لوگو-انجمن مفاخر معماری ایران-بلاگ

به نام خدا

سیصد و بیست و سومین گفتمان هنر و معماری

جایگاه طراحی شهری

در برنامه های توسعه

طراحی شهری دانش نسبتا جدیدی است. تا پیش از انقلاب صنعتی، مفهوم شهر و ویژگی های آن در چهارچوب های معینی قابل تعریف و تبیین است. با انقلاب صنعتی (اواخر قرن هجدهم و اوائل قرن نوزدهم) و ظهور مفاهیم مربوط به تولید صنعتی و جای گرفتن کارگاه ها و کارخانه ها در شهرها، چهره شهرها دگرگون شد. افزایش جمعیت، آلودگی هوا، پیشرفت تکنولوژی و گسترش بی رویه شهرها باعث پایین آمدن کیفیت زندگی شهری و عوض شدن مفهوم شهر شد. به دنبال این تحولات، اولین تفکرات شهرسازی شکل گرفت. با این حال تنها پس از جنگ جهانی دوم و به دلیل گستردگی خرابی های ناشی از آن بود که طراحی شهری به عنوان یکی از علوم مربوط به شهر جایگاه ویژه ای در حل مسائل شهر پیدا کرد. پس از فروپاشی نظام سنتی شهرها، مسائل مربوط به شهر تا حد زیادی در قلمرو مهندسین و در اوائل قرن بیستم در حیطه کاری معماران بود. اما به مرور زمان و با شکل گیری مباحث و پارادایم های جدید، طراحی شهری به عنوان یک دانش فرا رشته ای و یک رشته مستقل دانشگاهی، اما در ارتباط مستقیم با معماری و برنامه ریزی وارد عرصه نظر و عمل شد.

در فرایند تصمیم گیری و اجرای تصمیمات برای شهر از دید مدیران شهری، طراحی شهری حد فاصل برنامه ریزی شهری و معماری محسوب می شود. طبق این نظریه، مقیاس برنامه ریزی شهری، مقیاس کلان است ولی طراحی شهری مقیاس محدودتری دارد. این درحالی است که طراحی شهری به روابط بین عناصر شهری و شکل سه بعدی این روابط می پردازد و علاوه بر توجه به استانداردها و کمیت ها، کیفیت ها را نیز مورد توجه قرار می دهد. بحث های زیبائی شناسی و کیفیت محیط و ارتباط مناسب توده و فضا جزء لاینفک طراحی شهری هستند. علیرغم وجود بسیاری تعاریف جهانی، امروزه در هر نقطه از جهان، با توجه به ویژگی های مختلف و تنوع بسیار زیاد مسائل شهری، طراحی شهری رنگ و بوی محلی یافته است. آنچه به عنوان طراحی شهری در امریکا مطرح است با آنچه در اروپا مورد بحث است تفاوت های عمیقی دارد. شهرهای شرق دور، شهرهای اسلامی و شهرهای جهان سوم هر کدام حائز ویژگی های منحصر به فرد و تعاریف متفاوت از طراحی شهری در حوزه عمل و نظر هستند. در عین حال اصول و اهداف مشترک، عامل نزدیکی این تعاریف متفاوت است.

در ایران با گذشت حدود چهل سال از ورود این رشته به تحصیلات آکادمیک، طراحی شهری هنوز جایگاه مناسبی در تعاملات شهر و برنامه ریزی های توسعه نیافته است. پیچیدگی های مسائل شهری در ایران و بخصوص در شهرهای بزرگ، بومی نشدن دانش طراحی شهری با توجه به مولفه های فرهنگی، اجتماعی شهرهای ایران و عدم رشد و بلوغ این رشته از جمله دلایل محدود ماندن آن است . علاوه بر این سودجویی در عرصه شهر، سوداگری زمین در شهرهای بزرگ و کوچک و در نتیجه جلوگیری تعمدی از ورود تفکرات شهرسازانه به صحنه شهر نیز از جمله عوامل دور ماندن طراحی شهری از عرصه عمل است.

در سیصد و بیست و سومین گفتمان هنر و معماری که به همت خانه طراحان شهری به جایگاه طراحی شهری در برنامه های توسعه اختصاص دارد، آقایان دکتر ناصر بنیادی، مهندس فرخ زنوزی و مهندس سهراب مشهودی سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم همراه است. دبیر پنل گفتگو آقای مهندس فریدون فراهانی هستند.

زمان: چهارشنبه ۱۲ تیر ماه ۱۳۹۸ از ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰

مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع) خیابان ولیعصر (عج) – بالاتر از ظفر – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