادی که در کار گروهی سهیم هستند و حق نظر دارند، خود را بخشی از یک اجتماع می‌دانند که هدف مشترکی دارد. در این شرایط عزت نفس و خلاقیت کارکنان بیشتر میشود. معمولا ارگانهایی که سبک‌های مشارکتی در به انجام رساندن یک فرآیند را به‌کار میگیرند، درمورد تغییرات اعمال شده پاسخ بهتری از کارکنان خود دریافت میکنند. مشارکت کارکنان باعث میشود آنها همیشه از تغییرات احتمالی آگاه و برای رویارویی و کنار آمدن با آنها آماده باشند. تصمیماتی که با مشارکت و رضایت کارکنان اتخاذ می‌شوند از حمایت و پشتیبانی بیشتری برخوردارند، چرا که کارکنان به تصمیم‌هایی که خودشان در آنها نقش داشته‌اند تعهد بیشتری نشان میدهند و برای تحقق آنها تلاش بیشتری میکنند. علاوه بر ویژگی های محیطی که باید مطبوع جهت پیشرفت باشند، مشارکت محیط کاری خوب و مثبتی خلق میکند که امکان ابراز خلاقیت را فراهم و قابلیت‌های تحلیلی کارکنان را افزایش میدهد؛ فرصت ارائه‌ی قابلیت‌ها باعث تقویت انگیزه‌ی کارکنان میشود، در نتیجه خلاقیت و نوآوری به همراه خواهد داشت که از دو مزیت ارزشمند فعالیتهای مشارکتی هستند. در تصمیم‌گیری‌های گروهی، مجموعه از هم‌افزایی ناشی از دانش و انتخاب دامنه‌ی متنوعی از افراد بهره می‌برد. وقتی به جای یک شخص همه‌ی کارکنان امکان ابراز نظر داشته باشند، احتمال دست‌یابی به ایده‌ای کارامد و یکتا افزایش می‌یابد. با مشارکت در یک فرآیند تصمیم به راحتی اتخاذ میشود و رابطه خوبی بین همکاران شکل میگیرد، در نهایت امر کیفیت محصولات و خدمات تولیدی افزایش می‌يابد.
فضای کار اشتراکی:
پس از گذر از توضیحات فوق به این مهم خواهیم رسید که، محیط و فضایی مناسب با امکاناتی که انسان در آن انتظارِ بازدهی بالا دارد و تعاملات وی با دیگران برای پیدا کردن اشتراکات و سریعترین راه حل ها، سبب میشود تا به بهترین میزان بهرهوری برسیم. فضای کار اشتراکی بعنوان یک فضایی با طراحی مد نظر تمامی این مولفه ها را در قالب محیطی اداری-اجتماعی ارائه خواهد داد.
Cowworking space ها به فضاهایی معمارانه اطلاق میگردد که با طراحی و چیدمان خاص خود، در چارچوب انجام پروژه بر پایه اصل تعاملات اجتماعی و همکاری های مستمر صورت میگیرند. اگر بخواهیم خیلی خلاصه بیان کنیم؛ فضای کاری اشتراکی یک محیط مسطح باز با تعدادی میز، صندلی، فضای جلسه و چند قهوه ساز میباشد. که از نظر معماری خارجی و طراحی دکوراسیون داخلی بر پایه "اصل روانشناسی محیطی" فضایی را تولید میکنند که در آن همکاری بر اساس مشارکت و همفکری را طلب کند. کوورکینگ، فضاهای موقتی در اختیار شرکت ها قرار می دهد تا راه خود را پیدا کنند و همچنین برای فریلنسرها و دورکاران، میزکار فراهم می کند. این فضا به ما این امکان را می دهد تا در جامعهای از همفکران خود قرار بگیریم و فرصت قرار گرفتن در وقایعی را داشته باشیم که احتمالا کسب و کار ما را رو به جلو می برد. محیطی که چند فرد یا تیم با رعایت قوانین محیط، ایده های مختلف خود را روی کسب و کار مد نظر پیاده سازی میکنند. فضای کار اشتراکی، روشی برای کار کردن است که شامل یک فضای کار به اشتراک گذاشته شده، یک دفتر کار و فعالیتهای مستقل میباشد. برخلاف محیطهای اداری معمولی، محیط کوورکینگ معمولاً توسط یک سازمان (ارگان) مشترک به کار برده نمی‌شود و همانطور که از نام آن پیداست، شامل شرکت های مختلف در یک مکان مشخص میباشد. به زبان ساده تر فضاهای بزرگی که افراد می توانند به عنوان محل کار از آنجا استفاده کنند، میز و قسمت مخصوص به خود را دارند و از امکانات فضا استفاده میکنند. فضاهایی که بصورت اجارهای (بدون پرداخت پول پیش) دراختیار افراد و شرکت ها قرار میگیرد. افراد در کنار یکدیگر و دیگر گروه های مستقر مشغول به فعالیت می شوند برای همین به آنها فضار کار اشتراکی می گویند و خود این نکته موجب افزایش بهروری می شود.
