نشست «هماندیشی خلیج فارس و مانایی فرهنگی» در مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران با هدف تشکیل پروندهای برای ثبت خلیج فارس در فهرست میراث ملی و در آستانهی روز ملی خلیج فارس برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ایرانشناسی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این مرکز در تلاش است، با جمعآوری اطلاعاتی دربارهی فرهنگ و پیشینهی تاریخی خلیج فارس، پروندهای را تهیه و آن را برای ثبت در فهرست میراث ملی بهصورت میراث معنوی یا میراث طبیعی به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیشنهاد کند و زمینهی لازم را برای ثبت خلیج فارس در فهرست میراث جهانی یونسکو فراهم آورد.
رییس انجمن مفاخر معماری ایران در این نشست که روز گذشته (شنبه، پنجم اردیبهشتماه) برگزار شد، یادآوری کرد: دهم اردیبهشتماه درپی سوءاستفاده و تحریفهایی که چند نشریهی معتبر خارجی دربارهی نام خلیج فارس انجام دادند، به نام روز ملی خلیج فارس نامگذاری شد. آن روز، نامهای برای رییسجمهور وقت ـ سیدمحمد خاتمی ـ نوشتیم و از او خواستیم که اقدامات نهادینهای را دربارهی این مسأله انجام دهد، چون حافظهی بشریت را بهراحتی میتوان از تاریخ پاک کرد و بهدلیل آنکه دربارهی خلیج فارس نام جعلی آن نیز استفاده میشود، این فراموشی ممکن است، سادهتر صورت گیرد.
علیرضا قهاری گفت: ایران به تاریخسازی نیاز ندارد، چون این کشور میراث و تاریخی غنی دارد و فقط باید از آن حفاظت کند. عربها میلیاردها دلار هزینه میکنند تا نام خلیج فارس را به نامی جعلی تغییر دهند و من فکر میکنم که نگهداری و حفاظت از نام خلیج فارس باید سادهتر از جعل آن باشد.
وی ادامه داد: از مسؤولان کشور انتظار داریم، به این سادگی به تخریب تن ندهند و در برابر عبور مترو از زیر یک بنای تاریخی یا پر شدن سدی به قیمت از میان رفتن فرهنگ یا جعل نام یک محدودهی جغرافیایی تاریخی سکوت نکنند.
او توضیح داد: باید تاریخ و میراث خود را حفظ کنیم و برای حفاظت از آن، تمهیداتی را درنظر بگیریم و به این موضوع بیندیشیم که آیا در ۵۰ سال آینده، ما میتوانیم همین هویت و نمادها را داشته باشیم؟
وی اظهار داشت: پس از ثبت نام خلیج فارس در تقویم ملی ایران، بهجز گذاشتن نام «خلیج فارس» بر پروژههای عمرانی در دست ساخت که هنوز نامگذاری نشده بودند، دیگر کار چندانی انجام نشد. یک نام، یادآور یک خاطره و موجودیت است و باید به نام خلیج فارس پرداخته شود و در مدارس به کودکان این نام را بیاموزند.
در ادامهی این نشست، کارشناس مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران بیان کرد: نیمهی جنوبی خلیج فارس که امروز مدعی نام آن است، فقط نفتآبادهایی بوده است که پس از استخراج نفت توانستهاند، شهرهایی را تشکیل دهند.
ناصر عظیمی توضیح داد: نخستین امپراطوریها در نیمهی شمالی خلیج فارس و در قوم پارس تشکیل شدهاند و امپراطوری هخامنشی در پرسپولیس، پاسارگاد و شوش شکل گرفت. به علاوه، تداوم این فرهنگ در دورهی اشکانیان و ساسانیان گسترده شد. در دورهی اسلامی نیز سیراف مرکز تجاری بوده و عبور از این حوزه و رسیدن به دریای مدیترانه، متکی به خلیج فارس است.
او تأکید کرد: در ایران به ساختن تاریخ نیازی نیست و هر انسان منصفی میتواند بگوید که پس از شکلگیری تمدنها، هر تمدنی نامگذاری خود را برای مکانهای اطراف خود انجام میدهد.
وی بیان کرد: در قدیم، دو امپراطوری وجود داشتند که یکی هخامنشیان در ایران و دیگری امپراطوری اسکندر در یونان بود. در تمام نقشههای یونانی باقیمانده از آن دوران نیز نام خلیج فارس، سینوس پرسیکوس، یعنی خلیج پارسیان آمده است.
عظیمی توضیح داد: این روزها، تبلیغ امارات آن است که این محدودهی جغرافیایی را در سال ۱۹۷۰ میلادی نشان میدهد که فقط یک بیابان بوده و ناگهان تصویری از این منطقه را در سال ۲۰۰۹ میلادی نشان میدهد که حاکی از پیشرفت آنهاست؛ اما آنها خود نمیدانند که از این طریق ضعف پیشینهی تاریخی خود را تبلیغ میکنند.
