روزنامه ساندی‌تایمز خبر داد که به مجموعه‌ای از اسناد محرمانه درباره نحوه انتشار کووید-۱۹ از آزمایشگاه ووهان به بیرون دست یافته است. بر اساس ادعای این روزنامه ارتش چین در پوشش یک آزمایشگاه غیرنظامی اهداف تسلیحاتی خود را پیش برده است. در واقع کار روی نوع جهش‌یافته از ویروس‌های کرونا هم برای تولید واکسن و هم برای ساخت سلاح‌های بیولوژیک انجام شده است. بر اساس این اسناد تمام پژوهشگرانی که روی این پروژه کار می‌کردند یک ماه قبل از پاندمی شدن کووید-۱۹ راهی بیمارستان شده‌اند.
شواهد جدیدی از فایل‌های محرمانه، فاش شده است که دانشمندان چینی اندکی قبل از همه‌گیری، پاتوژن‌های کشنده ویروس کووید-۱۹ را به هم پیوند دادند. به نوشته روزنامه ساندی‌تایمز، همچنین در این گزارش آمده است، دانشمندان در ووهان که در کنار ارتش چین کار می‌کردند، مرگبارترین ویروس‌های کرونای جهان را برای ایجاد یک ویروس جهش‌یافته جدید ترکیب می‌کردند.
محققانی که ارتباطات و تحقیقات علمی به‌شدت محرمانه را بررسی کرده‌اند معتقدند که دانشمندان چینی یک پروژه محرمانه از تجربیات خطرناکی را انجام می‌دادند که باعث نشت از موسسه ویروس شناسی ووهان و آغاز شیوع گسترده کووید-۱۹ شد. محققان آمریکایی می‌گویند یکی از دلایلی که اطلاعات درباره فعالیت این موسسه و دانشمندانش منتشر و علنی نشد، به این خاطر است که کار آن با محققانی از ارتش چین بوده که تامین مالی این پروژه را در اختیار داشته و ساخت و توسعه تسلیحات بیولوژیک را پیگیری می‌کنند. همچنین صدها مورد سند از جمله گزارش‌هایی را که پیش‌تر محرمانه بود، یادداشت‌های داخلی، اوراق علمی و ایمیل‌هایی که رد و بدل‌شده و از سوی منابع یا توسط کارزارهای اطلاعات آزاد در سه‌سال گذشته از آغاز پاندمی کرونا جمع‌آوری‌شده بودند، مورد بررسی قرار داده است.
این روزنامه همچنین با محققان و بازرسان وزارت امور خارجه آمریکا از جمله کارشناسان در امور چین، تهدیدهای در حال ظهور پاندمی و تسلیحات بیولوژیکی مصاحبه کرده که نخستین بررسی مهم را درباره منشأ انتشار کووید-۱۹ انجام داده‌اند. اینکه آیا ویروس در نتیجه نشت از یک آزمایشگاه یا از طبیعت ظاهر شده، به یکی از بحث برانگیزترین مشکلات در علم تبدیل شده است. محققانی که تلاش کرده‌اند شواهد قطعی بیابند، به‌دلیل عدم شفافیت چین با مشکل مواجه شده‌اند. تحقیقات جدید ساندی‌تایمز واضح‌ترین تصویری را که تاکنون از آنچه در آزمایشگاه ووهان رخ داده است، نشان می‌دهد. این مرکز که در سال۲۰۰۳ جست‌وجوی منشأ ویروس سارس را آغاز کرده بود، بودجه دولت ایالات متحده را از طریق یک موسسه خیریه مستقر در نیویورک که رئیس آن یک جانورشناس متولد انگلیس بود، جذب کرد.