اولین کوورکینگ در سال 2005 در ایالت سانفرانسیسکو آمریکا، توسط "برد نایبرگ" مهندس نرم افزار با اعتبار گیری از پدیده "همکاری در فضایی جمعی" و ترکیب "استقلال در ساختار فضاهای اداری"، ابداع شد. او با اجاره کردن و بکارگیری بخشی از فضای موزه اسپیرال (تصویر2)، بصورت مقطعی و دو روز در هفته توانست اولین اجتماع کوورکینگ را رقم بزند و این مهم سبب شد تا بعد از گذر سالها پدیده فضای کار اشتراکی در تمام دنیا فراگیر و به عنوان عنصری مدرن در جهت ارتقا کیفیت کار مورد استفاده قرار گیرد.
تصویر2: کوورکینگ در موزه اسپیرال
امکانات فضای کار اشتراکی:
همانطور که پیش از این اشاره شد، بزرگترین امکانی که فضاهای کوورکینگ در اختیار ما قرار میدهند، به اشتراک گذاری ایده ها و پروژه ها و به طبع، پیدا کردن سریع ترین، بهترین و ارزان ترین راهحلها است. در این فضاها امکاناتی از قبیل میز و صندلی مشخص، اینترنت پر سرعت بی‌سیم، لوازم اداری مانند پرینتر و کپی و در نهایت اتاقهای جلسات خصوصی و چند نفره مهیا میکنند. امروزه به دلیل رقابت بین کوورکینگ های مختلف در جهان؛ امکانات بیشتری مانند کافه، کتابخانه، اتاق بازی و فیلم، نیم چاشت های روزانه و بن های تخفیف غذایی، خطوط تلفن، امکانات مشاوره کسب و کار و سالن های همایش ارائه می دهند. فضاهای کار اشتراکی در کنار شتاب دهنده‌ها و اکوسیستم استارتاپی در حال توسعه هستند. این فضاها معمولاً برای رشد و توسعهی استارتاپها شکل گرفته‌اند و میزبان استارتاپها، فریلنسرها و دیگر افرادی که نیاز به فضای کاری دارند، خواهند بود. یکی از تصورات غلطی که در ایران وجود دارد این است که تفاوت بین شتابدهنده و فضای کار اشتراکی قائل نمی‌شوند. فضای کار اشتراکی یکی از امکاناتی است که شتابدهنده در اختیار استارتاپها قرار میدهد. در فضای کار اشتراکی فرقی نمی‌کند شما حسابدار شخصی هستید یا یک تیم استارتاپی، شما در این فضا در تلاش برای افزایش رشد و تعامل هستید. اما شتابدهنده ها معمولا در ازای امکاناتی که در اختیار تیم های استارتاپی قرار می دهند، بخشی از سهام شرکت ها را در اختیار می گیرند و در سود آنها شریک می شوند. چنین محیط‌هایی از نظر مقیاس، تنوع ویژگی‌ها و حتی زمان اختصاص یافته برای تفریح افراد متفاوت هستند. ویژگیهای مشترک دیگری از جمله اختصاص نقاطی خاص برای فعالیتهای شغلی متمرکز، مشارکتی، فضایی برای انجام ملاقات‌های کوتاه، اتاق‌هایی برای جلسات رسمی و غیررسمی، کافه و البته فضایی برای تعاملات اجتماعی و گپ و گفت و شنودهای فنی از جمله اصلی‌ترین ویژگیهای مشترک آنها است.
