شصت و سومین گفتمان هنر و معماری
از اواسط دهه ۱۳۵۰ که تفکر مرمت و احیای بافت مراکز شهری، شکل گرفت، تا به امروز ، مداخله ها در تغییر فیزیکی بافت کهن (و بعدها با شعار احیاء و نوسازی بافت های فرسوده) توجه بیشتر به چگونگی تغییرات و لزوم کارآئی طرح های جامع شهری، در حفظ بافت مراکز شهری را در پی داشت. معهذا از زمانی که پای اجرای مصوبات به میان آمده، نقض قوانین شهرسازی و مالکیت و نبود مکانیزم اجرائی یکپارچه، از یکطرف و نادیده گرفتن نقش ساکنین و صاحبان اصلی این مراکز از طرف دیگر، چنان مشکلاتی را در پیش راه قرار داده که گهگاه طرفداران رشد و توسعه بافت کهن را از ادامه راه منصرف کرده است.
بر اساس قانون پنجم توسعه کشور، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده باید طی فرایندی ده ساله انجام پذیرد، این پروژه می تواند، بزرگترین پروژه عمرانی کشور در طول تاریخ معاصر ایران باشد و به آرزوها و احتیاجات اقشاری که درون این مراکز سکونت دارند، جامه عمل بپوشاند. اگر نوسازی بافت های فرسوده با ضروریات امروز و به منظور بسط عدالت اجتماعی در دستور کار مسئولان قرار گیرد و در سیاست های جاری، اصلی از اصول فقرزدائی به حساب آید، نه تنها احیای بافت های فرسوده، به هدر دادن سرمایه های ملی محسوب نمی شود، بلکه اجرای برنامه های متناسب از این دست، رونق اقتصادی شهرها را نیز به همراه خواهد داشت.
مسلما زمانی که تغییرات در بافت های فرسوده، بدون هماهنگی و شناخت مراتب فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی حاکم شروع شود و با ساکنین آن، همانند اجزای ساختمان (که باید در روند این نوسازی تغییر یابند) برخورد شود، نمی توان انتظار داشت که طرح از استقبال ساکنین برخوردار باشد.
گفته می شود این مراکز، نه تنها در بحبوحه رشدند بلکه ظاهرا در اوج بحران رشد خود قرار دارند، معهذا مداخلات ناشیانه در جهت اصلاح وضعشان می تواند به ناکامی بیانجامد و هرگونه اقدام واقع بینانه بعدی را هم عقیم بگذارد. در نوسازی مراکز قدیمی شهر (که اکثرا بدون توسعه مانده و خطوط پیچیده زندگی خود را حفظ کرده اند) این فقط شبکه اقتصادی حاکم است که خط مشی ها را تعیین می کند، به عبارت دیگر هر گونه تغییر در بافت های قدیمی بستگی به توجیه اقتصادی آن دارد. در اینصورت بدون حمایت و تزریق منابع بخش عمومی، ممکنست ده ها سال پروژه ها به تاخیر بیفتد و مهاجرت تدریجی ساکنین، برای دستیابی به تسهیلات و فضاهای جدید شهری را به همراه داشته باشد و به دنبال آن جایگزینی قشرهای محروم و پناهندگان و مهاجران به جای ایشان، به فرسودگی و خرابی بیشتر آن بیانجامد.
در شصت و سومین گفتمان هنر و معماری و مناظره کارشناسان با ارائه نمونه بافت های کهن بوشهر توسط آقایان دکتر ایرج شهروز تهرانی، مهندس فریبرز جبارنیا، مهندس علی ملکی مباحث نوسازی و بهسازی بافته های فرسوده شهری مورد بحث قرار می گیرد که با نمایش فیلم همراه است.
زمان: چهارشنبه ۱۰ آبان ماه ۱۳۹۱ از ساعت ۱۶ الی ۱۹
مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع) – خیابان ولیعصر – چهارراه نیایش – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
