بیست و چهارمین گفتمان هنر و معماری
بناهای مذهبی، نماد تفکر پیروان یک مذهب اند، در جامعه شیعی ایران پس از دوره صفویه، ساخت تکایا و حسینیه ها که ویژه برگزاری مراسم مذهبی شیعیان هستند، بیشتر مورد توجه قرار گرفت و تکیه ها در کنار مساجد بخشی از مراسم مذهبی را در خود جای دادند، تکیه ای که در آن جا مرثیه سالار شهیدان حسین بن علی (ع) و یارانش خوانده می شود و عزاداری می کنند، حسینیه نام دارد. در شهرهای قدیمی ایران تکیه، میدان و حسینیه فضاهای محصوری بوده اند که در مسیر گذرهای اصلی شهر قرار داشته و اغلب به صورت فضای عمومی و جزئی مهم از گذر اصلی محسوب می شدند. فضای تکایا و حسینیه ها به ویژه در اعیاد اسلامی و ایام سوگواری خصوصا محرم مورد استفاده قرار می گرفته اند. در مورد تمایز تکیه و حسینیه و عملکرد خاص هر یک از این دو عنصر در شهر و محلات، اگرچه نظریه ها یکسان است، معهذا در شهرهائی مانند تهران، اصفهان، کرمان، کاشان، سمنان، آمل، بابل، نام تکیه و در شهرهائی مانند یزد، نائین، تفت، شیراز، اردبیل، خرمشهر و بندرلنگه نام حسینیه رایج تر است و در یعضی از شهرهای حاشیه کویر مانند کاشان و یزد، علاوه بر کلمات تکیه و حسینیه، از کلمه میدان نیز استفاده می شود زیرا در این شهرها تکیه و حسینیه جنبه فضای شهری داشته و عملکرد دیگر میدان را در بر دارد.
معماری حسینیه های جدید، شبیه معماری مساجدی است که در آنها بخشی از شبستان به صورت دو طبقه طراحی شده است. حسینیه ها بر خلاف مساجد محراب ندارند و این خود تفاوت کارکردی مسجد و حسینیه را می نمایاند. همچنانکه میان تکیه و حسینیه نیز کارکردهای متفاوتی مثل برگزاری مراسم تعزیه در تکیه و روضه خوانی در حسینیه گاه ایندو فضا را از یکدیگر متمایز می سازد.
در بیست و چهارمین گفتمان هنر و معماری پیرامون معماری حسینیه ها و تکایا سرکار خانم مهندس زهره بزرگ نیا و مهندس نسیم ایرانمنش و آقایان مهندس بیژن علی آبادی و علی طاهری آغازگر هم اندیشی خواهند بود. فیلم روز دهم ساخته حمید سهیلی و نخل گردانی در ابیانه پیش از سخنرانی به نمایش در می آید.
زمان: چهارشنبه ۲۳ آذر ماه ۱۳۹۰ از ساعت ۱۶ الی ۱۹
مکان: موزه هنر امام علی (ع) – خیابان ولیعصر – چهارراه نیایش – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
کتاب “تکایا و حسینیه های ایران” راس ساعت ۱۶ توزیع می گردد.