تاثیرات اجتماعی:
پس از شرح مفهوم و امکانات فضای کار اشتراکی موقع آن است که مهمترین بعد این عنصر مدرن یعنی تاثیرات اجتماعی آن در جامعه مورد بررسی قرار گیرد. کوورکینگ راه حلی مناسب برای مشکل انزوای بسیاری از کارمزدی ها، که کار کردن در منزل را تجربه کرده اند، میباشد، همین طور به آن ها اجازه میدهد که از عواملی که در منزل حین انجام کار سبب پرتی حواس میگردند، نجات یابند. استارتاپها در فضای کاری اشتراکی با برگزاری رویدادهای مختلف می توانند با افراد مختلف و زیادی آشنا شوند که از این میان مشتریان، همکاران یا سرمایه گذارانی نیز برایشان پیدا شود. یکی از نکات مهم فضای اشتراکی این است که اینگونه فضاها دائما در حال تعامل با افراد مشهور در رشته های مختلف هستند که همین بستر را جهت همکاری های بهتر فراهم میکند.
امروزه کوورکینگ بصورت یک صنعت، در حال حرکت و رو به رشد است. در فضای کار اشتراکی فرد با افرادی در زمینه های مختلف تجاری، علمی و غیره در ارتباط و تعامل میشود که ممکن است هر لحظه یک ارتباط مفید کاری در آینده رقم بخورد. در واقع کوورکینگ اجتماعی است از افرادی که در حین انجام فعالیت های مستقل، ارزش هایی را به اشتراک می گذارند. افرادی که مشتاق به همکوشی و همکاری مشترک هستند میتوانند با کار کردن در کنار افرادی که برای فعالیت در یک محیط مشترک در کنار یکدیگر، ارزش قائل هستند و دورهم جمع شدند، ایده ها را به اشتراک بگذارند و در مراحل بعدتر پروژهای را به انجام برسانند. در ایران فضاهای کار اشتراکی در کنار شتاب دهنده‌ها و اکوسیستم استارتاپی در حال توسعه هستند. این فضاها معمولاً برای رشد و توسعه استارتاپها شکل گرفته‌اند و علاوه بر آنها برای دیگر افرادی که نیاز به فضای کاری دارند میزبان خواهند بود. محور اصلی کسب و کار مراکز کوورک، ایجاد یک جامعه همکار است. افراد اصلی برای حضور در این مراکز کارمزدی های حرفه‌ای، دورکارها و مؤسسین شرکت های کوچک و متوسط هستند که در جستجوی یک جامعه ای با روح "همکاری و تعامل" میباشند. این فضاها نه تنها مربوط به افرادی است که به فضای کاری نیاز دارند، بلکه برای افرادی که به شبکه‌سازی، اعتبارسنجی و شناخت کامل از ایده‌ای که آن را پایه‌گذاری و اداره میکنند، نیاز خواهند داشت نیز مناسب است. فضایی که در آن افراد، اعم از فریلنسرها و تیم‌های استارتاپی، با هر تخصص و هر زمینۀ کاری کنار هم جمع می‌شوند تا در محیط کاری‌ای یکسان، پویا و با فضای جذاب، فعالیتهای خود ازجمله همکاری در انجام یک استارتاپ را انجام دهند. مهم‌تر از همه اینکه چنین فضاهایی با برنامه‌ریزی و حمایت از رویدادهای خاص امکان ایجاد فضایی را برای به اشتراک‌گذاری علایق و دانش اعضا فراهم میکنند. جای