به نام خدا
دویست و شصت و یکمین گفتمان هنر و معماری
“هشت باغ دولت آباد” که به اختصار باغ دولت آباد نامیده می شود، از مجموعه های دوره زندیه در یزد، می باشد، که قدمت ساخت آن به سال ۱۱۶۰ هجری قمری باز می گردد. این باغ به دستور محمدتقی خان بافقی، حکمران و والی یزد ساخته شد. از جمله مهم ترین اقدامات وی در این دوران، ساخت قنات و باغ دولت آباد بود. قنات دولت آباد که نقشی اساسی در موجودیت بخشی به باغ دولت آباد را دارد، به طول تقریبی ۶۰ کیلومتر، یکی از مهمترین و طولانی ترین قنات های شهر یزد است. قنات از ارتفاعات مهریز سرچشمه می گیرد و پس از مشروب کردن بخشی از اراضی مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی به یزد می رسد تا باغ دولت آباد را سیراب کند و پس از آن به طرف اراضی اطراف باغ جاری می شود و زمین های کشاورزی را مشروب می کند.
باغ دولت آباد از زیباترین باغ های ایرانی است که در سال ۲۰۱۱ م. در مجموعه باغ های ایرانی (و به همراه ۱۲ باغ دیگر) به عنوان میراث جهانی به ثبت سازمان یونسکو رسیده است. این باغ در وسعتی در حدود ۶.۴ هکتار احداث شد و پیش از این در بخش شمالی خود به خیابانی محصور می شد که آن را “هزار درخت” می نامیدند. این خیابان با عرض ۴ تا ۵ متر، طولی بیش از ۲۰ کیلومتر داشت و به جانب رحیم آباد می رفت.
باغ دولت آباد در زمان احداث در خارج از حصار شهر یزد قرار داشت و با گسترش یافتن شهر، در دوران قاجاریه به دروازه “چهارمنار” متصل شد، اما همچنان خارج از شهر قرار داشت. در دوران پهلوی، ساخت و ساز حومه شهری پیرامون آن را گرفت و به یکی از باغات درون شهر تبدیل گردید.
طرح باغ دولت آباد یکی از اصیل ترین و بدیع ترین باغ رسمی ایرانی است، در این باغ چند عمارت شامل عمارت سر در، عمارت بهشت آئین، تالار آیینه، عمارت تهرانی، عمارت هشتی (عمارت بادگیر)، عمارت سر در شمالی و تالار طنبی احداث گردیده، همچنین اصطبلی بزرگ با شترخان و غلام خانه در غرب باغ و در کنار رودخانه خشک قرار دارد.
در باغ دولت آباد، آب به تمامی به نمایش گذاشته می شود. معمار با بازی وصف ناپذیری، بارها آب را به درون زمین برده و بیرون آورده است، بطوری که آب در تمام سطح باغ حضور دارد. نظم دقیق و هندسی در نحوه کاشتن درختان (یکی از خصوصیات مهم باغ ایرانی)، در باغ دولت آباد به نحو بارزی نشان داده شده است. کج سلیقگی و ندانم کاری این که در دهه ۱۳۷۰ ه.ش با ساخت خیابان بزرگی در شمال باغ قسمت اعظمی از باغ بهشت آئین تخریب گردید و از زمین آن برای ساخت بلوار استفاده شد.
در دویست و شصت و یکمین گفتمان هنر و معماری که به معرفی باغ جهانی دولت آباد یزد اختصاص دارد خانم مهندس فریار جواهریان و آقای مهندس پرویز طلائی سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم همراه است. دبیر پنل گفتگو خانم مهندس انوشه منصوری هستند.
زمان: چهارشنبه ۲۲ آذر ماه ۱۳۹۶ از ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰
مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع) خیابان ولیعصر (عج) – بالاتر از ظفر – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