دانشمند برجسته ویروس کرونا در آمریکا تکنیک‌های دستکاری ویروس پیشرفته را به اشتراک گذاشت. این موسسه درگیر آزمایش‌های خطرناک‌تر روی ویروس‌های کرونا بود که از غارهای محل زندگی خفاش‌ها در جنوب چین جمع‌آوری کرد. در ابتدا، یافته‌های خود را علنی و استدلال کرد که خطرات مرتبط با آن موجه هستند؛ چون این کار ممکن است به علم توسعه واکسن‌ها کمک کند. این تغییرات در سال۲۰۱۶ و پس از آن انجام شد که محققان نوع جدیدی از ویروس کرونا را در منطقه «موجیانگ» در استان یونان پیدا کردند که در آنجا مردم در پی ظهور علائم مشابه با سارس جان باختند.
مقام‌های چینی به جای هشدار به جهان، تلفات را گزارش نکردند. ویروس‌هایی که در آنجا یافت شدند اکنون به‌عنوان تنها اعضای خانواده کووید-۱۹ شناخته می‌شوند که پیش از همه‌گیری وجود داشته است. نمونه‌های ویروس به موسسه ووهان منتقل و کار دانشمندان آن محرمانه شد. یک بازپرس آمریکایی در این‌باره گفت: «ردِ همه چیز را مخفی کردند. این دقیقا زمانی بود که برنامه محرمانه شروع شد. نظر من این است که دلیل پنهان کردن مساله موجیانگ به‌دلیل پنهان‌کاری ارتش مربوط به پیگیری نیروهای نظامی چین از قابلیت‌های استفاده دوگانه در تسلیحات و واکسن‌های بیولوژیکی ویروسی بود.» به گفته محققان آمریکایی، این برنامه محرمانه برای تبدیل کردن این ویروس کشف‌شده در موجیانگ به یک ویروس مسری‌تر برای انسان بود.
آنها بر این باورند که این روند به ایجاد ویروس کووید-۱۹ منجر شد و پس از حادثه روی داده در یک آزمایشگاه در شهر ووهان نشت کرد. یکی از محققان گفت: «به‌طور فزاینده‌ای مشخص شده که موسسه ویروس‌شناسی ووهان در ایجاد، انتشار و پنهان کردن پاندمی کووید-۱۹ نقش داشته است.» محققان همچنین شواهدی یافتند مبنی بر اینکه محققانی که روی این یافته‌ها و تجربیات کار می‌کردند در نوامبر۲۰۱۹ با علائمی شبیه به کووید به بیمارستان منتقل شدند که یک‌ماه پیش از آن بود که غرب از پاندمی مطلع شود و یکی از اقوام این محققان در پی ابتلا به کرونا جان خود را از دست بدهد. یک محقق گفت: ما کاملا مطمئن بودیم که احتمالا کووید-۱۹ است چون آنها روی تحقیقات پیشرفته ویروس کرونا در آزمایشگاه کار می‌کردند.
تحلیل‌های جداگانه‌ای هم نشان داد که محل اولیه شیوع کرونا که در جریان آن بیش از هفت میلیون نفر جان خود را از دست دادند، به جای بازار فروش حیوانات زنده، نزدیک به آزمایشگاه موسسه ویروس‌شناسی ووهان بود. محققان آمریکایی همچنین نشان دادند که چگونه به آنها شواهدی داده شده است که نشان می‌دهد موسسه قبل از همه‌گیری روی یک واکسن کار می‌کرده است. این منبع گفت: من با دانشمندان آسیایی که روابط نزدیکی با موسسه ویروس شناسی ووهان دارند، مصاحبه کردم.
آنها به من گفتند که معتقدند تحقیقات واکسن در پاییز۲۰۱۹ در حال انجام بوده که مربوط به واکسیناسیون کووید-۱۹ است. در این میان از ورود کارشناسان خارجی که به دنبال شناسایی منبع بیماری بودند، توسط دولت چین ممانعت به‌عمل آمد. با خارج شدن جهان از قرنطینه، بازرسان وزارت امور خارجه ایالات متحده به اطلاعات محرمانه درباره آنچه در ماه‌ها و سال‌های پیش از شیوع کووید در چین رخ داده بود، دسترسی پیدا کردند. به بیش از ده‌ها بازرس دسترسی فوق‌العاده‌ای به فراداده، اطلاعات تلفن و اطلاعات اینترنتی از شنودهای جمع‌آوری‌شده توسط سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده داده شد. گزارش محققان در اوایل سال۲۰۲۱ منتشر شد. در آن دو ادعا وجود داشت؛ اینکه دانشمندان ووهان در حال انجام آزمایش‌هایی روی گونه ویروس RaTG۱۳ از معدن موجیانگ بودند و اینکه تحقیقات پنهانی نظامی از جمله آزمایش‌ها روی حیوانات پیش از همه‌گیری در این موسسه انجام می‌شد.
