مقالات معماری و شهرسازی

سفر و عکاسی دو یار جدایی ناپذیرند. هر چند تقریبا همه هنگام سفر دوربین به همراه دارند، اما استفاده درست از آن و به کارگیری همه قابلیت های دوربین و گرفتن عکس هایی چشم نواز، کمی دشوار خواهد بود.
کتاب حاضر پایه های ترکیب بندی و نحره استفاده از دوربین را می آموزد و سپس نگاهی به مکانها و موضوعات جذاب برای عکاسی می اندازد که به احتمال قوی همه مسافران با آن روبرو خواهند شد.

تا یک قرن بیشتر بچه های شمیران با شروع صبح نخستین روز پاییز رهسپار مکتب خانه می شدند. آموزش پسران را فردی تحت عنوان «آمیرزا» و دختران را خانمی با عنوان «ملا باجی» به عهده داشت.

فاصله از میان تبریز تا سراب، یکصد و ده کیلومتر است. کمی بعد از گردنه ی شبلی، راه زنجان و قزوین را رها می کنیم و از بالای دریاچه کوچک طوری گول راه شمال را در پیش می گیریم چندروستا در ته دره های کوچک به ترتیب زیر واقع شده اند:
ارشتاب – که به مستوفی دیوان یکی از محاسبات ولیعهد تعلق دارد- کره کدی، دوزدوزان، بهرمان، املاک کلانتر تبریز در سمت راست، در پای کوه ها، شربیان.

به گفته کارشناسان، برای خدمت رسانی و تامین زیر ساخت های روستاهای کشور، دولت های گذشته از ابتدای پیروزی انقلاب تا کنون تلاش های زیادی کرده اند.
اما آنچه که اکنون علیرغم تمامی تلاش های صورت گرفته شاهدیم، خالی شدن بسیاری از روستاها از سکنه به دلایلی مانند بیکاری و فقر است.

به گفته کارشناسان حدود 38 درصد از جمعیت ایران در روستاها زندگی می کنند رشد پرشتاب صنعت و فناوری در مناطق شهری جهان، موجب شد تا عقب ماندگی مناطق روستایی بیشتر دیده شد.
از آن جا که عموما روستاییان نسبت به شهرنشینان درآمد کمتری دارند و خدمات اجتماعی کمتری نیز دریافت می کنند، اقشار روستایی فقیرتر و آسیب پذیرتر محسوب می شوند و همین موضوع بعضا منجر به مهاجرت آنان به سمت شهرها نیز می شود.

در طول نیم قرن وضع مسکن در تهران به کلی تغییر یافت. این تغییرات از تعداد طبقات گرفته تا ساختار خانه ها را در بر می گرفت.
در نوشتار حاضر نخست نگاهی به تغییر تعداد طبقات می اندازیم و سپس تحولاتی که ساختار بناها را از دوره قاجار تا سال 1350 را به خود دیده بررسی می کنیم در باب موضوع نخست، باید گفت که خانه های تهران قدیم به طور معمول یک طبقه بود و آپارتمان های چندطبقه در گذشته به ارامنه اختصاص داشت

تدوین آثارمرجع، عمده ترین هدف بنیاد دانشنامه نگاری است و با این هدف تدوین کتاب حاضر در دستور کار این بنیاد قرار گرفت. معرفی دانشنامه ها هم برای عموم مردم مفید است و هم برای کسانی که در نگارش و پژوهش، ویرایش و فراهم آوری در حوزه دانشنامه نگاری فعالند.

- در عهد فتحعلی شاه قاجار به همت عباس میرزا نایب السلطنه چاپخانه وارد تبریز شد و تعدادی چاپ نه چندان مبهم طبع شد که در اول حروفی بود که به مذاق اهل کتاب خوش نیامد و تعطیل شد که بعد از مدتی چاپ سنگی تاسیس شده و به طهران هم رسید.

روز سه شنبه هفتم ماه مه سال 1889 در یک محیط پرشور و عف، در حالی که آهنگ های نظامی نواخته می شد، دولت فرانسه و به خصوص شهر پاریس با شرکت افراد و طبقات مختلف از سران کشورهای خارجی گرفته تا تماشاچیان خیابان گرد، پیروزی طبقه متوسط (بورژوا) که در سازندگی کشور و ایجاد راه آهن و ساختن پل و بندرها، موفقیت حاصل کرده بود و در عین حال یکصدمین سالگرد انقلاب کبیر فرانسه را جشن می گرفت.

یکی از جاذبه های دیدنی تبریز، خانه های زیبا و قدیمی این شهر است که به دلیل موقعیت ممتاز این شهر در دوران حکومت قاجار و صفویه در کشور کم نظیر است و آنچه بر این شکوه می افزاید هماهنگی معماری آنها با شهر است به طوری که می توان گفت این خانه ها معماری تبریز دارد اما چه سود که این عظمت از چشمان بسیاری از مسئولان این شهر به دور مانده و این غبار فراموشی گاه به تخریب آن بناها منجر شده است و تخریب هر یک از این ها در مفهوم نابودی پشتوانه های فرهنگی این مرز و بوم است.

