پنجاه و نهمین گفتمان هنر و معماری
اگر حضور مردمان در پهنه ای به نام شهر ناگزیر است، چگونه نمی توان آن را زیبا ساخت؟ آیا شهرنشینی با زیبایی سر جنگ دارد؟ رویکرد منفی به شهر پدیده ای تازه نیست و شهر همواره از سوی معاصرانش، نامتناسب، غیر قابل تحمل و نازیبا ارزیابی شده است. در واقع ما در برخورد با این پدیده، چه در زمینه تاریخی، اجتماعی و چه در زمینه فکری و فلسفی نتوانسته ایم، نقادانه تر و با فکر بیشتر عمل کنیم و آگاهانه از رویه حسی درگذریم تا معناها را بیافرینیم. آیا طراحان و معماران می توانند افکاری را به جامعه ارائه دهند که مضمونش صرفا بزک شهر نباشد؟ حدس حدود افق دانسته ها و انتظارهای ذهنی شهروندان (هرچند که نمی توان از پیش حاصل گردد) با برقراری ارتباط معنایی با آنان، نتایجی را به دست می دهد که هنرمند را به سرچشمه زیبایی شناسی نزدیک تر می کند. زیبایی شناسی شهری، تلقی و دریافت ما از نسبت میان سازندگان و شهروندان در خوانش شهر است و آنچه از این تلقی حاصل گردیده، در پشت تاثیری که بر مباحث مربوط به شکل و ساختار شهر اثر می گذارد، همواره پنهان مانده است.
دریافت هنرمند و مخاطبان از زیبایی شناسی، مبحثی فرازمانی است و به رویکردی در عصر خود خلاصه نمی شود. چون آنکه مخاطبان یک عصر می توانند نظریاتی کاملا مغایر با مخاطبان عصر دیگر داشته باشند و شهر را از نوع دیگر به پسندند. در دورانی که مقبولیت یک طرح شهری، تازه و نوظهور جلوه می کند، ممکنست در زمانی دیگر معمولی و حتی پیش پا افتاده باشد (و برعکس آن نیز می تواند اتفاق بیفتد)، در واقع نسل های تازه، همواره مفاهیم کهن را نقد و به گونه ای برجسته، طرح و درک می کنند، آن را می پذیرند یا به دور می افکنند.
در برداشت زیباشناسانه از شهر و رویارویی مخاطب با کالبد آن، عنصری مشترک وجود دارد که ارتباط را ممکن می سازد. این عنصر زبان دانایی است، این زبان از واقعیتی حرف می زند که در عین نگاه به زیبایی نوستالژیک، خلاق است، به مکاشفه می پردازد و دنیای معناهای تو در تویی را می گشاید که از عهده نشانه شناسی و معنا شناسی بر نمی آید. آدمی قادر به ارائه تعریف دقیق از آنچه که باید باشد نیست و هرگز نمی تواند کلام آخر را بگوید، حیات ادامه دارد و به پایان نرسیده است. هر ایده نو، هر دخالت تازه، هرچه هم که بی اهمیت بنماید، بحث را ادامه می دهد و افق تازه ای را به روی هنرمند و مخاطبان می گشاید. زمانی اگر گسترش شهرها بر بنیان طبیعت زدائی تکیه می کرد، امروزه طبیعت بخش تفکیک ناپذیر شهر است و زیبایی را برای شهر توصیف می کند. اهمیت کار در تعریف جدیدی از زیبایی شناسی شهر، در این نیست که به جدال های فکری در حوزه هنر و زیبایی اضافه کند، بلکه با ورود به مباحث جدید، می توان به این پرسش پاسخ داد که آیا معماران و طراحان شهر، حرفی برای گفتن دارند یا نه؟ و آیا هنوز می توان به شهرها، روح و چهره ای زیبا و خوشایند داد؟
در پنجاه و نهمین هنر و معماری، خانم ها دکتر سپیده شفائی، دکتر الهام امینی و مهندس نسیم ایرانمنش و آقایان محمدعلی مرادی، شهریار سیروس و اسماعیل جنتی سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم و یادی از سهراب سپهری به مناسبت سالروز تولدش همراه خواهد بود.
زمان: چهارشنبه ۱۹ مهر ماه ۱۳۹۱ از ساعت ۱۶ الی ۱۹
مکان: موزه هنر امام علی (ع) – خیابان ولیعصر – چهارراه نیایش – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