اما گزارش منتشرشده مختصر بود و فقط ۷۰۰کلمه داشت و بسیاری از منابع و جزئیات به‌دلیل محرمانه بودنشان حذف شد. دکتر «استیون کوی»، دانشمند آمریکایی که به وزارت امور خارجه درباره تحقیقاتش مشاوره داده، معتقد است محرمانه بودن فعالیت‌های موسسه ووهان درباره ویروس معدن هرگز منطقی نبود. وی گفت: «هیچ نمونه‌ای از ویروس خفاش که مستقیما انسان را آلوده کند و بکشد، وجود نداشت. سارس یک ویروس از خفاش بود که افراد را از طریق یک حیوان واسطه آلوده می‌کرد. اگر آن معدنچیان بر اثر ویروس خفاش می‌مردند، این نخستین‌بار در تاریخ علم بشر بود که چنین اتفاقی می‌افتاد و چینی‌ها آن را منتشر نکردند.»
همچنین یکی از دلایلی که اطلاعات این تحقیقات در موسسه ووهان منتشر و علنی نشد، به این خاطر بود که پروژه مذکور درباره ویروس معدن در موسسه توسط ارتش چین تامین مالی می‌شد. بازرسان وزارت امور خارجه در گزارش خود نوشتند: «با وجود اینکه موسسه ووهان خود را یک نهاد غیرنظامی معرفی می‌کند، اما دولت آمریکا تشخیص داده که این موسسه ویروس‌شناسی در نشریات و پروژه‌های مخفی با ارتش چین همکاری کرده است. موسسه ویروس‌شناسی ووهان حداقل از سال۲۰۱۷ به نمایندگی از ارتش چین درگیر تحقیقات محرمانه از جمله آزمایش‌ها روی حیوانات آزمایشگاهی شده است.» بر اساس گزارش سنای ایالات متحده، ارتش چین همچنین در موسسه ووهان مسوولیت داشته است. کتابی که در سال ۲۰۱۵ توسط آکادمی نظامی چین منتشر شد، به این موضوع می‌پردازد که چگونه ویروس‌های سارس، بیانگر عصر جدیدی از تسلیحات ژنتیکی هستند که می‌توان آنها را برای تبدیل شدن به ویروس عامل بیماری انسان دستکاری کرد و بعدا آنها را به سلاح تبدیل کرده و در نهایت گسترش داد.
مولفان این کتاب را محققان ارتش چین و یکی از نویسندگان این کتاب تشکیل می‌دهند که اوراق علمی بی‌شماری را با همکاری دانشمندان ووهان جمع‌آوری کرده‌اند. آنها درباره اینکه چگونه سارس می‌تواند با ادغام آن با ویروس‌های دیگر و جهش یافتن برای خطرناک‌تر کردن آن، به سلاح تبدیل شود، سخن می‌گویند. محققان همچنین بر این باورند که ارتش چین به توسعه واکسنی برای ویروس‌ها علاقه نشان داده است تا بتواند از آن به‌عنوان تسلیحات زیستی بالقوه استفاده کند. اگر کشوری بتواند جمعیت خود را در برابر ویروس مخفی که خودش ایجاد کرده واکسینه کند، ممکن است سلاحی برای تغییر موازنه قدرت جهانی داشته باشد.
