خوب و بد بلندمرتبهسازی
دومین کنفرانس بلندمرتبهسازی با عنوان «بناهای بلند و اثرات
بناهای بلند در حیات پایدار شهری» ٣٠ آذر تا دوم دیماه در تهران
برگزار شد. این کنفرانس یک کارگروه مطالعات اجتماعی و فرهنگی داشت که
تعدادی از فعالان اجتماعی و اعضای شورای شهر تهران هم در آن حضور
داشتند.
در این نشست تخصصی، ناصر تکمیلهمایون در سخنرانی خود به بررسی سابقه
تاریخی بناهای بلند و برجها در دنیا و ایران قدیم پرداخت و گفت:
ساختمانها و خانهها در ایران قدیم برای توده مردم همواره یکطبقه
بوده که معمولا یک زیرزمین یا آبانبار هم داشته و در دورههایی یک
طبقه هم روی این یک طبقه میآمده است. بناهایی بیش از یک طبقه در
دورههای اخیر به شهرها اضافه شده است و در معروفترین حالت جدیدترین
ساختمان بلند تهران قدیم شمسالعماره بوده است که به ٦٠ متر میرسد.
در دورههای بعدی ساختمانهای بلند، برجها و در ادامه آسمانخراشها
را شاهد بودیم که البته ما در ایران هنوز آسمانخراش نداریم. وی
گفت: مهمترین انگیزهها برای ایجاد برجها از ابتدا اقتصادی بوده است
و اولین برجها در دنیا و در تهران و کلانشهرهای ما هم برای تجارت
بوده است. ساختمان پلاسکو، برج سپهر و... و بعدها بناهایی بلند مثل
شهرک اکباتان و شهرک غرب برای انسانها ایجاد شد. وی تأکید کرد
مسئله روابط انسانها در این بناها باید مورد توجه قرار گیرد و
درعینحال روابط افرادی که در این برجها هستند با تودههای مردم باید
مشخص باشد و گسست اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی را نشان ندهد و تا
هنوز شهرمان با این برجها پر نشده باید این فرهنگسازی اتفاق بیفتد.
تکمیلهمایون حذف جاذبههای طبیعی از تهران بهویژه دامنههای
کوهستانی و نمای کوه دماوند را یک سرقت از زندگی نسل جدید برشمرد و
گفت: نسل امروز زیبایی شهرش را نمیبیند و در آلودگی و برجهای بلند،
گم شده و این احساس آسیب اجتماعی و فرهنگی در حیات شهری باید جدی
گرفته شود.
حقانی مهمترین تهدید بلندمرتبهسازی را تنش و تضاد فرهنگی و هویتی و
تعلقنداشتن به مکان و فضا که همان شهر و جامعه است عنوان کرد و گفت:
اگر بلندمرتبهسازیهای تهران همانند اکباتان اولیه اجرا میشد جای
نگرانی نداشت اما مسئله این است که هر روز از کیفیت و امکانات این
برجها کم میشود. مسئله تعلقخاطرداشتن به شهر برای ساکنان شهر اهمیت
زیادی دارد که متأسفانه به دلیل افزایش پدیده مهاجرت بسیار کمرنگ شده
است.
احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون فنی و عمران شورای شهر تهران معتقد است
که بلندمرتبهسازی را نباید متهم کرد و اگر تاکنون این برجها با
رعایت ضوابط درست اجرا میشد، تجربه خوبی بود. ٧٠٠ کیلومترمربع مساحت
تهران در این سالها نتیجه تدابیر حکومتهای مختلف است و نباید درباره
شرایط فعلی آن صفر و صدی برخورد کرد و گفت بلند مرتبهسازی برای تهران
خوب است یا بد و باید اقتصاد شهر و اقتصاد خانواده را در ساختوساز
شهری ازجمله بلندمرتبهسازی در نظر بگیریم. مونا عرفانیانسلیم،
بهعنوان نماینده وزارت مسکن و شهرسازی بر مسئله مهم ارتقای کیفیت
حیات شهری بهعنوان یکی از اولویتهای وزارت مسکن و شهرسازی تأکید کرد
و گفت: در بسیاری از برنامههای راهبردی شهر اولویت را برای زندگی
مردم و کنشگران اجتماعی گذاشتهایم.
عرفانیان مسئله مهم دیگر را نبود حکمروایی محلی عنوان کرد و گفت: این
مسئله در شهر تعریف نشده و مردم در شهر علاوه بر اطلاعنداشتن از حقوق
خودشان، هنوز فرق وظایف و تکالیف دولت، شهرداریها و شوراها و سایر
نهادها را نمیدانند.
اما احمد مسجدجامعی هم میهمان این کنفرانس بود و به بیان سوابقی از
نگاههای اجتماعی به تهران پرداخت و گفت: ٥٠ سال قبل نخستین کنفرانس
درباره ساختوساز در شهر تهران برگزار شد که دکتر صدیقی، وزیر کشور
دولت مصدق رئیس آن بود و احسان نراقی هم دبیری آن را بر عهده داشت.
این کنفرانس میهمانان و مسئولان برجستهای ازجمله آقای بازرگان داشت.
به خاطر دارم که آقای مینوچهر، شهردار محله جوادیه در تهران که محله
پرآسیبی در آن روزها بود سخنرانی تأثیرگذاری کرد. این شهردار به جای
القاب رسمی و بلندبالا خود را یک «سوپور» معرفی کرد و در کمال سادگی
به تشریح شرایط شهر و اقدامات صورتگرفته برای مردم پرداخت. این
سخنرانی آنچنان تأثیرگذار بود که میتوان کنفرانس را به دو بخش قبل
از سخنرانی او و بعد از سخنرانی او تقسیم کرد. او الگوی عملیاتی برای
کنترل شرایط اجتماعی در شهر ارائه داد. این الگو مبتنی بر اولویتدادن
به سلامت شهروندان و اولویتدادن به مشارکت شهروندان و کوچکسازی
ساختار شهری بود.
مسجدجامعی افزود: ٥٠ سال قبل این رویکرد فرهنگی و اجتماعی در شهر
مطرح شد اما بعدها مغفول ماند و گم شد و شهرداریها در فعالیتهای فنی
و عمرانی درگیر شدند. حتی پس از تشکیل شوراها در دولت اصلاحات که با
همین هدف رویکرد اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته بود، باز هم جهتگیری
شهرداریها به این سمت حرکت نکرد. مسجدجامعی انداختن اشکالات شهر به
گردن بلندمرتبهسازیها را نادرست خواند و گفت: برجسازیها تابعی از
قواعد و منطق سوداگری در شهرسازی از ابتدا تا امروز است.
به نقل از روزنامه شرق
وب سایت انجمن مفاخر معماری ایران - نسخه مناسب چاپ
Main-URL : http://ammi.ir/اخبار-و-مقالات/اخبار-معماری-و-شهرسازی/خوب-و-بد-بلندمرتبهسازی/
Short-URL : http://ammi.ir/Go/48929