اشکفت سلمان

«ایذه» از شهرهای بختیاری‌نشین استان خوزستان است و پیشینه تاریخی آن به دوران عیلامیان (۲۷۰۰ـ۵۳۹پ.م) برمی‌گردد. چندین سده بعد ایذه مرکز حکومت اتابکان لر می‌شود. اهالی این دیار، به گویش لری بختیاری سخن می‌گویند و از جمله به غار یا رخنة کوه، «اشکفت» می‌گویند. اشکفت سلیمان یا سلمان (نیایشگاه تاریشا) بزرگترین خط نوشته میخی عیلام نو را در خود جای داده‌است. اشکفت سلیمان در جنوب ایذه واقع شده و شامل چهار نقش برجسته متعلق به دوره عیلامیان و بقایای یک ساختمان متعلق به اتابکان است. این محل پرستشگاه تریشا یکی از خدایان عیلامی ‌است. در این منطقه علاوه بر وجود سنگ‌نوشته‌ها، شامل غار و چشمه‌ای معدنی از دل کوه می‌باشد.

در اشکفت سلمان چهار نقش برجسته وجود دارد که دو تای آن داخل غار و دو تای دیگر در خارج از غار است. بزرگترین نوشته خط میخی از دوره عیلامی در این غار مشاهده می‌شود که از زمان شاهک عیلامی، شاه بومی آیاپیر یا آیاتم، بر جا مانده و همچنین برای نخستین بار حضور مصور زن دوشادوش مرد در نقش برجسته‌های این غار دیده شده است.

سنگ‌نگاره‌های موجود، مراسم نیایش هانی پادشاه محلی آیاپیر، به همراه شوترورو وزیرش و زن و فرزندش را نشان می‌دهد. این نقش برجسته دارای کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی می‌باشد.

دومین نگاره: مراسم نیایش خانوادگی هانی بدون حضور وزیرش را به نمایش گذاشته که این نقش برجسته نیز دارای کتیبه می‌باشد.

سومین نگاره: اشکفت سلمان در ارتفاع سه متری از سطح زمین حجاری شده که هانی به تنهایی در حال انجام مراسم نیایش می‌باشد و در پشت سرش در ۲۶ سطر کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی وجود دارد که هانی درباره خود و کارهایی که در سرزمین آیاپیر انجام داده‌است، توضیح می‌دهد.

چهارمین نگاره: شخصیت مهم عیلامی در حال انجام مراسم می‌باشد که چون کتیبه‌اش ترجمه نشده، هویت آن مشخص نیست.

آسیب نم بسیار و رشد درختها و درختچه‌ها نقش‌برجسته‌های عیلامی «اشکف سلمان» شهر ایذه را تهدید می‌کند. برای نمونه، در دومین نقش برجسته، درست زیر پای «هانی» درختچه‌ای سبز شده و رو به رشد است.