تعجب نیست که شرکت‌های مختلف به دنبال بهره‌برداری از منافع فضاهای اجتماعی در مراکز شهر و نزدیک به محل زندگی مردم هستند، به این ترتیب مشکل جدی تعداد رفت و آمد در سطح شهر نیز بسیار مرتفع تر میگردد. فضاهای کوورکینگ در حال تبدیل شدن به خدماتی منطقه‌ای یا محلی میباشند تا به این ترتیب تعادل میان زندگی شغلی و شخصی میلیون‌ها تن بهبود یابد و تحولاتی نوآورانه در جوامع محلی و اقتصاد محلی امکان‌پذیر شود. افزون بر این، شرکت‌های مختلف میتوانند به واسطه بهرهمندی از اکوسیستم کوورکینگ به استعدادهای ناب دسترسی داشته باشند و رشدی بدون مرز را همراه با افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش همزمان هزینه‌ها تجربه کنند. فضاهای شغلی جدید در حال تبدیل کردن فضای کار سنتی به مرکز گردهمایی همکاران میباشند و دفاتر کار در گذر زمان همچون یک شهر عمل خواهند کرد. به‌طور اساسی در اصول کاربرد و طراحی فضای فیزیکی سازمان‌ها و بازتعریف مرزهای بین سازمان‌ها، خرده‌فروشی‌ها و حتی بیمارستان‌ها تغییراتی به وجود آمده است. وجود مناطقی آرام و بی سر و صدا، تجارب شخصی، فضای سبز، کافه و مقاصد اجتماعی ازجمله تجارب جدیدی هستند که کارکنان در فضاهای اداری مدرن با آنها روبهرو می‌شوند. ویژگیهای کاربردی زندگی شهری نقش مهمی در طراحی فضاهای کاری مدرن خواهند داشت.
فضای کاری اشتراکیmain312
فضای کار اشتراکی بعنوان یک عنصر مدرن، میتواند نجات دهنده اقتصاد و اجتماع یک محله باشد و امیدواری را به آن بازگرداند. برای تشریح این موضوع میتوان به ساختمان main312 در ونکوور کانادا اشاره کرد.(تصویر3) ساختمانی مربوط به ستاد پلیس در محله ای فقیر، در معرض بحران، سطح بالای اعتیاد و رو به ویرانی که تا مدت ها متروکه باقی مانده بود و برای شهروندان یک نماد منفی و پوچ تلقی میشد. پس از گذر سالها دولت و همچنین جامعه از ایجاد یک تغییر و دگرگونی بزرگ در آن، برای تبدیل شدن به فضای قابل دسترس و فراگیر، از آن حمایت کردند. در نهایت با تبدیل این مجموعه به فضای کار اشتراکی در سال 2006 و به تبع آن بالا رفتن سطح تعاملات و رفتوآمد ها، اقتصاد و زندگی مجددا به این ناحیه اهدا شد. امروزه برگزاریِ بسیاری از پروژه ها و جلسات مهم در ونکوور، به این مجموعه واگذار میشود.
تصویر3: ساختمانmain312
نفوذپذیری، تنوع، تجارب لذت بخش گروهی، رضایت پرسنل و تغییرات مداوم هم از نظر نیروها و هم از نظر تعدد پروژه ها، از جمله سایر ویژگیهای فضاهای کاری اشتراکی هستند. فضای سازمان‌ها دیگر منعکس‌کننده سلسله مراتب سازمان نخواهد بود، و "تعاملات اجتماعی" در راس پیشبرد یک پروژه قرار خواهد گرفت و در طراحی آنها زبانی مشترک برای ابراز این تعاملات استفاده خواهد شد.
