به نام خدا
دویست و پنجاه و چهارمین گفتمان هنر و معماری
چندین سال پیش از این، از آندره گُدار به عنوان طراح آرامگاه حافظ به ندرت یاد می شد. معمار این سمفونی امضاء نشده را افراد انگشت شماری می شناختند. بنای آرامگاه حافظ چنان متواضع و آرام در شمال غربی شیراز جا خوش کرده است که کمتر کسی می پرسد: طراح این بنا کیست؟ چرا که این طرح در پی ایجاد اثری به نام و مُهرِ طراح نیست، بلکه در پی خلق مقبره ای ماندگار برای شاعر و معبدی برای تکریم عاشقانه ای اشعار اوست. گُدار در طرح آرامگاه، اسطوره ای از معماری خود نمی سازد، بلکه شخصیت ها و اسطوره های شعر حافظ را منزل می دهد. معمار و معماری به نفع حافظ و حافظیه از خودنمائی پرهیز می کنند و آندره گُدار نصیحت حافظ را بر “تقدم معنی بر لفظ” به گوش جان می خرد. در طرح آرامگاه مرزهای زمان و مکان محو شده اند. همچنین مرزِ مکانی زمینی قابل تشخیص نیست. معماری حافظیه، معماری حس و معنی است و در چارچوب های متعارف تحلیل های سبکی نمی گنجد و معرف اندیشه و روش خاصی در طراحی معماری و فضا است.
باغ – آرامگاه حافظیه در عین حال که برای بازدیدکنندگان گلگشتی مفرح است، مقام و مرتبه ی زیارتگاهی نیز دارد. محیط روح بخش آن به مدد تاکید بر طراحی فضا، برخورداری از برخی مفاهیم معنوی، استفاده از مضامین و معانی و اسطوره های شعر حافظ و همچنین قرابت به شعر و ادبیات در کاربرد صنابع ادبی و ترجمه ی آن ها به زبان معماری، تاثیری فراتر از باغ – آرامگاه های مشابه دارد، و از نمونه های نادری است که ارتباطی نغز و عمیق میان معماری و شعر پدید آورده، به نحوی که می توان گفت معمار و معماریِ آرامگاه، هماهنگ با شعر حافظ، شعری برای شاعر سروده اند. از ویژگی های شعرگونه ی طرح حافظیه، “ایجاز” است. گُدار با کاربرد عناصر محدود، کلام مختصر، اما بیان رسا، خیال انگیز و شاعرانه در معماری این بنا، معانی گسترده ای را بیان کرده است. همه معماری آرامگاه در ۲۸ ستون، یک گنبد و ایوان مسقف آن خلاصه شده است. این ستون ها به نحوی در فضای حافظیه کنار هم قرار گرفته اند که از یک طرف، ایوانی را در توسعه و تداوم مفهوم “باغ ایرانی” به وجود می آورند و از طرف دیگر پایه ی سقف و گنبدی می شوند که خود مشحون از شیوه های شاعرانه و صُوَر خیال است.
در دویست و پنجاه و چهارمین گفتمان هنر و معماری که به همت موسسه مطالعاتی جهانباغ ایرانیان، به مناسبت ۲۰ مهرماه (روز بزرگداشت حافظ و روز باغ ایرانی) برگزار می شود، آقایان استاد بهاءالدین خرمشاهی، مهندس ویکتور دانیل، و خانم مهندس گلنار تاجدار سخن خواهند گفت که با نمایش فیلم همراه است. دبیر پنل گفتگو خانم مهندس خوبچهر کشاورزی هستند.
زمان: چهارشنبه ۱۹ مهر ماه ۱۳۹۶ از ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰
مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع) خیابان ولیعصر (عج) – بالاتر از ظفر – بلوار اسفندیار – شماره ۳۵
