مترجم: مریم رضایی
منبع: strategy+busienss
ضربدرهای بزرگ سفید که روی آسفالت مرکز شهر برلین نقاشی شده‌‌‌اند، به خلبانان این پیام را منتقل می‌کنند که باند فرود فرودگاه تاریخی تگل، محصول محاصره شهر توسط شوروی در سال ۱۹۴۸، برای همیشه بسته شده است. اما وقتی دقیق‌‌‌تر نگاه کنید، نشانه‌‌‌های زیادی از ظهور یک بنگاه جدید را می‌‌‌بیند: «برلینTXL»، که بیش از یک دهه است برای آن برنامه‌‌‌ریزی شده، حالا به یکی از بزرگ‌ترین و شاید بلندپروازانه‌‌‌ترین پروژه‌‌‌های توسعه شهری در اروپا تبدیل شده است. TXL مخفف کد شناسایی سه حرفی فرودگاه قدیمی برلین است و قرار است به محلی تبدیل شود که استارت‌آپ‌‌‌ها در آن فعالیت کنند و پس از تکمیل، شامل یک کمپ دانشگاهی و محل سکونت ۱۰هزار نفر از مردم خواهد بود که برای رسیدن به فروشگاه، مدرسه یا درمانگاه، بیشتر از پنج دقیقه پیاده‌‌‌روی نخواهند داشت.
در واقع، برلین TXL یک محیط آزمایشی ۸ میلیارد یورویی برای تست توسعه شهری پایدار در مقیاس بزرگ است. هدف آن هم این است که نشان دهد می‌توان ساخت‌‌‌وساز کربن‌‌‌خنثی داشت، می‌توان از تکنولوژی برای افزایش کیفیت زندگی و بدون عبور از مرزهای حریم شخصی استفاده کرد، و می‌توان خانه‌‌‌های مقرون به صرفه و مقاوم در برابر تغییر اقلیم داشت. طبق گزارش ۲۰۲۳ PwC با عنوان «ساخت شهرهای پایدار»، شیوه‌‌‌ای که شهرهای امروزی زیرساخت‌‌‌های انرژی خود را شکل می‌دهند و میزان استفاده آنها از انرژی‌‌‌های جایگزین، بر توانایی ما برای عبور از سوخت‌‌‌های فسیلی در دهه‌‌‌های آینده، اثر قابل‌توجهی خواهد داشت. شهرها عرصه مهمی برای تحول به سوی انتشار کربن صفر به شمار می‌‌‌روند.
گودران سک، مدیر شرکت دولتی تگل که با شهرداری برلین برای توسعه و مدیریت برلین TXL همکاری می‌کند، گفته: «ما در حال تست این موضوع هستیم که شهرهای آینده قرار است چگونه ساخته شوند و مدلی را توسعه می‌‌‌دهیم که پایدار و جامع باشد.» خانم سک، این پروژه را یک مسیر ممکن به سوی توسعه‌‌‌های دیگر می‌‌‌داند: «نمی‌توان شهرسازی را به شیوه امروزی ادامه داد و پروژه TXL نمونه‌‌‌ای است که شکل متفاوت این کار را نشان می‌دهد.»
طبق اعلام سازمان ملل، شهرها حدود ۷۸درصد انرژی کل دنیا را مصرف می‌کنند و عامل بیش از ۶۰درصد انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای هستند. حمل‌‌‌ونقل شهری به تنهایی عامل انتشار ۴ میلیارد متریک تن دی‌‌‌اکسید کربن است که به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، بیش از ۴۰درصد کل انتشار کربن ناشی از حمل‌‌‌ونقل در دنیا را به خود اختصاص می‌دهد. برخی شهرهای بزرگ، اقدامات قابل‌توجهی در حرکت به سوی کربن‌‌‌خنثی شدن انجام داده‌‌‌اند. پاریس می‌‌‌خواهد در سال ۲۰۲۴ دسترسی برخی خودروها به مرکز شهر را محدود کند. مکزیکوسیتی، امسال یکی از بزرگ‌ترین مزارع خورشیدی شهری دنیا را روی سقف بازار عمده‌‌‌فروشی وابسته به شهرداری تکمیل می‌کند. شهر برلینگتون در ایالت ورمونت آمریکا، کل برقش را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌کند.
