کارکرد آیین نامه ماده یک قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها چه بوده است؟

دکتر فاطمه عباسی
معمار

1. کارکرد آیین نامه ماده یک قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها چه بوده است؟

• به عنوان یک معمار میخواهم سوال کنم طرح “من شهردارم” دقیقا برای چه کسانی در حال اجراست؟ مردم؟قرار است مردم در طرح های شهری نظر دهنده باشند؟خب مردم پرسیدند و نظر دادند چرا درختان را قطع کرده اید؟ کسی پاسخ داد؟می گویند مردم علم به اینکه چرا و به چه دلیل درختان قطع شده اند را ندارند، پس چرا می خواهید در این طرح شرکت کنند؟

در خصوص موضوع اول، قبل از بررسی این پرسش اجازه دهید آیین نامه موصوف را برای شما شرح دهم. در این سند ضمن تعریف تخصصی از اصطلاحات فضای سبز نظیر درخت، نهال، باغ و …،شهرداری ها را مکلف کرده است تا قبل از صدور پروانه نوعیت ملک و تعیین تکلیف تداخل درختان با محل احداث بنا را از کمیسیون ماده ۷ استعلام کند. در این کمیسیون ملک مورد نظر از نظر تشخیص باغ بودن یا نبودن مورد بررسی قرار می گیرد. اگر باغ باشد که برای آن ضوابط ساخت و ساز مجزا در نظر گرفته شده است که توسط شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین شده است (ماده ۱۴ قانون زمین شهری)،اگر باغ تشخیص داده نشود، مالک بر اساس ضوابط عام طرح تفصیلی و خاص ملک می تواند کلیه حقوق قانونی خود را استیفا کند. تنها خروجی که کمیسیون ماده ۷ دارد اعلام نظر در خصوص محل برخورد درختان با محل احداث بنا است. در این موقعیت ها نیز معمولا با تخصیص جرایم مربوطه اجازه قطع درختان صادر می شود.

متوجه ماجرا شدید؟ این آیین نامه با نام حفظ و گسترش فضای سبز تصویب شده است لکن تنها کاری که نمی کند حفظ باغات است. شهرداری ها باید گزارش بدهند که به چه میزان از نابودی باغات قدیمی در شهرها جلوگیری کرده اند، چقدر به نگهداشت باغات اهتمام ورزیده اند. بخشی از جریمه های دریافت شده می بایست به خرید باغات ارزشمند اختصاص پیدا کند. هزینه کرد این اعتبارات چگونه بوده است؟ بخش زیادی از کلان شهرهای کشور از فقر فضای سبز رنج می برند در شهر تهران برخی از مناطق به شدت دچار کمبود فضای سبز هستند و سرانه فضای سبز در منطقه ۲۲ کمبود فضای سبز را در سایر مناطق پوشش داده است.

باغ نیاوران که قربانی عطش سیری ناپذیر مال سازان شد، در کجای این مصوبه قرار داشته است؟ چند نوع از گونه های ارزشمند گیاهی در فرآیند ساخت این ابر سازه ها نابود نشده اند. تکلیف باغ آراج چه شد؟ آتشی که به جان درختان باغ افتاده را چه کسی شعله ور کرده است؟

کاشت چمن، توسعه پارک ها و فضای سبز پیرامونی، هرچند اقدامی ارزشمند است لکن باید دید که آیا با اقلیم کشور و تغییرات آن سازگار است؟ پوشش گیاهی باغات شهرها می بایست طی سالیان دراز با اقلیم آن منطقه سازگار شده و بهتر است به جای کاشت درختان و پوشش گیاهی نا متناسب، بر حفظ پوشش گیاهی موجود و یا کاشت پوشش گیاهی سازگار تأکید کرد.

مخلص کلام آنکه عملکرد شهرداری ها و شهر سازان در توسعه فضای سبز قابل دفاع نیست. شاید میزان سرانه فضای سبز بالا رفته باشد لکن عدالت فضای سبز به هیچ عنوان رعایت نشده و جای بحث است. به نظر می رسد پارادایم توسعه فضای سبز شهری نیازمند بازنگری دقیق تری است.

در خصوص مطلب دوم، این روزها موضوعی تحت عنوان”من شهردارم” تیتر اول خبرگزاری ها شده و مناطق شهرداری تهران در این حیطه به شدت مشغول فعالیت هستند که خب اصل موضوع بسیار خوب است اما باید دید تا چه میزان نظرات مردم مورد استقبال و اهمیت قرار می گیرد؟ اینکه قرار است در این طرح مردم برای مدیریت شهر و محل زندگی خود بهترین تصمیم ها را بگیرند می بایست از همه زوایا مورد بررسی قرار گرفته و از نظرسنجی ها بهترین خروجی حاصل آید. آیا پروژه بازسازی سرویس های بهداشتی Lsf بوستان های مبعث و سنبل (واقع در منطقه ۱۵ محله اتابک) نیاز به نظرسنجی دارد؟!! سرویس بهداشتی از رده خارج شده و باید تعمیر شود؛ خب آن را تعمیر کنید این دیگر سؤال ندارد. موضوع از این فراتر: شخصی در جایگاه سیاست گذار مدیریت شهری عنوان کرد: تهران با پدیده مازوت سوزی مواجه است. چه برخوردی شد؟ ابتدا آن را تکذیب کردند سپس تایید کردند و در ادامه هم با هم فراموش کردند. نه موضوع پیگیری شد و نه راهکاری ارائه گردید،البته صحبت در این خصوص مفصل است که خب بحث الان بنده چیز دیگری است.

در خصوص طرح مطروحه اینگونه نباشد که نظرات جمع شود و بعد بگویند در آینده ی نزدیک حتما لحاظ خواهیم کرد، از این آینده های نزدیک را بارها “ندیده ایم “درست به مانند طرح های تفصیلی جدیدی که ابلاغ می شوند بعد که به شهرداری مراجعه می کنیم می گویند سقف ساخت و ساز مثلا A  است ولی به میزان B درصد می توانید ساخت و ساز انجام دهید ،انشاءالله در آینده نزدیک تغییر خواهد کرد ولی بعد میبینی که عده ای به همان میزان A درصد ساختمان می سازند و چه بسا ساختمانی با جواز۲۰ و اندی سال قبل ساخته می شود بدون در نظر گرفتن ضوابط جدید شهرسازی .

القصه آنکه موضوع نظرسنجی و مشارکت مردمی نیست، پولی است که باید خرج شود و می شود. البته آنجا که نباید.