سی و نهمین گفتمان هنر و معماری
سیراف در جنوب شرقی استان بوشهر، یکی از فعال ترین و بزرگترین بنادر تجاری جهان طی پنج قرن، اینک در جوار بندر کوچک طاهری با صلابت آرمیده است. این شهر باستانی بزرگ شامل بنادر سه گانه کنونی (بندر طاهری، کنگان و دَیِر) قدمتی به بلندای تاریخ دارد که با توجه به کشفیات باستان شناسی، بنای آن به دوره پارت ها و سپس ساسانیان می رسد. اولین نامی که از این بندر، به دست آمده “اردشیر آب” می باشد، که در گذر زمان به سیراف تبدیل شده است. اردشیر بابکان در جریان احداث و توسعه این بندر به علت اهمیت آب در موقعیت جغرافیایی، شبکه گسترده آب رسانی پیشرفته ای نیز در آن ایجاد می نماید. سیراف در منتهی الیه شاهراه بازرگانی مهم ساسانیان که از شهر گور (فیروزآباد کنونی) می گذشت، قرار داشته است و جاده ۲۵۰کیلومتری مفروش سنگی و عریض گور به سیراف، مسیر کاروان های بزرگ تجاری بوده که آنان را به ساحل خلیج فارس هدایت می کرده است. پس از دوران کوتاه فترت و در قرون اولیه اسلامی، همزمان با قدرت یافتن آل بویه و تبدیل شیراز به مرکز نظامی و سیاسی، بندر سیراف رونق مجدد می یابد و کاربرد نظامی به نقش تجاری آن اضافه می گردد و دگرباره آن را به بزرگترین بندر خلیج فارس مبدل می کند. در قرن سوم هجری، سیراف واسطه عمده تجارت بین کشورهایی مانند هندوستان، چین، جزایر هند شرقی، زنگبار و بصره است و در قرون سوم و چهارم هجری به مهم ترین مرکز تجارت مروارید تبدیل می شود.
در حال حاضر ابنیه بر جای مانده سیراف، در جلگه باریکی به طول ۴ کیلومتر و به عرض ۱ کیلومتر قابل رویت است. کاوش های باستان شناسی سیراف از سال ۱۳۴۵ شروع گردید و تا سال ۱۳۵۲ هفت فصل کاوش در این محوطه باستانی صورت گرفت. مهمترین آثار مکشوفه، دژ دفاعی مربوط به اواخر دوره ساسانی (دژ شاپور دوم)، مسجد جامع مربوط به قرن دوم هجری قمری و چند مسجد مربوط به قرون سوم و چهارم هجری، مجموعه کاخ و مراکز اداری و حکومتی، زرادخانه، انبارهای گمرکی، کوره های سفالگری و شیشه گری و تعدادی آرامگاه های گروهی در ارتفاعات شمال سیراف می باشد. بندر سیراف در اوائل قرن ششم (۵۰۱ هجری) در اثر زلزله و حوادث قهری دیگر به تدریج شکوه و عظمت خود را از دست داده و از رونق می افتد.
معرفی گنجینه خلیج فارس (سیراف)، عنوان سی و نهمین گفتمان هنر و معماری است که در سلسله گفتارهای مربوط به استان بوشهر توسط آقایان دکتر غلامرضا معصومی، مهندس اردشیر سیروس، مهندس بهروز مرباغی و مهندس امید جوانبخت، پس از نمایش فیلمی مستند، صورت می گیرد.
زمان: چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ از ساعت ۱۶ الی ۱۹
مکان: موزه هنر امام علی (ع) – خیابان ولیعصر – چهارراه نیایش – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
