مقالات معماری و شهرسازی

مهرماه که می‌رسد، هرکس به فکر کاروبار خاصِ «شبِ مهرِ» خود است. پدر و مادرها غم خرید وسایل مدرسه فرزند را دارند، فرزندان غم آمادگی برای نشستن پشتِ میز مدرسه؛ برای نخستین بار یا به تکرار. مدیران آموزش و پرورش به فکر جورکردن آمارهای تازه برای اعلام در مراسم‌ها هستند و معلم‌ها هم به فکر وانهادن کار دوم تابستانی و تک‌شغله‌شدن دوباره. بسیاری‌ها هم نوستالژی گذشته را زمزمه می‌کنند و فضا و صمیمیتِ از دست‌رفته مدرسه‌های قدیم را می‌نویسند...

کسی چه می داند شاید افزون شدن دیدارهای حرفه ای این جانب از کاخ گلستان باعث تیزتر شدن آتش میراث پرستی ام شده باشد، چه در فاصله ای کمتر از 2 ماه بار دیگر در روزی از فروردین ماه 1380 بنا به دعوت برای استماع سخنان معاونت فرهنگی مدیرکل یونسکو به محل رفتیم.

پناهگاه شاهدخت های ساسانی - دامنه کوهستان شمال شرقی یزد، با سرسبزی کم نمود و ناتوانش پدید آمده از آبی که چکه چکه جاری است، راهیان را به خویش می خواند، شبستان مانندهای زیادی (خیله) که از سوی نیکوکاران بهدین، برای جهانگردان و بازدیدکنندگان ساخته شده است، به این زیارتگاه مقدس زرتشتیان، از دور، جلوه ای جذاب می دهد. نام این دامنه ی کوهستان «پیر سبز چک چک» است که در گویش عوامانه ی مردم یزد و کرمان، این دو شهر هم کویر، به آن: « پیرسوز چک چک» می گویند.

معروف است که احساسات تند زودگذر هستند. هنگامی که پس از گذشت چند روز هیچ خبری نشد من گمان کردم که درست اندیشیده بودم تا اینکه سرانجام صدای در زدن را شنیدم یک دوست پشت در بود...

آنچه را که می خوانید بخشی از سفری است که در مجله ناشنال جئوگرافیک اکتبر 1931 برابر با 1310 خورشیدی گروهی از شرکت خودروسازی سیتروئن فرانسه سفر پژوهشی و اکتشافی را برای گذر از کشورهای لبنان، سوریه، عراق، ایران، افغانستان تا کشمیر را آغاز کردند...

اوقات فراغت موج می زند در جاده شمال، هوا آبی، جنگل سبز و راه گرچه در ازدحام مسافران مدهوش بود اما انگار همه چیز یک جوری با هم کنار آمده بود تا ما به خودمان بگوییم قراره بریم خوش بگذره یا اصلا سر خودمان کلاه بگذاریم و بگوییم خوشیم به خوشی شما که با بلال، بستنی و یا پرتقال کوهی در ضیافت تعطیلات عید فطر هستید.

در پارچه های دوره ساسانی در داخل رشته مروارید، جاندار بالداری دوخته شده است که تداعی کننده روح نیایی است که در دوره هخامنشی بالاتنه اش از حلقه بالدار بیرون بود و پایین تنه اش پا نداشت. قرص بالدار دوره هخامنشی به ژاپن منتقل شد و به «شیمه کازاری» که در سال نو جلوی در خانه می آویزند، تبدیل شد.

فراموش نکنیم موسیقی به خصوص موسیقایی داخلی ست که فرم می آفریند. در دهه چهل مهدی اخوان ثالث بر اساس فرمهای سنتی یا همان مفاعیلن مفاعیل در محیط شعر نو با بسط فرمها سعی می کرد شعر در ادامه نیما بسراید...

چندی است كه در جامعه معماران از عقب ماندگی معماری ایران و از پیشرفت و اعتلای معماری معاصر غرب سخن گفته می شود و عنوان شده این عقب ماندگی ما را مجبور به كپی نمودن از معماری غرب نموده است.

