دانشوران دوره اسلامي، به موازات نگارش مطالبي درخصوص چگونگي تكوين معادن و معدنيات كه غالبا به سبب در دست نبودن اثري از ارسطو در اين زمينه، معمولا در نهايت اختصار برگزار مي شد، دست كم از نيمه نخست سده 3ق به جواهرنامه نگاري روي آوردند. با اين همه گوهرشناسي به عنوان يك شاخه علمي متمايز خيلي ديرتر به طبقه بندي هاي علوم راه يافت و تنها در طبقه بندي هاي جديدتر علوم كه به طور معمول مفصل تر و مشتمل بر «فروع» علوم رياضي و طبيعي بود، گوهرشناسي يا علم الجواهر معمولا به عنوان يكي از فروع علم طبيعي در كنار فنوني چون كشاورزي مطرح مي شد.

آنچه زمینه‌ تکوین و رواج اندیشه ناسیونالیستی را در ایران تسهیل کرد، برخورداری این کشور از هویت تاریخی، فرهنگی و سیاسی مستقل و وجود نوعی خودآگاهی میهنی حداقل ازدوران صفویه به بعد درمیان فرهیختگان ایرانی است.

آلپ‌ارسلان پسر چغری بیگ داوود دومین شاه از سلسله سلجوقی در ایران است. سلجوقیان از اعقاب ترکان بخارا و ماوراءالنهر بودند.

یک نکته در تحول «مدرسه‌های» سده‌های میانه به «دانشگاه» دوران جدید دارای اهمیت است که برای اینکه تصوری از نظام‌های علمی جدید داشته باشیم، باید به آن اشاره کنم. سوربن، به‌عنوان «مدرسه»، کانون علم مسیحیت جهانی یا امت عیسی مسیح بود، درحالی‌که پیدایش دولت‌های ملی به علم «ملی» خود نیاز داشت.

ابوریحان بیرونی را می‌توان از شمار دانشمندان مسلمان دوره تاسیس تفکر اجتماعی حساب کرد؛ زیرا چنان که آزاد ارمکی گفته است، ویژگی‌های این دوره، نگاه مقایسه‌ای به حوادث، مطالعات تاریخی و سخن در مورد جامعه، خانواده و ... است که بیرونی نیز چنین کرده است.

قلعه‌الموت یکی از قلاع تاریخی ایران به‌شمار می‌رود. این دژ در منطقه الموت قزوین شمال شرقی روستای گازرخان (قصرخان) قرار دارد و مقر اسماعیلیان به‌شمار می‌رفت. حسن صباح رهبر این جریان بود که در دوره سلجوقی قیام کرد.

ناصرالدین شاه در پی سفرهای متعددی که به فرنگ کرد، به پیروی از شیوه حمل‌ونقل داخل شهری اروپا، دستور کشیدن خط‌آهنی معروف به واگن اسبی را صادر کرد.

۲۶ آذرماه ۱۳۳۰ دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر وقت در آستانه انتخابات دوره هفدهم قانون‌گذاری نطق مهم سیاسی‌ــ آموزشی خطاب به ایرانیان ایراد و ضمن آن تاکید کرد که این انتخابات، نخستین انتخابات پس از مشروطیت خواهد بود که در آن نفوذ خارجی و دخالت ارباب قدرت و سیاست وجود نخواهد داشت.

دلایل بریتانیایی‌ها برای ریختن طرح کودتا علیه دولت مصدق روشن بود، دریافت مجدد امتیاز نفتی شرکت نفت ایران و انگلیس. ایالات‌متحده نگرانی چندانی از آن نداشت. نگرانی آنها از جایگزین شدن سلطه اتحاد شوروی بود.

به نظر می‌رسد که مطلوبیت‌های انسان‌ها که عامل اصلی تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌هایشان می‌باشد، دو گونه‌اند: مطلوبیت‌های ذاتی و مطلوبیت‌های اکتسابی. آنان که به دنبال مطلوبیت‌های ذاتی خویش می‌روند، به‌زودی به رضایت‌خاطر و آرامش می‌رسند و شاهد خوشبختی را در آغوش می‌گیرند، در حالی که گروه دیگر مادام‌العمر در پی سراب می‌دود و هرگز سیراب و کامیاب نمی‌شود. این گزاره تعبیر دیگری از این حقیقت است که می‌گوید: آدمی به سیرت است، نه به صورت و انسانیت به کمال است، نه به جمال. شرح یک مکاتبه بین دو شخصیت تاریخ معاصر ایران، یعنی سپهبد تیمور بختیار و آیت‌الله حاج شیخ آقابزرگ تهرانی که شرحش در ذیل خواهد آمد، گویای صحت این گزاره است.