
طی چند دهه اخیر کلیه اسناد و مدارکی که دال بر دخالت سازمان سیا در کودتا علیه دکتر محمد مصدق و سرنگونی دولت ملی وی بود، از جمله اسناد همچنان محرمانه و غیرقابل انتشار بهشمار میآمد؛ اما اکنون یعنی در دولت دونالد ترامپ ناگهان انتشار این اسناد بلامانع اعلام میشود.

آکاکی خوشتاریا سرمایهدار گرجی تبعه روسیه بود که به دلیل اقدامات خیریهای که انجام میداد، در آن کشور شناخته شده بود اما شهرت خوشتاریا در ایران بیشتر مرهون یک قرارداد ناموفق است. خوشتاریا به علت ماهیت تجارتش همواره به شمال ایران و منابع این منطقه بهویژه نفت شمال توجه داشت و بالاخره موفق شد در ۱۹۱۶م قراردادی به منظور استخراج معادن و بهرهبرداری از اشجار شمال از جمله نفت با دولت ایران منعقد کند.

با وجود ظهور سه دولت صفویه و عثمانی و گورکانی در جهان اسلام و روابط این سه امپراتوری در یکی از مهمترین دوران تاریخ جهان یعنی طلوع انقلاب علمی و ظهور انقلاب دینی و عصر روشنگری و انقلاب صنعتی و افول این سه امپراتوری و ظهور استعمار و دگرگون شدن جهان مدرن، نیازمند فهم جدیدی از صفویه در ایران هستیم.

با درآمدن ایران در زمره کشورهای دارای حکومت قانون، از مهمترین برنامههایی که میتوانست مشارکت مردم در امور شهری را تضمین و آنان را با رسم و رسوم مشروطهگری آشنا سازد، بیگمان سپردن امور محلی به خود مردم بود؛ همچنان که نمایندگان ملت نیز در دارالشورای ملت به این نتیجه رسیده و خواهان نفوذ و گسترش قدرت مردم در امور شهری بودند؛ به این دلیل به گردآوری و تصویب قانون بلدی پرداختند زیرا تصور میکردند

روز دوشنبه ۹ مرداد ماه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات میزبان نشستی با عنوان «مشروطیت، ما و اکنون» بود. در این نشست تلاش شد نسبت جنبش مشروطه از سه زاویه تاریخ، جامعهشناسی و اقتصاد با امروز جامعه ایران مشخص شود. دکتر هاشم آقاجری، دکتر ابراهیم توفیق و دکتر محمد مالجو سخنرانان این نشست بودند.

از مشروطیت دوم به بعد هم در طول این یک قرن، ما هیچگاه به لحاظ ساختاری نتوانستیم به یک مشروطگی متوازن برسیم که دستکم در سطح حقوقی آنچه را که در قانون اساسی مشروطیت جنبه نهادینه پیدا کرده بود

نخستین روشنفکران ایرانی از نیمه دوم حکومت ناصری به بعد از پیگیرترین مدافعان نوسازی ایران بودند. آنان مرزهای نوسازی را علاوه بر حوزههای اقتصادی، نظامی، اداری، تا سطوح مختلف فرهنگ، اندیشه، سیاست، ادبیات و نظام اجتماعی گسترش دادند. این گروه کوچک از روشنفکران ایران، ضمن وقوف بر نقش و سهم شعر و ادب در تجدید سازمان اجتماعی و سامان فکری و سیاسی کشور، صورت و محتوای ادبیات رایج عصر خود را عامل رکود فرهنگی و رخوت اجتماعی و مانع از نوسازی همهجانبه کشور میدانستند. از اینرو با نقد شیوههای موروثی و سنت ادبی رایج درصدد نوسازی ادبی برآمدند.

«ایراندخت تیمورتاش» دختر عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار رضاشاه، ۴۸ سال پس از مرگ پدرش اعلام کرد:« گروه سه نفره شامل سرلشکر آیرم رئیس شهربانی، پاشاخان رئیس کل زندانها و پزشک احمدی پدرم را در داخل دخمهای با بالش خفه کردند و این زمانی بود که تزریق سم بهوی توسط پزشک احمدی منجر به مرگ پدرم نشده بود. »

کودتای ۲۸ مرداد در تاریخ ایران آبستن تحولات عظیمی شد که تا دههها ادامه داشت. بهطوریکه بسیاری از پژوهشگران وقوع انقلاب اسلامی در ایران را نیز محصول این کودتا و تغییرات اساسی پدید آمده حاصل از آن میدانند. فضای سیاسی کشور بهشدت بسته شد و بسیاری از آزادیهایی که تا پیش از این بدنه کوچک جامعه مدنی ایران درحال کسب آن و تقویت خود بود به ناگاه از میان رفت.

ابنسینا، طبیب و متفکر بزرگ ایرانی یکم شهریور سال ۳۵۹ ه. ش در بخارا به دنیا آمد. او در چند زمینه صاحبنظر و دارای تالیفات متعدد است چنانکه به گفته مستشرقان غربی در طبابت و حکمت بدیلی در روزگار خود نداشته است.