نود و پنجمین گفتمان هنر و معماری
اینچه برون
ترکمن های ایران در شرق دریای خزر، منطقه ترکمن صحرا و اطراف رودخانه های اترک و گرگان رود سکونت دارند. از شهرهای مهم ترکمن های استان گلستان می توان، گنبد کاووس، بندر ترکمن، کلاله، آق قلا، گمیشان، مراوه تپه، سیمین شهر و اینچه برون را نام برد.
ترکمن های ایران از اقوام ترک تبار و مسلمان ایرانی هستند که به زبان ترکمنی سخن می گویند و از نظر فرهنگی با سایر مردمان ترک گروه زبان های اغوز نظیر آذربایجانی ها و ترک های استانبولی نزدیک هستند.
ترکمن صحرا که اکثریت نسبی جمعیت آن را ترکمن ها تشکیل می دهد، جلگه ای رسوبی هموار است که از عقب نشینی دریای خزر و تجمع رسوب های رودهایی نظیر اترک و آق سو به وجود آمده، این جلگه عریض ترین بخش جلگه های کاسپینی است که استان های گلستان و خراسان شمالی را در بر می گیرد و با طول ۴۰۰ کیلومتر از غرب به شرق گسترده است. ترکمن صحرا و دشت گرگان، تاریخی بسیار کهن دارد. این منطقه به همراه شهرها و حوزه های باستانی معروف چون داهه (دهستان)، نیشابور، مرگیانا (مرو)، نیسا (نسا)، تپورستان (طبرستان) و کومش، تاریخ با ارزشی بوجود آورده اند. قدیمی ترین یافته های باستان شناسی منطقه شمال (سفالینه ها و دست ساخته های بشر که در شمال گنبد کاووس یافت شده) پیشینیه سکونت و زیست را در منطقه ترکمن صحرا به بیش از هفت هزار سال پیش می رساند.
گنبد کاووس – مرکز ترکمن صحرا – که نام خود را از بلندترین برج آجری دنیا (که یکهزار سال پیش بنا یافته است) گرفته، دومین شهر بزرگ استان گلستان پس از گرگان است. از این شهر در دوران باستان به نام هیرکان یاد شده و سالیان طولانی، هنگام حکمرانی آل زیار، پایتخت ایران بوده است. شهر کنونی (پس از نابودی کامل بواسطه زلزله) از نو، به سال ۱۳۰۵ در دوران پهلوی اول بنیان نهاده شد و به سپاس از قابوس بن وشمگیر، سلطان آل زیاری نام آن را گنبد قابوس (که اکنون به گنبد کاووس تغییر یافته است) نهادند. نقشه اصلی این شهر توسط شهرسازان آلمانی با الگوی شطرنجی طراحی شده و جزء اولین شهرهای ایرانی است که دارای بلدیه (شهرداری) بوده است.
اینچه برون (دماغه باریک)، شهری مرزی در شهرستان گنبد کاووس و مرکز بخش داشلی برون است و در زمان های قدیم اطراق گاه مسافران خیوه و استرآباد بوده است. ساکنین اینچه برون از طایفه یموت (ترکمن) هستند. زمین های اطراف اینچه برون شوره زار است و تالاب های آلما گل و آلا گل که از دیدنی های آن می باشند، دریاچه های بزرگ آب شوری هستند که از رودخانه اترک تغذیه می کنند. اینچه برون محل اصلی وقوع حوادث کتاب “آتش بدون دود” اثر نویسنده نامدار ایرانی نادر ابراهیمی است.
در نود و پنجمین گفتمان هنر و معماری که به همت موسسه مطالعات منظر پایدار برگزار می گردد آقایان دکتر افشین دانه کار، دکتر علی طاهری و جواد رحیم پور سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم مستندی از ترکمن ها ساخته فرشاد فدائیان و گفتگویی با ایشان همراه است.
زمان:چهارشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۲ از ساعت ۱۶ الی۱۹
مکان:موزه هنرهای دینی امام علی(ع )-خیابان ولیعصر-چهارراه نیایش -بلوار اسفندیار-شماره ۳۵
