شب یلدای وشب کریسمس مسیحیان (مشترکات و تفاوت ها ).
شب یلدا برای ایرانیان شبی عزیز و گرامی است زیرا شب غلبه نور بر تاریکی است و در این رابطه ایرانیان آن شب را پاس داشته و از سالیان بسیار دور مراسم شب یلد ا را اجرا در آورده اند .
اروپاییان واصولا”مسیحیان ازایین شب یلدا به نوعی کپی برداری نموده وازآن بهره برداری میکنندکه در این رایطه مطالبی برگزیده از آثارمدارک موجود که دردو وادی با مشترکاتی هستند به رشته تحریر در میاورند .
شب یلدای ایرانیان
ایرانیان از سالیان کهن شب یلدا که شب غلبه برنور و روشنایی بر تاریکی و ظلمات توسط میترا الهه بوده را جشن میگیرند . شبی که بلندترین شب است و از فردایش از کوتاهی شب کاسته و بلندی روز افزوده میشود واین روند بمدت شش ماه در دو فصل ادامه داردبا شروع فصل سوم روبه کاش رفته تاشروع زمستان کاهش نور به حداقل رسیده و از آغاز فصل زمستان کم کم تاریکی جای خودرا به وشنایی میدهد .
شبی که نوید نور وروشنایی میدهد شب یلدا است . شب غلبه نور برتاریکی .
حکما گفته اند شبی است که میبایست در این شب زنگار از دل بیرون کنند وسه اصل ( پندار نیک – گفتار نیک – رفتار نیک ) را سر لوحه قراردهند سه اصلی که سالیان طولانی برقرار بوده وایرانیان پیرو آن بوده اند .
نشانه هاومظهرشب یلدا:برای ایرانیان رنگ سرخ(قرمز)رنگ شادمانی بوده وبراین باورکه رنگ قرمزبررنگ سیاه چیره میشودوشادمانی بهمراه میاورد در این رابطه برای این شب مراسمی بسیار پر محتوا از عشق محبت است .
در شب یلدا جامعه قرمز به تن کنند سرود های شاد بخوانند .
دراین شب میوه شادی بخش که دارای رنگ قرمزاست تناول میکنندکه درمیان میوههای قرمزاناروهندوانه وخرمالو جایگاه ویژه ای دارند
میوه اناربادانه های الماس گونه پیچبده درحجاب وپرده وهندوانه با بستری از عشق که درون جامعه ای سبز قراردارد از میوه های اصلی بساط سفره شب یلدا میباشند .
شب یلدا شبی است مهر ومحبت جایگزین کید ودشمنی میشود که در این راستا مراسمی با تزیین درخت سرو وآویختن هدایا برآن شکل میگیرد و نکته بسیار مهم آن است که دربالای درخت سرو یک ستاره که همان سمبل نورورو شنایی است قرار گرفته و در لابلای شاخه شاخ و برگ درخت هدایا قرار میدادندبرخی هدایا از طرف والدین به فرزندان است و برخی نیز هدیه برای بچه ها و برای نوعروسان وهمچنین برای نامزدها میباشد .
شایان ذکر است علت انتخاب درخت سرو آنستکه همیشه سر سبز است وخزانی ندارد .
درشب یلدادرکناردرخت سروتزیین شده مینشیندوسرودههای شاعران دررابطه باعشق ومحبت میخواندند.
دراین شب جشنهای نامزدی وحتی جشنهای پیوندزناشویی همزمان درکناردرخت یلدابرپامیشودنکته مهم آنستکه نامزدهاهدایای خودرابه شاخه های درختان آویزان کرده ودر جشن غلبه نور وروشنایی هدایا داده میشود .
مراسم باروبوسی ودادن هدایاواردفضای معنوی شروع میشودوخواندن اشعار وقصیده های مرتبط خوانده میشود .
مراسم شب یلداتاسپری شدن تاریکی وشروع روشنایی ادامه دارد.مراسم شب یلدا در برخی از شهرهای با تغیرات جزیی در اجرا همراه است .
آیین شب کریسمس مسیحیان
(مشترکات و تفاوت ها با شب یلدای ایرانیان)
تاقرن۱۶میلادی حتی دراروپانیزجشنی همانندشب یلدابرپامیکردندولیکن درقرن۱۶میلادی یک کشیش پیشنهاد شدکه شب یلداایرانیان باهمان خصوصیات به شب تولدمسیح منتقل شودوآن درخت بنام درخت کریسمس نامیده شد .
نکته بسیار مهم آنکه در اروپا درخت سرو بسیار نایاب بود که بنا به پیشنهاد همان کشیش بجای درخت سرو از درخت کاج که آنهم همیشه سبز بود استفاده کردند و این سمبل ( درخت شب یلدا ) به درخت کریسمس معروف شد و اکنون در کشورهای مسیحی ووایسته درخت کریسمس را سمبل تولد مسیح میدانند وختی در برخی از تزیین ها عروسکی عریان در بالین قرار میدهند و در پایان شب آن را در لفاف می پیجند وسمبولیک نشانه تولد مسیح است .
ستاره ای که درراس درخت کریسمس است وبرخی ازمسیحیان نمیدانندآن سمبل(ستاره درخشان سمبل میترا والهه نوراست) دارای چه مفهوم ومعنی است .
درباره درخت یلداوهمچنین درخت کریسمس بطورمختصرمطلب گفته شدکه امیدواراست موردمطالعه قرارگیردو اگردارای کاستی ونارسایی است نگارنده را مطع تا از آن مطا لب در مقالات بعد با حفظ حقوق معنوی آن فرستنده مطالب در مقالات آتی تکمیلی استفاده شود .
عرض تبریک به ایرانیان که احترام بسیار به رسم ورسوم خودمیگذارند وهمچنین آنانکه با درست کردم درخت کریسمس به طریقی به الهه نور مراسم خود را بجا میاورند .
2-10-1403
بیژ ن علی آبادی