باید عرض کنم که جزئیات میهمانی بچگانه آن شب، نه در حافظه‌ام هست و نه اصلاً اهمیتی دارد.فقط می‌دانم تمام طول میهمانی و در میان آن همه قیل و قال، چشم به در داشتم که هم نیمکتی من ـ صلاح‌الدین ـ برای اولین بار وارد خانه ما شود که متأسفانه نشد. بچه‌ها که رفتند، حسب تعهد، تا دیروقت در کنار مادرم در حال رفت و روب خانه بودم و بدون آنکه فرصتی برای حل مسأله‌های حساب فردا بیابم، دیرهنگام به خواب رفتم.

در یک کلام می توان گفت که بیونیک یعنی الگوبرداری از طبیعت است و به کنکاش در طبیعت و موجودات زنده می پردازد تا با کشف روابط موجود بتواند آنها را در فن آوری مورد استفاده قرار دهد. به عبارت دیگر می توان آن را هنر استفاده از دانش سیستم های زنده در حل مسائل فنی دانست.

حفاظت و مرمت میراث معمارانه، بر پایه شناخت اثر و حیطه‌های مختلفی که بر شکل‌گیری و حیات آن در طول تاریخ تأثیرگذار بوده،‌استوار است.

محیط ساخته شده ای که ما به عنوان انسان در آن زندگی می کنیم از اهمیت بسزایی برخوردار است. منظر معماری عمیقا سازنده ی زندگی ماست. از جهتی دیگر، معماری، همانگونه که امروز در محیط های شهری شده ی ما ایجاد شده، به همان صورت مبتنی بر دانش بسیار محدود ماست. "نظریه ی معماری" پست مدرن بوسیله ی تاریخ هنر قرار دادی تعیین شده است.

بانک، فضایی جدید و عمومی، پراهمیت و با ابهت است که متمولین و تجار بازار را اغلب به سپردن نقدینه های خود جهت نگهداری و امانت تشویق می کند. شاید چند دهه ی قبل مردم نقدینه های خود را پیش خود در خانه یا در حجره که محل کسب و تجارت آن ها محسوب می شد، نگاهداری می کردند.

متأسفانه از قدیم در صنف معماران همچون دیگران این عادت سخیف در ما بوده و هست كه هركس كاری انجام مي‌دهد نامی از اساتید و پیشینیان خود، كه كار را از آنان فرا گرفته نمي‌برد. در زمان قاجار و قبل از مشروطیت اساتید بزرگی بوده‌اند نظیر «استاد حسن قمی» كه علاوه بر استادی، مجتهد نیز بوده است، ایوان آیینه حضرت معصومه (س) و تیمچه بزرگ اول بازار قم مقابل مسجد امام حسن(ع) و گلدسته‌های حضرت معصومه از كارهای اوست.

مادرم راضی نبود که من، به شغل پدرم روی آورم، اما پدرم می‌گفت که بگذار در ضمن مدرسه کارهای معماری را نیز بیاموزد. بالاخره مرا به شعبه مجسمه‌سازی مدرسه کمال‌الملک‌ هدایت کردند، که حدود یک‌سال و نیم به آنجا می‌رفتم و قالب‌گیری و قالب‌سازی را در آنجا فرا گرفتم.

این شهر اگر بازهم بخواهد در غفلت مسئولانش همچنان با مشكلاتش دست و پنجه نرم كند، بیش از این در معرض خطر خواهد بود. این خطر تنها خطر ترافیك یا مشكل كمبود آب نیست بلكه بیش از هر چیز عدم آرامش و تعادل اكثریتی از شهروندانش است كه به خاطر بینظمی و بیقانونیهای فراوان هر روزه در معرض آسیب‌های روانی بیشتری هستند.

ریچارد فرای ایران شناس پر آوازه و صاحب آثار مهم درباره وطن عزیزمان ایران، اخیرا موضوع بحث ها و کشمکش های سیاسی غریبی شده است. متاسفانه مرگ این دانشور و محقق سخت کوش و وصیت او برای دفن پیکرش در شهر اصفهان و ساحل زاینده رود، به واکنش های غریبی انجامید.

معرفی کتاب : فضاهای عمومی و خصوصی شهر نوشته ی دکتر علی مدنی پور و ترجمه ی دکتر فرشاد نوریان، تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، 1387، 288ص.

معرفی کتاب : کریمیان سردشتی ، نادر(1382) ، کتاب شناسی حمام،تهران :معاونت پژوهشی پژوهشکده مردم شناسی ،149صفحه