در کنار تحولات یاد شده ذات و ماهیت شهر نیز دچار تغییراتی خواهند شد، چرا که شهر به عنوان الگویی برای طراحی محیطهای سازمانی مورد توجه است. از سوی دیگر انعطاف‌پذیری و راحتی هر چه بیشتر و ارائه امکاناتی مشابه به خدمات یک هتل درجه یک مهمترین نقطه تمرکز در مقوله طراحی فضای فیزیکی سازمان‌ها خواهد بود. در این بین، از میان برداشتن مرزهای فیزیکی و زمانی، فشار ناشی از وظایف شغلی را کاهش خواهد داد. تنها مولفه ثابت در چنین فضاهای شغلی تغییر و پویایی است. رویکرد مذکور مستلزم تفکر ناب در زمینه طراحی، تعمیر و نگهداری فضای فیزیکی ساختمان‌های اداری است. بدون شک فضاهای کاری آینده الهام بخش محیطی است که تقویت‌کننده ارتباطات اجتماعی و ابزاری برای حمایت و پشتیبانی از نیازهای شخصی و آرمان‌های ما خواهد بود.
نتیجه گیری
با جمع بندی از توضیحات فوق به این مهم دست خواهیم یافت که تعاملات و اشتراکات علاوه بر سرعت بخشیدن در روند پیشرفت یک پروژه، بر ارائه آن با بهترین کیفیت و کمترین نقصان بی تاثیر نخواهد بود. لازمه این اشتراکگذاریها فضایی با امکانات مناسب است تا بسترساز گردهماییها بر سر انجام یک طرح قرار گیرد. فضاهای کار اشتراکی ممکن است با توجه به شرایط محلی برای تمرکز بر موضوعی خاص راه اندازی شوند، بعنوان مثال برای توسعه گردشگری، توسعه بازسازی بناهای سنتی، دستآوردهای معمارانه و غیره. امروزه کوورکینگ در حالی که به صورت یک صنعت مدرن در حال رشد است شاهد آن هستیم که بسیاری از ارزشهای اصلی کارها بر پایه انفرادی یا سلسله مراتبی، ناپدید میگردند یا حداقل کمتر اهمیت پیدا میکنند. در فضاهای اشتراکی اغلب مواردی كه در فضاهای صنعتی مشاهده نمیكنیم به مرحله انجام میرسند، امکان کارآفرینی برای مردم قابل دسترس میشود و از حقوق فارغ التحصیلان محافظت میگردد. ارتباطات مردم با مبحث "کار"، توسط این مراکز بیشتر خواهد شد. هر کوورکینگ می تواند بر اقتصاد محلی تأثیر بگذارد و تاثیرات اجتماعی مادام العمری نیز داشته باشد. همچنین میتوان در شهرهای کشورمان بناهای تاریخی بلا استفاده و در حال ویرانی را با القا کردن چنین کاربری به آنها حفظ و نگهداری کرد که به خودی خود نوعی تلفیق معماری مدرن و سنتی است، به گونه ای که یک بنا با معماری سنتی پدیدهای از معماری مدرن را، درعین آسیب نزدن به بنای تاریخی، در دل خود جا داده است. بنایی با معماری قدیمی اما بازسازی شده با چیدمانی بر اساس اصول روانشناسی برای اشتراک گذاری ایده ها. این فضاهای اشتراکی میتوانند تنهایی را از بین ببرند و به مردم کمک کنند در داخل جامعه خود، شغل و فعالیت مدنظر خود را جستوجو کنن، در نتیجه مهاجرت ها کمتر خواهد شد، پول ها، استعدادها، شور و شوق ها حفظ میگردند که این مهم سبب رشد اجتماعی- اقتصادی آن محل و در نهایت شهرها میگردد. فضاهای کار اشتراکی را میتوان بعنوان یکی از معتبرترین و موثرترین جایگاههای امن برای رشد و یادگیری استعدادهای نهفته لحاظ کرد در نتیجه نیاز اساسی ایجاد چنین فضاهایی در محلهها و مناطق بحران زده، بیش از پیش حس خواهد شد.
نویسنده: مازیار سرداری (دکتری معماری)