هنوز زمان زیادی از انتشار اخبار حراج آثار تاریخی جیرفت در حراج های اروپایی و آمریکایی، توقیف آثار تاریخی ایران در فرودگاه لندن و … نمی گذرد
که خبر صدور رای یک دادگاه فدرال در آمریکا مبنی بر قیمت گذاری لوحهای هخامنشی در اختیار موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو برای پرداخت غرامت به بازماندگان اسرائیلی جنگ با فلسطینیان، فضای فرهنگی کشور را آشفته کرده است.
موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو که سالها با همکاری باستان شناسان ایرانی به حفاری در مناطق باستانی پرداخته است، چند دهه پیش تعداد نامعلومی از لوحهای گلی تخت جمشید را برای مطالعه به این کشور منتقل کرد که درسالهای اخیر بازگرداندن این آثار مورد توجه مسوولان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
موسسه مذکور در سال های ۱۹۴۸ (۱۳۲۷ هجری شمسی)، ۱۹۵۱ (۱۳۳۰ هجری شمسی) و ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) به ترتیب ۱۷۹، ۳۷ هزار و ۳۰۰ لوح گلی که از تخت جمشید به دست آمده بود را به کشور ایران بازگردانده است، اما تعداد نامعلومی از این لوحها در این موسسه مانده است.
به گفته مسوولان موزه ملی ایران در حدود یکهزار قطعه دیگر از این لوح ها به صورت امانت در اختیار شرق شناسی دانشگاه شیکاگو است.
موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو خود با ارسال نامه ای به مسوولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بر امانتی بودن این آثار تاکید کرده و بر همکاری و تلاش برای بازگرداندن رای دادگاه فدرال تاکید کرده اند.
جیل جی استین، مدیر این موسسه بین المللی در نامه ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدام دادگاه آمریکایی را شرم آور خوانده و بر متعهد بودن موسسه خود به محافظت از لوحها و حفاظت از میراث فرهنگی و مطالعات علمی به عنوان مساله اصلی این موسسه تاکید کرده است.
از سوی دیگر مدیر کل دفتر حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ایرنا گفت که برای نقض این رای، ایران وکیل بین المللی می گیرد.
امید غنیمی از تهیه نامه ای برای مدیر کل یونسکو در خصوص نقض کنوانسیون ۱۹۷۰ در رای دادگاه آمریکایی خبر داد.
از سوی دیگر، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در جلسه معاونان این سازمان، ضمن نادرست خواندن اخبار رسانه ها در چند روز گذشته، حکم دادگاه امریکایی را نه حراج آثار ۲۵۰۰ ساله ایرانی که توقیف آن عنوان کرد. اسفندیار رحیم مشایی از مستنداتی خبر داد که جدید بوده و بر مالکیت ایران بر لوحها دلالت دارد و سازمان متبوع وی تلاش می کند تا این مالکیت را به روز کند.
وی نیز از پیگیری معاونت حقوقی ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه برای تعیین وکیلی خبر داد که قرار است در دادگاه فدرال آمریکا از ایران دفاع کند. با این حال انجمن مفاخر معماری ایران با صدور بیانیه ای، خواستار حساسیت بیشتر مسوولان فرهنگی کشور نسبت به حفاظت و مراقبت از سرمایه ها و منابع میراث ایرانی شد.
پیش از این وزیر امور خارجه و سخنگوی دولت نیز ضمن محکوم کردن این اقدام دادگاه فدرال امریکا، خواستار تایید مالکیت ایران شده و از پیگیری برای بازگرداندن آثار به کشور خبر داده اند.
منبع: روزنامه جام جم – تیر ۱۳۸۵
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
