برگزاری نشست «ارتباطات فرهنگی ایران و ایتالیا از طریق جاده ابریشم»

نشست ویژه شهر کتاب با عنوان «ارتباطات فرهنگی ایران و ایتالیا از طریق جاده ابریشم»، با حضور دکتر تیتزیانا بوچی چرتی، دکتر فابیو تیدیا،جوزپه لبیتسی و علیرضا اسماعیلی، برگزار شد.

به گزارش ایسنا، در ابتدای این نشست که در شهر کتاب برگزار شد، علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب، با بیان اینکه امسال چین مهمان ویژه‌ نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است، به تداعی همیشگی نام این کشور با جاده‌ی ابریشم اشاره کرد و گفت: جاده‌ تاریخی ابریشم، مسیری برای مبادله‌ی ابریشم چینی با کالاهای اساسی کشورهای اروپایی بوده و در گذر از شهرها و بیابان‌های مختلف، تبادل اقتصادی را میان کشورهای گوناگون تسهیل می‌کرده است. جاده‌ی ابریشم افزون بر صبغه‌ی اقتصادی و بازرگانی، در مبادله، انتقال و تلفیق فرهنگ، ادب، سیاست و دین نیز نقش مهمی داشته است. این نشست به اهمیت بازسازی این مسیر برای روابط فرهنگی و ادبی میان ایران و ایتالیا اختصاص یافته است.

ره‌آورد تِرِکانی

تیتزیانا بوچی چرتی در این نشست اظهار کرد: علاقه‌ من به راه ابریشم بسیار قدیمی و ریشه‌دار است. به لطف هشت سال حضور در ایران توانستم در بخشی از جاده‌ ابریشم سفر کنم. در نظر داریم این سفر را با تورهایی از ایتالیا به چین ترتیب دهیم، به صورتی که با حضور گسترده در ایران ره‌آوردهایی از مراسم، آیین‌ها و فرهنگ‌های مشترک برایمان به ارمغان آورد."

او توضیح داد: "شش سال پیش در مؤسسه‌ی فرهنگی »تِرِکانی« به لطف ماسیمو بِرای، مدیر کنونی مؤسسه، سفری آغاز شد. فهرستی آنلاین روی سایت مؤسسه ساختیم و توصیف کاملی در مورد جاده‌ی ابریشم ارائه کردیم. اگر امروز به اطلس آنلاین ترکانی بنگرید، نیمی از مقالات جاده‌ی ابریشم را با ایران مرتبط می‌یابید و این نشان‌دهنده‌ی نقش اساسی ایران در جاده‌ی ابریشم است."

او گفت: پژوهشگری از دانشگاه آکسفورد که در دو کتاب خود از اهمیت جاده‌ی ابریشم سخن گفته است، باور دارد تصمیمات مهم آینده نه در برلین یا پاریس، بلکه در مسکو، چین، تهران و کابل گرفته می‌شود و این قرن متعلق به آسیا است. این گفته برای من جالب بود. به نظرم، این مسیر باید دوباره از سرگرفته و نقش فرهنگی آن دوباره احیا شود. مارکوپولو و دیگر شخصیت‌های ایتالیایی در طی کردن این مسیر هرگز دیواری در مقابل خودشان ندیدند و همه جا پل‌هایی ساختند که موجب شناخت جوامع و ایجاد علاقه‌ میان آنها شد. در عین حال فرهنگ، زبان و هویت فردی‌شان را حفظ کردند. ایتالیا به همت مؤسسه‌ی ترکانی قصد دارد این مسیر را بازسازی کند. دانشگاه‌های مختلف می‌توانند ما را در این کار همیاری کنند.

به سوی جاده‌های ابریشم

فابیو تیدیا نیز با اظهار خوشحالی از حضور مجدد در ایران، گفت: جمع‌آوری روایت‌ها و حکایت‌های ارزشمند مسافران جاده‌ی ابریشم به دوره‌ی رنسانس اروپا برمی‌گردد. این مجموعه افزون بر سفرنامه‌های ایتالیایی‌ بر اساس سفرنامه‌های افرادی از انگلیس، هلند و فرانسه است.

او ادامه داد: این سفرنامه‌ها متناسب با اهمیت‌شان در پنج دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. دسته‌ی اول مربوط به دوره‌ی مغولستان و تیموری‌اند. در این دوره که عصر طلایی ادبیات ایران و ایتالیا است، بیشتر سفرنامه‌های بازرگانان و سفیران فرهنگی جمع شده است. دسته‌ی دوم مربوط به دوره‌ی رنسانس ایتالیا و روابط ایتالیا با حاکم وقت است. دوره‌ی سوم مربوط به دوره حکمرانی شاه عباس است. در این دوره حضور ایتالیا در قلمرو شاه عباس تغییر می‌کند و مسافران ایتالیایی بیشتر افرادی مستقل‌اند. دوره‌ی چهارم به عصر قاجاریه در ایران باز می‌گردد و تا کنون ادامه دارد. در این دوره، اتحاد ایتالیای متحد در ۱۸۶۱، با رشد علاقه به علم و پیشرفت و ترقی در ایران همزمان می شود.

او تأکید کرد: این پروژه برای کشف دوباره‌ی هویت‌هایمان اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که هویت‌های ما ریشه‌های مشترکی دارند. برای نمونه پروفسور باوزانی در کنار ریشه‌های مسیحیت و یونانی، از ریشه‌های اسلامی در اروپا سخن می‌گوید. هدف ما در پروژه‌ی مؤسسه‌ی ترکانی نیز بازکشف ریشه‌های فرهنگی و اشتراکات‌مان است. همان‌طورکه اروپا نیاز دارد به شرق نگاه کند، ایران هم نیاز دارد در رابطه‌ی فرهنگی با غرب باشد و رابطه‌ی بهتری ایجاد کند.

در پایان علیرضا اسماعیلی، رایزن ایران در اسپانیا، که پیش‌تر رایزنی فرهنگی ایران در ایتالیا را بر عهده داشته است، از ایده‌ی مؤسسه‌ی تِرِکانی حمایت کرد. او با اشاره به اینکه رئیس این مؤسسه پیش‌تر وزیر فرهنگ ایتالیا بوده است، گفت: فعالیت‌های اصالتاً اقتصادی، همیشه ارتباطات فرهنگی ایجاد می‌کنند. اما برخلاف ارتباطات اقتصادی، ارتباطات فرهنگی در طول زمان شکل می‌گیرند و رشد می‌کنند. در مورد جاده‌ی ابریشم نیز بی‌شک چنین است. برنامه‌ی جاده‌ی ابریشم، بستری برای معرفی ایران در حوزه‌های فرهنگی است و ایتالیا برای این کار بهترین گزینه است. چون روابط فرهنگی ما با ایتالیا دیرینه است. افزون بر آن، دایره‌المعارف تِرِکانی از جایگاه بسیار خوبی برخوردار است. پس این دو با توجه به سابقه‌ی تمدنی و ارتباطات دیرینه می‌توانند نمونه و الگوی خوبی برای گسترش این فعالیت‌ها در جاهای دیگر باشند.

اسماعیلی در پایان ایده‌هایی برای همراهی با پروژه‌ی جاده‌ی ابریشم ارائه و تأکید کرد: در اروپا شناخت صحیحی از کشور ما وجود ندارد. امیدوارم این نشست‌ها بتوانند شناخت خوبی فراهم کنند که به تبادل فرهنگی و شناخت بیشتر ملت‌های واقع در مسیر جاده‌ی ابریشم از هم منتج شود.

برگرفته از روزنامه اطلاعات