«شیوهی نگارشی و سبک نگارشی منشور کوروش بزرگ، میانرودانی(:بینالنهرینی) است اما رفتار و منش نهفته در این منشور، ایرانی و برآمده از فرهنگ ایران است. »
دکتر عبدالمجید ارفعی، ایلامشناس و نخستین و تنها کسی که منشور حقوق بشر کوروش را به فارسی برگردان کرده، ۲۱ مهرماه، در نشستی که انجمن مفاخر معماری ایران، برپا کردهبود، افزونبر گفتاری که در بالا آمد، گفت: «این که کوروش سرزمین شکستخوردهی بابل را یغما نکرد، اینکه به باورهای مردمان بابل، ارج نهاد و هرکسی را در دین و آیین، آزاد بگذاشت و این که در رفتار نشان داد که به گفتارها و آنچه گفته، پایبند است، همهوهمه برخاسته از فرهنگ پربار ایرانی است. »
دراین نشست که بسیاری از استادان و دانشجویان معماری باشنده بودند، ارفعی پس از گزارشی کوتاه از پیدا شدن و چگونگی برگردان این منشور، به پرسشهای باشندگان پاسخ گفت.
پرسشهایی از این دست: آیا این منشور به راستی، همانندی ندارد؟ چرا ارزش این منشور در زادگاه خودش شناخته شده نیست؟، چرا منشوری با درونمایهای به این ارزشمندی، اینچنین کوچک است؟ آیا اسناد بابلی یا دیگر اسناد، رفتار نیکوی کوروش با مردمان بابل و دیگر سرزمینهای فتحشده، تایید میکنند؟ چگونه است که کوروش اینگونه ساده و بدون خونریزی توانست، بابل را فتح کند؟ و…
دکتر ارفعی، افزونبر پاسخ به پرسشهایی که بیشتر از سوی استادان معمار، مطرح شدهبود، دربارهی منشوری که اکنون در موزهی ملی ایران است، گفت: «آنچه که امروز در موزهی ملی ایران است، منشور کوروش بزرگ، به جز بخش آمریکایی آن است. »
به گفتهی وی بخشی از اینمنشور در هنگام پژوهشهای یک دانشمند آلمانی در میان گلنوشتههای دانشگاه «ییل» در آمریکا پیدا شد که برای افزوده شدن به منشور، برای همیشه به موزهی بریتانیا، امانت داده شد اما این بخش امانت داده شده، اکنون در استوانهای که به ایران امانت داده شده، نیست و موزهی بریتانیا، چون این بخش، امانتی آمریکا بوده، منشور را بدون این بخش، به ایران امانت داده است.
در این نشست علیرضا قهاری، فرنشین انجمن مفاخر معماری ایران که به هنگام آمدن منشور به ایران، در سخنانی، خواهان ثبت ملی و حتا ثبت جهانی منشور حقوق بشر کوروش بزرگ شدهبود، با گلایه از بیتوجهیها، خواست تا همه در این درخواست، شریک شوند و خواستهی ثبت این اثر را به گوش دستاندرکاران برسانند.
البته گویا منشور اکنون و برپایهی گفتهی خبرنگار «میراث»، در روند ثبت قرار گرفتهاست.
این نشست دیروز در خانهی هنرمندان ایران و در تالار امیرخانی در نشست معماران، تنها از آن روی که منشور بخشی از هویت همهی مردمان ایرانزمین از دکتر گرفته تا معمار و … است، برگزار شد، نشستی که با استقبال فراوانی روبهرو شد.