نکوداشت زنده یاد «محمدکریم پیرنیا» در آستانه‌ی تولد ۹۰ سالگی این هنرمند فقید به همت انجمن مفاخر معماری ایران و کانون مهندسان معمار دانشگاه تهران در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در این مراسم که شامگاه ۲۷ شهریور ماه با حضور جمعی از هنرمندان، معماران و دانشجویان این رشته برپا شده بود، بعد از پخش نماهنگی از زندگی «محمد کریم پیرنیا»، غلامحسین معماریان از چگونگی شکل گیری و انتشار کتاب این زنده یاد سخن گفت.
معماریان که سال ۱۳۶۱ برای نخستین بار در بازگشت از ایتالیا با محمد کریم پیرنیا دیدار کرده و بعد از آن در سال ۶۵ به عنوان دستیار این استاد وارد دانشکده هنرهای زیبا شده بود، گفت: آن زمان به عنوان یک دانشجوی معماری در ایتالیا با مشکل منابع و مراجع مواجه نبودم، در حالی که این ضعف به شدت در ایران دیده می‌شد و متاسفانه کتاب‌های زیادی در حوزه معماری اسلامی و ایرانی وجود نداشت.
او با اشاره به جایگاه ویژه‌ی «پیرنیا» در این عرصه عنوان کرد: ایشان تاکید داشتند که این کتاب‌ها حتی به صورت دستی چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گیرد. در حالیکه دوستان اعتقاد داشتند کتاب‌های ایشان باید با حاشیه‌هایی پیرامون آن چاپ شود،اما به زعم بنده وضعیت جسمی ایشان به گونه‌ای نبود که در این عرصه درنگ کنیم.
او پیرنیا را همچون گنجی دانست که باید در آن زمان از دستاوردهایش استفاده می‌شد و گفت: فکر نمی‌کنم در آن سالها کمتر کسی جرات آن را پیدا کند که تنها دانشکده معماری را ترک کند. البته این اتفاق باعث شد ایشان نزد معماران قدیمی آموزش و تخصص ببینند و چنین کتاب‌های را به عنوان دستاوردهای خود در اختیار جامعه معماری قرار دهند.
این مهندس معمار متذکر شد: متاسفانه چشم ما امروز به دنبال منابع خارجی است و منتظریم کسی و یا کتابی از خارج در اختیار ما قرار بگیرد و حتی اگر استاد ایرانی کتاب بنویسد خیلی به کار او توجه نمی‌کنیم، در حالی که استاد پیرنیا علیرغم مشکلات خود سراغ اساتید قدیمی رفت و به گردآوری اطلاعات آنها پرداخت.
او ادامه داد: سال ۶۵ اولین کتاب ایشان با عنوان «شیوه‌های معماری ایرانی» را آغاز کردم .در این کتاب، کل تاریخ معماری ایران به روش ایشان تدوین شده است و خوشبختانه کتاب در زمان حیاتشان منتشر شد. هرچند که برای پیدا کردن ناشر با مشکلات متعددی روبه‌رو شدیم و حتی دانشکده هنرهای زیبا و یا دانشگاه یزد حاضر به چاپ کتاب نشدند.
به گفته‌ی معماریان، کتاب دوم او نیز در زمان حیات پیرنیا با عنوان «آشنایی با معماری اسلامی» منتشر شد. تمام کتاب حاصل چهار جلسه پرسش و پاسخ با ایشان بود. کتاب سوم نیز همان شیوه شناسی استاد پیرنیاست که با تغییراتی با عنوان «سبک شناسی معماری ایرانی» منتشر شد و چند صد دانشجو برای جمع آوری نقشه‌های این کتاب کمک کردند.
او سپس به کتاب «تحقیق در معماری گذشته ایران» اشاره کرد و افزود: سال ۷۲ که مجبور به ترک دانشکده هنرهای زیبا شدم هفته‌ای یک بار به منزل ایشان در گیشا می‌رفتم و با طرح سوال‌های متعددی همچون آموزش معماری، روش تحقیق در معماری و … با ایشان به گفت و گو می‌نشستم که ماحصل آن این کتاب شد.
دستیار زنده یاد پیرنیا در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: آخرین کتاب ایشان با عنوان «معماری ایرانی» سال ۸۷ به چاپ رسید. این کتاب ماحصل نوارهای پیاده شده فیلم مستند «معماری ایرانی» به زبان استاد پیرنیا بود که توسط یک کارگردان به نام «حمید سهیلی» در اختیار ما قرار گرفت و از آن استقبال کردیم. این کتاب به نوعی مکمل همان معماری اسلامی است که در آن بحث‌های تکمیلی همچون آتشکده، آب انبار، کلیسا، کنیسه و … آمده است.
مدرس دانشکده علم و صنعت تصریح کرد: امروز افتخار می‌کنم که تجربیات چنین استادی در عرصه معماری را به واسطه انتشار چنین کتاب‌هایی برای نسل امروز ارائه می‌کنم و جای خوشحالی دارد که این کتاب‌ها سالی دوبار تجدید چاپ می‌شوند و مورد استقبال قرار گرفته‌اند. همه اینها اتفاق نمی‌افتاد مگر اینکه عشق و گذشت استاد وجود نداشت. ایشان خالصانه خود را در اختیار معماری ایرانی گذاشتند و این همان چیزی است که امروز در این عرصه با کمبود آن مواجه هستیم.
ایسنا – ۲۹ شهریور ۱۳۹۰