گورستان دانسفهان با سنگ فرش های منقش و خطاطی شده یکی از منحصر به فردترین قبرستان های تاریخی ایران است که از تخریب توسط افراد سودجو در امان نمانده است.

در سال 1012 هجری قمری، درست شش سال پس از ان که شاه عباس اول پایتخت دولت صفوی را از قزوین به اصفهان آورد، هزاران خانواده ارمنی از جلفای آذربایجان در ساحل رود ارس به پایتخت جدید کوچ داده شدند تا با استفاده از طبیعت ساعی و مقتصد و تخصص تجاری آنها بر رونق پایتخت افزوده شود. این اقدام همچنین خطر شورش یا تجزیه طلبی را که همواره از سوی گروه های قومی و اقلیت های مذهبی انتظار می رفت، از میان می برد.

رئیس انجمن مفاخر معماری ایران گفت: الگوبرداری از معماری خانه های شهری بدون در نظر گرفتن اقلیم و شاخصه های فرهنگی هویت معماری روستایی را از بین می برد.
سید علیرضا قهاری گفت: در حال حاضر برای ساخت واحدهای مسکونی در روستاها، از خانه هایی که در شهرهای بزرگ ساخته می شود، الگوبرداری می کنند، همین موضوع باعث شده خانه های روستایی هویت و اصالت خود را از دست بدهند این خانه ها بطور عمده بدون درنظر گرفتن مسائل فرهنگی، اقلیم و شاخص هایی که بیان کننده معماری روستاها باشد بنا می شود.

مدتی است که استفاده گردشگری از غارها مطرح شده، موضوعی که فعالان میراث طبیعی را نگران کرده است. در یادداشتی که در ادامه می خوانید، سه تن از کنشگران حوزه میراث های طبیعی و فرهنگی، خواستار بازنگری در طرح های توریستی کردن غارها شده اند.

مسئولیت پذیری اجتماعی یک موضوع جهانی و رفتاری داوطلبانه است. بر این مبنا که به جای منفعل ماندن در برابر مشکلات اجتماعی، رویکردی فعالانه داشته باشیم، رفتارهای آسیب رسان و غیر مسئولانه نسبت به افراد، جامعه و محیط زیست را کنار بگذاریم و مهارت ها، توانایی ها و علایق خود را برای کمک به اجتماع به کار ببندیم.

تاریخ و فرهنگ ایران توضیح گر دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی و حاصل بازپرداخت و تدوین بخشی از یادداشتهای دکتر محمدی ملایری در دانشگاه تهران و دانشگاههای دولتی لبنان و آمریکای بیروت است.

یک پیشنهاد ویژه به بهانه پایتخت شدن اصفهان در جهان اسلام
دکتررضا اسماعیلی، دارای مدرک دکترای جامعه شناسی از دانشگاه اصفهان است. از وی مقالات و پژوهش های گوناگون در زمینه موضوعات اجتماعی منتشر گردیده است. دکتراسماعیلی مدرس نمونه استانی مراکز تربیت معلم استان اصفهان در سال1380،پژوهشگربرگزیده کشور در عرصه تعلیم و تربیت در سال1381بوده است.

سَنگِلَج یکی از محله‌های قدیمی شهر تهران است. محله سنگلج از ضلع جنوبی پارک شهر، خیابان بهشت تا بازار قوام‌الدوله و از غرب تا خیابان وحدت اسلامی و سی تیر و از شرق تا خیابان خیام امتداد داشته است. تئا‌تر سنگلج از قدیمی‌ترین سالن‌های تئا‌تر در ایران است که هنوز دایر است. برخی نام سنگلج را دگرگون‌شده «سنگ رج» دانسته‌اند. رج به معنی ردیف است و اصطلاح سنگ رج مربوط به تقسیم آب با پاره‌های سنگ بوده است.

شب ناخودآگاه شهر است که شبگرد با رجوع به آن در پی یافتن چیزی‌ست که در روز قابل دست‌یابی نیست. آن نامی که چون بر زبان آید افسونش به پایان می‌رسد. شب امکان تحقق امر ناممکن است که گشوده می‌شود و آدمی را در خود می‌گیرد تا «راز» های بر زبان نیامده، رویاهای از یاد رفته و اسطوره‌های به خواب رفته در «شبگردی»های بی «هدف» در شهر، جان گیرند. رهایی از «هدف» و تصرف شهر ، گریز از ملالت‌های روزمره‌گی و اصلا پایان روز به مثابه زمان کار . بنابراین در شب همواره امکان آزادی نهفته است...

ظاهراً شهر و شهروند در فرایندی دیالکتیکی باید به آزادی منتهی شود اما شهر خود تبدیل به ابژه‌ای برای مصرف شد و شهروندان در یک «از جا کندگی» و بی‌مکانی سیال و شناور در شهر قرار گرفته‌اند. حالا دیگر دیالکتیک شهر و شهروند منجر به رهایی نمی‌شود، بلکه فضاهای شهری، شهروندان را به مثابه ابژه «مصرف» می‌کند. ما در انقیاد «زمان»، «مکان» و «فضاهای» شهری با آگاهی دروغین «آزادی» به خدمت گرفته شده‌ایم. لوفور اما راه رهایی را در بازگشت به پیوند انقلابی حق شهروند به شهر می‌داند...