بیست و نهمین گفتمان هنر و معماری
شهرستان ملایر با بیش از سیصد هزار نفر جمعیت و ۳۲۱۰ کیلومتر مربع وسعت در جنوب شرقی استان همدان و در کوهپایه های زاگرس واقع شده و از مناطق باستانی و حائز اهمیت در غرب کشور است. دژها و قلاع ملایر که اکنون دژ گوراب و ارگ نوشیجان و قلعه انوج از آن ها باقی است، پایه در حکومت های اولیه ایرانی داشته اند. وجه تسمیه ملایر بنا بر گفته پژوهندگان در زبان مادی به معنای سرزمین آتش است. ملایر پیش از ساسانیان جزو حوزه اکباتان و در دوره ساسانیان یکی از نواحی نهاوند بوده است.
ارگ نوشیجان از آثار منسوب به اوائل دوره مادی است و در شمال غرب شهر ملایر قرار دارد. بررسی های باستان شناسی زندگی در سه دوره مادی، هخامنشی و اشکانی را در این منطقه نشان می دهد. بنای موسوم به اولین آتشکده، تالار ستوندار آپادانا، معبد مرکزی، تونل و حصار آن از آثار معماری دوره مادی است. تاق های هلالی و پوشش سقف به صورت گهواره ای، استفاده از مقرنس در تزئین بنا و وجود تالار ستوندار، از اولین نمونه های مشابه در فلات ایران است. همچنین وجود تکه های متفاوت نقره نشان از ظهور کاربرد سکه دارد. این محوطه از جمله آثار منحصر به فرد معماری ایران پیش از هخامنشی متعلق به دوره عصر آهن ۳ و اوائل تمدن ماد است.
از دوره های تاریخی پراهمیت ملایر می توان همچنین از حضور قوم زندیه در تشکیل حکومتی مقتدر پس از افشاریه نام برد. کریم خان زند که در روستای پری از توابع بخش زند ملایر بدنیا آمد، فرمانروای ایران از ۱۱۷۹ تا ۱۱۹۳ ه.ق و بنیان گذار سلسله زندیه بود. وی پس از فروپاشی حکومت نادرشاه توانست کشور را متحد کند و با شکست امپراتوری عثمانی و فتح بصره توسط برادرش (صادق خان زند) نفوذ ایران را بر سراسر اروند رود، بحرین و جزایر جنوبی خلیج فارس مسلم گرداند.
ملایر در دوره قاجار و بویژه حکومت فتحعلیشاه قاجار نیز رونق پیدا کرد. زبان اهالی این شهرستان آمیزه ای از لری، کردی، فارسی با لهجه لری و لک می باشد و به دلیل داشتن زمین های کشاورزی گسترده و آب و هوای معتدل و قرار گرفتن بر سر راه های اصلی مواصلاتی، از جاذبه های وسیع سرمایه گذاری و رشد و توسعه در غرب ایران برخوردار است.
در بیست و نهمین گفتمان هنر و معماری، آقایان دکتر علی اکبر سرفراز، دکتر کاظم ملازاده، دکتر علی طاهری، مهندس اردشیر سیروس، مهندس یزدان هوشور، مهندس فریبرز جبارنیا و اسماعیل جنتی، از پیشینه هنر، معماری و جاذبه های این سرزمین تاریخی سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم همراه است.
زمان: چهارشنبه ۲۸ دی ماه ۱۳۹۰ از ساعت ۱۶ الی ۱۹
مکان: موزه هنر امام علی (ع) – خیابان ولیعصر – چهارراه نیایش – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