وون سیتی که در ژاپن واقع شده و شرکت تویوتا اسپانسر آن است، مثل یک لابراتوار زنده برای تکنولوژی‌‌‌های حرکتی جدید است. و «فیشرمنز بند» (Fishermans Bend) یک پروژه بازسازی شهری است که قرار است در سال ۲۰۵۰ در ملبورن استرالیا تکمیل شود و اهدافی مشابه برلین TXL دارد. اما TXL، به جز وسعت و موقعیت مکانی، از خیلی جهات دیگر منحصر به فرد است. این پروژه به خاطر نحوه استفاده از رویکرد اکوسیستمی برای توسعه هم متمایز شده است. چنین پروژه‌‌‌هایی برای غلبه بر چالش‌‌‌های پایدار ماندن، باید موارد زیر را مدنظر قرار دهند:
قوانین نوآوری: برلین می‌‌‌خواهد تا سال ۲۰۴۵ دیگر نقشی در تغییرات اقلیمی نداشته باشد. برای پروژه برلین TXL، این یعنی پایبندی به استراتژی تولید صفر کربن: حذف ساختمان‌‌‌هایی که مصرف انرژی فسیلی دارند، به صفر رساندن تولید کربن و به صفر رساندن ضایعات. هدف این است که مصرف بتن، فولاد و پلاستیک که انرژی‌‌‌بر هستند به حداقل برسد. در عوض، منطقه مسکونی پروژه، عمدتا با الوارهای جنگل‌‌‌های اطراف شهر ساخته خواهد شد. ممکن است هزینه ساخت چنین منازلی نسبت به مواد قدیمی گران‌‌‌تر تمام شود، چون فرآیند ساخت به نیروی کار بیشتری نیاز دارد. اما ساخت‌‌‌وساز با الوار در سطح صنعتی و از طریق فرآیندهای دیجیتالی شده، می‌تواند هزینه‌‌‌ها را در میان‌مدت بین ۲۰ تا ۲۵درصد کاهش دهد.
اقدامات صنعتی: پروژه TXL با فعالیت صنعتی پیش می‌رود. استارت‌آپ‌‌‌ها در پارک صنعتی و تحقیقاتی Urban Tech که داخل TXL قرار گرفته و هدفش توسعه تکنولوژی‌‌‌های پاک شهری است، شروع به فعالیت کرده‌‌‌اند. از جمله این سازمان‌ها می‌توان به HH۲E، تولیدکننده هیدروژن و انرژی تجدیدپذیر، و Futr Hut، اندیشکده توسعه مواد نوآورانه و انجام فعالیت‌‌‌های ساخت‌‌‌وساز با چوب، اشاره کرد. همچنین شرکت فرانسوی EasyMile که در حوزه تکنولوژی خودران فعالیت می‌کند، در TXL شعبه زده تا کارهای پشتیبانی خودروهای کارکنان ایرلاین سایت قدیمی را انجام دهد و عملیات خود را در این محیط جدید توسعه داده است.
اعتمادآفرینی: هر شهر هوشمندی اگر می‌‌‌خواهد حمایت و اعتماد ساکنان خودش را داشته باشد، باید شفافیت را رعایت کند؛ به‌‌‌ویژه در مورد تکنولوژی‌‌‌ها و داده‌‌‌ها. سیستمی که TXL را اداره می‌کند، برای رفع نگرانی‌ها در مورد حریم خصوصی داده‌‌‌ها و پایش هوش مصنوعی، از کدهای متن‌‌‌باز استفاده می‌کند و نمایشگاهی دارد که ساکنان بتوانند روش‌های بهره بردن از تکنولوژی و داده را بهتر یاد بگیرند. بخشی از این سیستم، در یک مرکز اطلاعات که آوریل ۲۰۲۳ بازگشایی شده، در دسترس است.
دیجیتال‌‌‌سازی جنبه‌‌‌های مختلف زندگی افراد، علاوه بر یک شهر هوشمند، یک جامعه هوشمند درست می‌کند. به عنوان مثال، سنسورهایی که به طور مداوم حرکت دوچرخه‌‌‌ها یا عابران پیاده را می‌‌‌سنجند، می‌توانند گزینه‌‌‌هایی را در اختیار کسانی که از ویلچر استفاده می‌کنند قرار دهند تا کمتر در مسیرهای شلوغ معطل شوند. همین سنسورها برای پیدا کردن جای پارک یا زمان خروج اتوبوس از ایستگاه می‌توانند به کار روند.
روزنامه دنیای اقتصاد
