به نام خدا
دویست و پنجاه و پنجمین گفتمان هنر و معماری
تاریخ شفاهی
میراب و میرابی
امیر آب، نگهبان آب، ترکیب امیر و آب، سرور آب، اختیار دار آب، فرد مقسم آب، در فرهنگ و سازمان آب یاری کویر، کسی که ساعت و زمان آب قنات را برای کشاورزان تقسیم می کرد، شخصی به اسم، میراب بود. امین مردم بود، کسی به انتخاب کد خدای ده، دفتری داشت قطور در زمان های مختلف، کاسه ایی که در مقابل وی بود، ابزار کار، حکم ساعت، سوراخی در ته این کاسه بود، حکم ساعت و زمان. این ظرف در بیابانک، فنجان نام داشت، هر زمین و هر کشاورز تسلیم حکم و ساعت میراب در تقسیم فنجان آب بود. سهمی از محصولات کشاورزی، حق و دستمزد، میراب از این فعالیت بود. اصطلاحا این سهم از سهم خرمن به وی واگذار میشد، وعده ی سر خرمن دادن از همین سیستم نشات گرفته است. جدال بر سر آب با میراب زیاد بود، بنا براین صبر و تحمل بالایی داشت .خداوند رحمت فرماید، امروزه میراب فنجان و کاسه خود را از دست داده و با ساعت، زمان را در اختیار دارد .
استحصال آب و آبیاری سنتی در ایران خصوصا در مناطق کم آب ایران دارای ویژگی ها خلاقانه ای است که شاید در نوع خود منحصر به فرد باشد. ایرانیان سخت کوش آب را در مناطق کم آب از زیرزمین جستجو می کردند و با تکنیکی بسیار هوشمندانه به نام قنات به سطح زمین می آوردند و سکونتگاه های خود را آبادانی و عمران می بخشیدند.
حفر و احداث قنات ها به عهده افرادی بود که مقنی نامیده می شدند. گاهی حفر یک قنات، بیش از ده سال به طول می انجامید. نحوه آبرسانی و توزیع آب در سکونتگاه ها و مزارع نیز دارای روش و شیوه خاصی داشت که بیشتر گروهی به نام میراب ها این کار را انجام می دادند.
این پروژه مصاحبه و ضبط اطلاعاتی از زبان میراب های شهر قزوین و بعضا شهروندان قدیمی این شهر است که مواردی درباره نحوه توزیع آب در شهر قزوین را توضیح می دهند. پروژه توسط موسسه تاریخ شفاهی معماری و شهرسازی اندیشه معاصر به سرپرستی خانم مهندس نسیم ایرانمنش در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ با همکاری خانم مهندس سمیه مراقی انجام یافته و در دویست و پنجاه و پنجمین گفتمان هنر و معماری ارائه می گردد. همچنین در پنل گفتگو آقایان دکتر سید مهدی مجابی و دکتر ناصر نوروز زاده چگینی حضور خواهند داشت که با نمایش فیلم همراه است.
زمان: چهارشنبه ۲۶ مهر ماه ۱۳۹۶ از ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰
مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع) خیابان ولیعصر (عج) – بالاتر از ظفر – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