ارتش چین کارشناس واکسن خودش را به نام «ژو یوسن» داشت که دانشمند ارتش در آکادمی نظامی این کشور است و با دانشمندان ووهان روی ویروس کرونا «مِرس» کار کرده بود و همچنین با آنها در زمان شیوع کووید-۱۹ نیز همکاری داشت. پس از همه‌گیری ویروس کرونا، سوء‌ظن به این متخصص واکسن ارتش چین ایجاد شد؛ چون او در فوریه۲۰۲۰، کمی بیش از یک ماه پس از اینکه چین به شیوع ویروس آن هم برای نخستین در جهان اذعان کرد، شیوه‌نامه و روند تولید واکسن کووید را با سرعت قابل توجهی پیش برد.
در ماه مه۲۰۲۰، ژو در ۵۴سالگی درگذشت، خبری که به صورت گذرا در رسانه‌های چینی و در یک مقاله علمی منتشر و از واژه «مرحوم» برای این فرد استفاده شد. گفته می‌شود شاهدان به بازرسان ایالات متحده گفته‌اند که ژو از پشت‌بام موسسه ووهان سقوط کرد؛ اگرچه این موضوع هنوز تایید نشده است. محققان همچنین ارتباطات و تماس‌هایی را رصد کردند که نشان داد سه محقق موسسه ووهان که در بخش سوم آزمایشگاه روی عملکرد ویروس کرونا کار می‌کردند با علائمی شبیه به کرونا در هفته دوم نوامبر۲۰۱۹ بیمار شدند و این زمانی بود که بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند پاندمی شروع شده است. قطعا فعالیت زیادی در موسسه وجود داشت. موسسه ووهان در ۱۵نوامبر یک شیوه‌نامه برای درمان محققانی ایجاد کرد که به‌طور تصادفی در معرض ویروس قرار گرفته بودند؛ به‌ویژه هنگامی که زخم‌هایی بر اثر سوزن و بریدگی تیغ روی بدن آنها ایجاد می‌شد.
چند روز بعد، درخواست خرید برای یک زباله‌سوز برای ضدعفونی کردن مواد خروجی از مجموعه آزمایشگاهی هم ارسال شد. وب‌سایت موسسه ووهان در ۱۹نوامبر خبر داد مدیر ایمنی آکادمی علوم چین از این موسسه بازدید کرد. او در جلسه موسسه دستورات مهم شفاهی و کتبی رئیس‌جمهور چین، شی جین پینگ را درباره وضعیت پیچیده و وخیم ایراد کرد. تیمی به رهبری «آلیس هیوز»، متخصص انگلیسی که روی خفاش‌ها کار می‌کند به معادن مس رفت تا به بررسی وضعیت خفاش‌ها بپردازد. هیوز گفت از صحبت با رسانه‌ها درباره تحقیقات خود منع شده و توسط سرویس امنیتی چین تحت نظر بوده است. محدودیت‌ها او را مجبور به ترک چین و نقل مکان به هنگ‌کنگ کرد. در ماه‌های نخست پاندمی، تمایل شدیدی در میان دانشمندان چینی وجود داشت که به غارهایی که محل زندگی خفاش‌ها در استان یون نان است، بروند تا ببینند آیا می‌توانند مکانی را پیدا کنند که ممکن است منشأ کووید باشد یا خیر؟
خانم هیوز گفت تیمش به موجیانگ رفتند؛ اما به آنها گفته شد معدن بسته شده است. آنها نمونه‌هایی دیگر از معدن مس در نزدیکی معدن موجیانگ جمع‌آوری کردند؛ اما در همان روز نخست کار، پلیس سررسید، نمونه‌ها را توقیف کرد، آنها را به اداره پلیس برد، مورد بازجویی قرار داد و برای ۴۸ساعت در بازداشت بودند. پلیس حتی به هتل آنها رفت و سایر نمونه‌ها را که تیم تحقیقاتی از مکان‌های دیگر جمع‌آوری کرده بودند، توقیف کرد. آلیس هیوز گفت: بسیاری از کارشناسان ویروس‌شناس در چین از بابت پیامدهای تحقیق درباره منشأ کووید-۱۹ می‌ترسند.
روزنامه دنیای اقتصاد
