سخن ونظریه ای کوتاه در مورد انتقال پایتخت از تهران
حدود بیست سال اندکی بیشتر یا کمتر است که در مورد انتقال پایتخت از تهران صحبت بسیار شده و میشود و در این رابطه سمینارها و جلسات با حضور مقامات و کارشناسان تشکیل گردید وتا کنون به نتیحه مطلوب نرسیده است زیرا به نظر نگارنده به نکات مهمی توجه اندک شده و یا توجه نشده که در این مقاله به چند نکته از مطالب بحث ( مثبت و منفی ) شده که توسط صاحبنظران بیان شده پرداخته می شود :
در سال ۱۳۴۸ طرح جامع تهران به تصویب رسید و ملاک عمل قرار گرفته شد و در این راستا تاکنون بیشتر برنامه های طرح جامع و برنامه های بالا دستی طرح جامع به مورد اجرا در آمد و به نظر می رسد که در برنامه ها طرح جامع انتقال پایتخت پیش بینی نشده بوده است .
در برنامه ها و چشم انداز توسعه ۲۵ ساله شهر تهران روند افزایش جمعیت به حد کنونی پیش بینی نشده و اگر در طرح جامع پیش بینی شده باشد ملاک عمل قرار نگرفته است .
در مورد انتقال پایتخت سمینارها برگزار و نظریه های مختلفی ارایه شد که تا کنون به نتیجه ای نرسیده و به نظر نگارنده برخی و یا بیشتر آن سمینارها موازی کاری بوده سعی میشود به یکایک مطالبی که نیاز بوده ذکر شود :
۱-بررسی در مورد جمعیت پیش بینی شده در بازه زمانی ۵ و ۱۰ و۲۵ ساله در محدوده شهر تهران .
۲-نتیجه کمیسیونهای مربوط به تغییر کاربری ها اجازه تغییر کاربری در چهار چوب طرح جامع.
۳-فرایند تغییر کاربری اراضی و باغات و اراضی کشاورزی در شمال و شمال غرب و شمال شرق تهران و جنوب تهران و نتیجه حاصله .
۴- فرایند انتقال زندان و برخی پادگان های نظامی از تهران و تعیین تکلیف اراضی آزاد شده .
۵- فرایند و تعریف های فضاهای شهری و کاربری های گفته نشده برای فضای نظامی که تخلیه و تحویل شده و بررسی فضاهای آزاد شده که مشخص نیست که ان فضا به کاربری مسکونی و یا تجاری تبدیل شده و یا به فضاهای سبز و پارک اضافه شده است .
توجه:بارهادیده شده که برخی ازمناطق شهرداری ها فضای آزاد شده را قطعه بندی نموده و به اشخاص و یا نهادها واگذار نموده و خریداران در آن اراضی نسبت به احداث مرکز تجاری و یا مسکونی اقدام نموده اند که در این راستا میتوان تغییر باغات در ۲۵ سال اخیر را در شمال و شمال غرب و شمال شرق و جنوب تهران را بر شمرد .
۶- حداث ساختمان ها با کاربری های مختلف در غرب شرق تهران توسط ارگان ها و بخش خصوصی ( دولتی ) که خود یک منطقه جدید و فرا برنامه ای که مشخص نیست درطرح جامع دیده شده یا نشده است.
اهداف انتقال پایتخت از تهران؟
بنظرمیرسداهداف وبرنامه انتقال پایتخت از تهران مشخص نیست و سئوالات بسیاری در آن مورد مطرح می شود :
۱-انتقال پایتخت از تهران به چه متظوری انجام شود:
الف- آیا مد نظر انتقال پایتخت از نظر دیپلماتیک است ؟
ب- آیا مد نظر انتقال پایتخت تجاری است؟
لازم است نیاز هریک از موارد بررسی و با ارجحیت نسبت به تعیین محل وزیر ساخت های لازمه اقدام شود .
شایان ذکر است در مورد در مورد پایتخت علوم وفن آوری اقداماتی انجام گردیده وشهرک هایی نیزاحداث شده ویا در دست احداث است واماپایتخت دیپلماتیک دارای شرایط خاص خود میباشد که رعایت مسایل امنیتی از جمله مسایل مهم و دیگرسکونت اعضاو کادر دیپلماتیک و در ضمن دسترسی ها میباشد .
با توجه به وضعیت کنونی شهر تهران وبررسی ومطالعه مدارک میتوان گفت که کدام کاربری از تهران خارج شود تا تهران بعنوان پایتخت بماند زیرا تغیر محل پایتخت دارای فرایند بسیار پیچیده ای است که نمی توان با چند نشست برای آن دستور العمل اجرایی تنظیم نمود .
در خاتمه تصور میرود اگر به روز رسانی شهر تهران انجام گردد آن را با ضوابط طرح جامع مورد بررسی داده شود امکان رسیدن به نتیجه مطلوب در دسترس خواهد بود .
هدف انتقال پایخت از تهران به منطقه ای دیگر از ایران چیست و جهت تحقق این فرایند جه کارها وعواملی باید انجام پذیرد ومسیولیت شهروندان آن برای چیست ؟
زمانه ای نیست که به راحتی بتوان پایتخت را از قزوین به اصفهان وشیراز وتهران منتقل نمود.
نیاز است مقامات مسیولان وتصمیم گیرنده گان مملکتی که خواستار انتقال پایتخت از تهران هستند دلایل خود را بطور شفاف بازگو کنند تا بررسی ونتیجه حاصل شود .
امید است با درور اندیشی و مطالعات لازمه بتوان به خواسته جامه عمل پوشاند.
بررسی دسترسی ها به پایتخت ( فرضی ) جدیدایران ؟
نیاز است بررسی شود پس از انتقال سفارتخانه ها چند درصد از جمعیت تهران کاسته خواهد شد ؟
نیاز است بررسی شود با انتقال سفارتخانه ها و یا نمایندگی های کشورها دسترسی آنها با مراکز ستادی و مرتبط ولازمه در ایران چگونه خواهد بود ؟
با توجه باینکه تعداد سفارتخانه ها و کنسولگریها در وضع موجود مشخص نیست وممکن است بیشتر یا کمتر شود بهتر است که فعلا” یک منطقه ای را که بیشتر سفارتخانه درآن میباشند در تهران در نظر گرفته و با محدودیت ویا خرید نسبت به تجمیع آنها اقدام گردد .
بیژن علی آبادی
دیماه ۱۴۰۳
