بیژن علی آبادی
مقدمه :
با توجه باینکه قسمتی از بافت تاریخی شیراز به بهانه آبادی تخریب شده و این روند ادامه دارد نگارنده را برآن داشت که از مقاله ای برگرفته از نشریه پیام ساختمان که در تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۹۱ بدین مضمون به چاپ رسیده بود را به دلیل تشابه موضوع تخریب به بهانه آبادی در شیراز مروری نموده و سعی گردیده با حغظ امانت داری و نقل مطالب اصلی از مقاله فوق برخی مطالب و جمله ها را کوتاه تر ذکر نموده و یا جمله ای را حذف نموده ام و امیدوارم در حذف جملات انحرافی در اصل مطلب پیش نیاید .
گزیده مطالب از مقاله :
شاید بسیاری از مسافرانی که برای نخستین بار به جزیره کیش سفر می کنند نمی دانند که یکی از مهمترین جاذبه های این جزیره محوطه های باستانی و تاریخی آن است که حریره مهمترین آنهاست .
شهر تاریخی حریره یکی از شاخص ترین اماکن تاریخی کیش است و شهری تاریخی ۸۰۰ ساله که در شمال جزیره امروزی کیش قرار دارد و برای بازدید از آنجا بسیار آسان است .
موقعیت شهرتاریخی حریره
این شهر تاریخی کنار مجموعه ورزشی المپیک کیش و پشت مجموعه ورزشی تفریحی درخت سبز واقع شده و در امتداد ساختمان های بندرگاه و دفاتر آن قابل دیدن است .
وسعت بقایای این شهر حدود ۱۲۰۰ هکتار است وگویای آن است که در زمانی آبادانی خود بسیار وسیع وپر جمعیت بوده است .
موقعیت اقتصادی شهر حریره
در دوره سلجوقیان کیش به بزرگترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل شده و در همین دوره بود که حریره توسط حاکمان قیاصره اداره می شد .
قیاصره از نسل شخصی بود به نام قیس که از شهر سیراف به حریره مهاجرت کرده بود .
نام حریره برگرفته از نام یکی از ملکه های قباصره بوده است . در این دوره حریره تبدیل شد به یکی از قطب های تجارت میان چین و اروپا و شمال افریقا .
معماری شهرتاریخی حریره
دیوار ساختمان ها با آجر بزرگ و طاقی هایی که از ویژگی های معماری دوره سلجوقی است ساخته شده اند .
شهر حریره بر خلاف بسیاری دیگر از شهرهای باستانی دارای برج و باروهای دفاعی نیست بلکه دارای بافتی یکپارجه و متمرکز است و به اصطلاح معماری برون گرا دارد . چرا که ساحل سخره ای مرتفع آن و وجود سه خلیج و دماغه مرتفع آن در محل برپایی این شهر را از ساخت دژهای دفاعی بی نیاز کرده و می توان گفت که این بخش از جزیره برای ایجاد یک شهر زیبا و امن معقول ترین وطبیعی ترین انتخاب بوده است .
با وجود اینکه این شهرتاریخی و باستانی است چند ماه است که بولدزر های دستاوردهای منحصر بفرد محوطه تاریخی خلیج فارس زیررو کرده وسعی دارند مانده این آثار باستانی را زیر آسفالت ها مدفون کنند وجاده را تعرض نمایند .
کارشناسان معتقدند که تعریض این جاده نه تنها آثار تاریخی عرصه حریره را از بین می برند بلکه با گسترش و عبور و مرور ماشین ها به ویژه ماشین های سنگین تخریب ها افزایش یافته و هر عبورو مروری لرزه بر جان آثار تاریخی این محوطه می اندازد .
کارشناسان میراث فرهنگی هشدار داده اند که در صورت اداره روند ساخت و ساز تعریض این جاده آثار تاریخی حریره به شدت آسیب دیده می بیند و دیگر هیچ گردشگری برای تماشای تاریخ کهن حریره به کیش سفر نمی کند .
در صورت روند ساخت و ساز و تعریض جاده آثار تاریخی حریره به شدت آسیب می بیند و دیگر نمی توان امیدی به حیاط این محوطه دیرینه داشت . اگر چه این محوطه می توانست به دلیل نادر بودن در محدوده خلیج فارس یکی از پتانسیل های غنی جلب توریست باشد .
تخریب به بهانه آبادی
عملیات گسترده تخریب و خاکبرداری به بخشی از بافت تاریخی کیش منجر شد و با تلاش اداره میراث فرهنگی این عملیات غیر قانونی ادامه یافت و بخش هایی از شهر حریره به طور کامل تخریب شد .
شرکت خدمات شهری و عمرانی این محوطه را به بهانه فضای سبز تخریب کرده است در صورتی که حفاظت و احیای بافت تاریخی شهر حریره بسیار ارزشمند تر از فضای سبز برای گردشگران و توریست ها در این منطقه است .
از مسئولان سازمان میراث فرهنگی و مراجع قضایی کشور که با قوانین میراث فرهنگی کشور متمدن ایران آشنا هستند درخواست گردیده بود تا با توجه به وضعیت بد آثار باستانی و تاریخی در جزیره کیش این خطه از سرزمین را نجات دهند .
پایان سخن
متاسفانه مدتی است که در دیگر شهرها این پدیده روز به روز در حال گسترش است که یکی از شاخص ترین آن تخریب قسمتی از بافت تاریخی شهر شیراز فقط بدلیل فرسوده بودن وغیر قابل بهره برداری بودن آن است
تخریب بافت و آثار ارزشمند تاریخی در برخی شهرها به بهانه آبادی مطلبی کهنه ای است.
بیایید با این پدیده شوم مبارزه کنیم واگر قصد احیای بافت های فرسوده باشد نسبت به احیای آن ها اقدام کنیم .
در برخی از کشور ها در آمد سالانه آنها از توریست وگردشگر چند برابرسایر در آمدها میباشد .
در سنگاپور که کشوری کوچک ودر شرق آسیا قراردارد سالانه چندین برابر جمعیت خود از گردشگران پذیرایی میکند .
کشور همسایه ایران دوبی برای جذب گردشگر چه تمهیداتی را انجام داد واکنون چه در آمد کلانی از توریست وگردشگر دارد .
بیژن علی آبادی
اردبهشت سال 1402
