سلوك اقوام ایران و همزیستی ایشان با یكدیگر

در موسیقی كلاسیك ایران كه ریشه در سنت های ما دارد؛ تناسب صداها با یكدیگر و فرود و فراز نواها بر اساس نظمی خاص صورت می پذیرد كه علاوه بر هنر آهنگسازی هماهنگی سازها نقش اساسی دارد بنابراین همسازی و سلوك نواها با یكدیگر موجب ایجاد احساسی عمیق در شنونده می گردد.

زندگی ما انسان ها نیز زمانی دلپذیر و آرامش بخش است كه قادر باشیم در جوار یكدیگر، زیر و بم احساس همدیگر را درك نموده و از فرود دیگران، قدرت فرازی را برای آن ها ایجاد نماییم.

تاریخ ایران سراسر مبارزه علیه بیدادگری و سلطه ی بیگانگان بوده است و علیرغم اختلاف عمیق و دشمن گونه با حاكمان وقت اتحاد و یگانگی در هر قبیله و عشیره ای به خوبی مشهود بوده است.

كشور بزرگی مثل ایران كه سرزمین های فراوانی را زیر فرمان داشته است مسلما دارای اقوام و قبایل مختلف با فرهنگ ها، زبان و دین های مختلف بوده است كه جز با ایجاد یگانگی و اتحاد بین مردمان، امكان اداره ی كشور و حكومت های محلی امری غیر ممكن بوده است.

اجازه انتخاب آزاد مردم برای داشتن دین اجدادی خود و حفظ و صیانت از زبان و ادبیات هر قبیله و قومی احترامی بوده است برای مردم كه با آرامش در كنار یكدیگر به زندگی خود ادمه می دادند.

پیروان ادیان مسیحی، كلیمی، زرتشتی و حتی بت پرستان و چند خداییان در قالب گرایش فردی و ایمان مذهبی كاملا آزاد بودند.
حكومت امویان بر شهر های مختلف كشور و مجبور نمودن مردم به قبول دینی واحد و ظلم و جور حكام اموی موجب گردید كه در گوشه و كنار كشور عصیان و سركشی گاه و بیگاه عده ای را علیه حكام وقت بشوراند و در نتیجه دشمنی و عناد بین قبایل مختلف بالا می گرفت و با فشار حكام اقتدارگرا، آتش عصیان تا مدتی فرو می نشست و چون آتش زیر خاكستر باقی می ماند در این دوران دین- زبان محدوده جغرافیایی- رنگ و نژاد هر یك موجبی بود برای كوبیدن ایل و قبیله ای و به انقیاد درآوردن مردم بی گناه .

قیام سامانیان و مخالفت نهانی با خلیفه بغداد و جنگ و خونریزی ها وكشتارهای جمعی موجب می گردید كه وطن دوستان غیور در معرض آسیب دشمن قرار گرفته و اقوام زبون تر سر به فرمان خلیفه بگذارند. نتیجه آنكه دشمنی بین اقوام غیور و اقوام آرامش طلب هر روز بیشترشده و موجب می گردید آسایش مردم سلب گردد. به منظور ایجاد توفّق و برتری، هر قوم و قبیله ای سعی می كردند با تحقیر مذهب - زبان و آداب و رسوم سایر اقوام، ریشه های دشمنی را عمیق نموده و راه را برای مبارزه های محلی هموار سازند.

دسترسی به غنایم جنگی و به دست آوردن اراضی بیشتر برای كشاورزی و دامداری، انگیزه ی بسیار خوبی برای جنگ و ستیزهای آتی بود به نحوی كه حركت اقوام مغول و تاتار به سوی مرزهای كوچك شده ی كشورمان كه در اثر حمله ی اعراب به حداقل رسیده بود نتیجه ی همین نفاق بین قبایل بود.

هرچند كه افرادی مثل ابومسلم خراسانی امید به حكومتی ایرانی داشت ولی دسیسه های حكومت های كشور های همجوار و اقوام وحشی نمی گذاشت كه این انقلاب ها جان بگیرد.

حكومت هایی شبیه افشاریان و صفویه با قدرتی كه به دست آورده بودند در یكپارچه كردن ایران سهمی به سزا داشته كه همین یكپارچگی تا مدت ها موجب حسن سلوك و همجواری اقوام بوده است.

علاوه بر مسائل سیاسی، مسائل زبانی و موقعیت هایی جغرافیایی مناطق در طول تاریخ موجب ایجاد مشكلات و خدشه وارد آوردن به سلوك همجواری بوده است.

با تثبیت قدرت حكومت مركزی و قانونمند شدن كشور كم كم اختلافات قومی- مذهبی و زبانی فروكش كرد و حسن سلوك جایگزین اختلافات محلی گردیده است. لازم به ذكر است كه وجود قدرت اكثریت حاكم بر قدرت های اقلیت بوده و چنانچه اقلیت ها عصیان گر نباشند این حسن خلق و همزیستی ادامه خواهد داشت، متأسفانه در گذشته های نه چندان دور رفتار اقلیت فارسی زبان چندان مطلوب نبوده و به آرامش روحی غیر فارسی زبانان خدشه وارد می آوردند.

با اینكه درتعالیم اسلام حسن همزیستی مطلوب بین مسلمانان و سایر ادیان الهی مؤكدا توصیه شده است لكن به دلیل عدم اِشراف عامه ی مردم به تعالیم مذكور تذییقات و تحقیراتی برای افراد غیر مسلمان ایجاد می گردید تا جاییكه در بعضی ایام در مراسم مذهبی مسلمانان، پیروان سایر مذاهب نیز مجبور به برگزاری مراسم مذكور بوده و عدم انجام آنها موجب مشكلات خاصی برای ایشان می گردید.

در بعضی از نواحی كشور اختلافات قومی عشیره ای و حتی مذهبی ادامه داشته و هرچند كه حكومت مركزی مایل به ایجاد آرامش بوده است لكن عدم اجرای صحیح نیات حكومت مركزی موجب آزار روحی اقلیت ها شده و فضای سالمی از نظر روابط اجتماعی ایجاد نمی گردید.

بدیهی است توجه به حقوق همه ی افراد و احترام به شرف انسانی می تواند راهگشای حل مشكلات اقوام بوده و یكپارچگی و همزیستی سالم در جامعه ایجاد نماید.

یزدان هوشور