آذربایجان شرقی _ مراغه_خبرگزاری میراث فرهنگی_ زهراکشوری_ انجمن مفاخر معماری ایران نسبت به ساخت یک مجموعه تجاری_خدماتی در حریم برج‌های دوقلو از سوی سازمان عمران و بهسازی شهری اعتراض کرد. این انجمن اعتقاد دارد ساخت و سازها باید خارج از حریم ۷۵ متری این برج انجام گیرد.
در کنار برج‌های دوقلو مراغه دو بنا وجود دارد که پیش از این کاربری مدرسه داشتند. اکنون شرکت توسعه عمران مراغه که شهرداری این شهر نیز از سهامداران آن است، قصد دارد در یکی از این مدارس مجموعه ای تجاری – خدماتی احداث کند.
مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری مراغه حریم دو برج را از شعاع برج ها ۲۵ متر تعیین کرده اند اما انجمن مفاخر معماری ایران اعتقاد دارد ساخت وسازها باید خارج از شعاع ۷۵ متری گنبد‌ها انجام گیرد.
“علیرضا قهاری”، رئیس هیات مدیره انجمن مفاخر معماری ایران در گفتگو با میراث‌خبر درباره ساخت و سازهای در حریم برج‌های دوقلو گفت:«این مجموعه دو طبقه‌ای قرار است با ارتفاع ۷ متر ساخته شود که این امر حریم این برج‌ها را که یک گنبد آرامگاهی است ،خدشه دار می کند.»
وی تعداد آثار سالم به جا مانده از دوران ایلخانی در کشور را بسیار اندک توصیف کرد و به میراث خبر گفت: « نگاه گردشگری به آثار تاریخی باعث شده در کنار هر اثر یک مجمتع تجاری ساخته شود و این امر به شکستن و تخریب آثار منجر می‌شود.
برای جذب یک گردشگر نباید هتل ها در حریم درجه یک آثار تاریخی ساخته شوند.»
قهاری گفت: «چند ماه پیش در یک نامه به آقای مشایی، معاون رئیس جمهوری و آقای عبادی، مدیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی خواستار توقف ساخت این مجموعه شدیم اما تاکنون هیچ پاسخی به انجمن داده نشده است.
تنها شهرداری مراغه طی یک نامه به ما اعلام کرد این ساخت و سازها با مجوز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام می‌شود.»
“رضا عبادی”، مدیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری آذربایجان‌غربی در گفتگو بامیراث خبر ساخت و سازها را در حریم برج‌های دوقلو مراغه قانونی خواند و افزود:«طرحی که در حال حاضر بر اساس آن در کنار این برج‌ها ساخت و ساز می شود، مصوب شورای فنی سازمان میراث فرهنگی است و هیچ قانونی زیر پاگذاشته نشده است.»
وی گفت:«این دو بنا از زمان مغول تا به امروز محصور در یک راهروی ۲ در ۳ متری و اطراف آن کاملا بسته بود. شهرداری با یک شرکت قرار دادی امضا کرد و بر اساس آن قرار شد یک مجمتع تجاری _خدماتی در خارج حریم این اثر و در فاصله ۲۵ متری، ساخته شود.»
به گفته عبادی مجمتع تجاری خارج از حریم بنا و پشت برج‌های ساخته می‌شود. در ضلع شرقی برج‌ها نیز هیچ ساخت و سازی صورت نمی گیرد و در ضلع شمالی آن نیر کاربری فرهنگی پیدا می‌کند و یک خیابان از خیابان خواجه نصیرالدین طوسی به سوی در دو برج کشیده می‌شود.
عبادی تعیین حریم آثار را با توجه به موقعیت شهرها مختلف خواند.
در فاصله ۱۰ متری شمال برج مادر هلاکو یا برج کبود، مقبره دیگری به نام برج مدور قرار دارد.
تاریخ بنای برج طبق کتیبه کوفی آن رجب ماه سال ۵۶۳ هجری قمری است.
بنا ظاهر ساده ای دارد و از دو طبقه تشکیل شده: سردابه و اتاق فوقانی . اگر قبری هو در سردابه وجود داشته ، به مرور زمان از بین رفته است.
سر در ورودی برج مدور مانند گنبد سرخ دارای قاب و طاقی هلالی شکل است که درگاه را احاطه کرده و در بالای آن و همچنین زیر طاق هلالی کتیبه ای به خط کوفی با نقش های پیچیده از آجر و کاشی های فیروزه ای به چشم می خورد.
تزئینات کاشی و نقوش که در بند کش بین آجرها به صورت مهره هائی با نقش الله و نقوش هندسی به کار رفته همه امتیاز خاصی به این بنا داده اند.
اتاق فوقانی در گذشته دارای پوششی از گچبری و تزئینات گچی بوده که از آن همه هنر و زیبایی فقط در گوشه و کنار آن قطعاتی به جای مانده و مابقی از بین رفته است .
نمای خارجی بنا بسیار ساده و شامل ازاره سنگی و آجر کاری معمولی است.
پوشش بنا را در گذشته گنبدی دو پوش تشکیل می داده که به مرور زمان فرو ریخته و جهت جلوگیری از خرابی سقف تیر پوشی با شیروانی روی آن احداث کرده اند.
برج کبود نیز در دو طبقه ساخته شده، یکی از طبقات آن مربوط به نماز خانه و پخش نذورات و دیگری مربوط به سردابه است.
پلان سردابه صلیبی شکل است و سقف آن دارای کاربندی به شکل شمسه و دارای مهر کوبی بین آجرهاست.در این کاربندی ها اسامی پیامبر و اسماء الله را در برگرفته اند.
بدنه این برج دارای آجرکاری های پرکاری است و همچنین کتیبه های خط کوفی بر این برج به چشم می خورد.
قطار بندی دور گنبد هم دارای کتیبه گچ بری از سوره کهف است.
این برج علاوه بر آنکه به نام برج کبود خوانده می شود، به نام برج مادر هلاکو نیز مشهور است. این نام از آنجا بر این برج باقی مانده که مردم بر این باورند که قبر مادر هلاکو در این برج قرار دارد.
منبع: روزنامه صبح ایران- بهمن ۱۳۸۵
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
