محوطه چهار هزار و ۵۰۰ساله کلاته یاور در مرکز خراسان‌شمالی که براساس گمانه‌زنی‌ها قدمت آن به عصر مفرغ باز می‌گردد؛ اینک زیر ذره‌بین باستان‌شناسان قرار گرفته تا زوایای دیگری از تاریک و روشن تاریخ این عصر را بازگو کند.
به گزارش ایرنا، هزاره‌های تاریخ این بار نه در مانه و سملقان، بلکه در مرکز خراسان‌شمالی زبان به سخن گشوده‌اند تا پرده از راز و رمزهای مردمان عصر مفرغ بردارند.
عصر مفرغ، دومین قسمت از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار می‌گیرد و مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر، بیشتر ترکیبی از مس و قلع بوده‌است و طوری‌که کاوش‌های دیرین‌شناسی نشان داده،ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ مفرغ را می‌شناخته‌اند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده می‌کرده‌اند.
برای نخستین بار است که شواهد استقرار بشر از هزاره سوم پیش از میلاد در دشت بجنورد، طی کاوش‌های علمی به دست آمده و نشان می‌دهد این منطقه با شروع عصر مفرغ و در آستانه شهرنشینی مورد توجه جمعیت‌های انسانی قرار گرفته و در آن سکونت کرده‌اند.
محمدرضا قهرمانیان، سرپرست طرح پژوهشی کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه کلاته‌یاور بجنورد در این باره اظهار کرد: کاوش‌های انجام شده تاکنون نشان‌دهنده شواهد مختصر معماری و بافت‌های تدفینی گسترده مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در مساحتی بالغ بر هفت هکتار است. این شواهد مربوط به دو مرحله زمانی از نیمه اول هزاره سوم تا آغاز هزاره دوم پیش از میلاد است که شاخصه‌های فرهنگی متفاوتی را ارائه می‌کنند.
وی افزود: مرحله نخست در ارتباط با فرهنگ سفال خاکستری دشت گرگان و مرحله بعد مرتبط با تمدن خراسان بزرگ است که در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در مناطق وسیعی از شرق ایران و آسیای مرکزی (ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان) وجود داشته است. آثار تمدن خراسان بزرگ پیش از این در چندین مکان باستانی خراسان شمالی از جمله تپه «چلو» در دشت جاجرم و تپه «عشق» در دشت بجنورد به دست آمده و نشانه‌های روشنی از ارتباط با فرهنگ‌های همزمان در آسیای میانه مشاهده شده‌است.
معاون فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی گفت: دشت حاصلخیز بجنورد شواهد مهمی از استقرارگاه‌های دوران تاریخی و اسلامی از جمله «کهنه کند» و تپه «معصوم‌زاده» را در خود حفظ کرده که پیش از این توسط باستان‌شناسان کاوش شده‌اند؛ اما این نخستین بار است که شواهد استقرار بشر از هزاره سوم پیش از میلاد در دشت بجنورد طی کاوش‌های علمی به دست آمده و نشان می‌دهد این منطقه با شروع عصر مفرغ و در آستانه شهرنشینی مورد توجه جمعیت‌های انسانی قرار گرفته‌است.
وی ادامه داد: هدف فصل اول کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه، شناسایی مواد فرهنگی عصر مفرغ در این مکان و درک برهم‌کنش‌های فرهنگی دشت میان‌کوهی بجنورد با دشت پست گرگان در غرب و دشت رسوبی مرغاب و کوهپایه‌های اترک در ترکمنستان و سایر بخش‌های آسیای میانه در هزاره سوم پیش از میلاد است.
روزنامه اطلاعات