وی اضافه کرد: در نیمهی جنوبی خلیج فارس، چون اقتصاد زندگی خودمصرف بود و مازادی نداشت، تمدن و فرهنگی نیز شکل نگرفت و ساختار سیاسی بهوجود نیامد. در نتیجه، فرهنگ و تمدنی در آنجا وجود نداشته است. اگر تکامل تاریخی این محدودهی جغرافیایی را بررسی کنیم، به این نتیجه میرسیم که تا اوایل قرن بیستم، فقط نفتآبادهایی در آنجا شکل گرفتهاند و هیچ نشانهای از تمدن شهرنشینی در آنجا وجود نداشته است.
به گزارش ایسنا، بهروز مرباعنی نیز در این نشست، پیشنهادهایی را برای رواج استفاده از نام خلیج فارس و پرداختن به آنها در پروندهی میراث خلیج فارس ارایه کرد.
مشاور ارگ تاریخی بم کرمان بیان کرد: یکی از راههای تبلیغ برای نام خلیج فارس، برگزاری تورهایی با حضور خبرنگاران در این محدوده است تا اطلاعرسانی دربارهی نام این منطقه انجام شود. جزایر هندورابی، خارک و سیراف هر کدام جاذبههای طبیعی و تاریخی خاص و بیهمتایی دارند و دربارهی تشکیل پروندهی میراثی برای آنها میتوان اقدام کرد.
او توضیح داد: پارک ویژهی ملی نایبند نیز از جمله مناطق طبیعی این محدودهی جغرافیایی است که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است و میتوان برای ثبت آن در یونسکو اقدام کرد.
وی دربارهی سیراف، گفت: کف ساحل دریای سیراف، شالودهی یک شهر قدیمی است و سال گذشته، از تلویزیون ZDF آلمان برای فیلمبرداری زیر آب در این محدوده اقدام شد. آنها اعلام کردند که تاکنون در هیچ نقطهای از جهان چنین چیزی را ندیده بودند.
او همچنین از آغاز به ساخت موزهی منطقهیی خلیج فارس در بوشهر خبر داد و افزود: کلنگ موزهی منطقهیی خلیج فارس زمین خورد و مرکز پژوهشهای تاریخی و فرهنگی خلیج فارس نیز در بوشهر ساخته میشود. من فکر میکنم که این مکان جایگاه مناسبی برای محققهایی است که تمایل دارند، دربارهی نام خلیج فارس فعالیت کنند.
در ادامهی نشست، دبیر دیدهبان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران بیان کرد: برای حمایت از نام خلیج فارس باید آگاهسازی مردمی انجام شود و در میان مردم، علاقه به استفاده از این نام بهوجود آید.
رضا نیکپور اظهار داشت: ابزار دولت برای ارتباط با مردم NGOها هستند. اگر در سازمانهای مردمی سرمایهگذاری بیشتر شود و فرصتهایی برای آنها ایجاد شوند، امکان موفقیت در چنین مواردی بیشتر خواهد بود.
در نشست «هماندیشی خلیج فارس و مانایی فرهنگی» محمدحسن فولادی نیز بیان کرد: تمدن ایرانی در دنیا مغفول مانده است و بهطور عمده، نادیده انگاشته میشود. اکنون حدود دو تا سه سال است که تمدن ایرانی مورد توجه محافل جهانی قرار گرفته است و بهعنوان دورهای فراموششده بررسی میشود.
این آمایشگر با اشاره به تحریف نام خلیج فارس، گفت: آنها میخواهند، ایران را محدود کنند و ابتدا از داستان جزایر سهگانهی خلیج فارس آغاز کردند. قصد آنها این است که ایرانیان را عادت دهند که خلیج فارس قلمرو ایرانیان نیست.
او تأکید کرد: ما تاریخ فردا را امروز رقم میزنیم. کشورهای عربی در ۳۰ سال گذشته، تاریخی را برای خود بهوجود آورده و نام جعلی خلیج فارس را در میان مردم خود رواج دادهاند و در این راه، ما نباید از حفاظت نام اصلی این منطقهی جغرافیایی بازبمانیم. منطقهی ما، یک محدودهی استراتژیکی است و اکنون آمریکا گسترهی ایالتهای خود را تا مرزهای ما کشیده و با جنگ، دو ایالت افغانستان و عراق را در کنار مرزهای ما ساخته است.
وی اضافه کرد: اعراب میخواهند ایران را محدود کنند. پس از شدت گرفتن تغییر هویت خلیج فارس، شاهد رشد سرمایهگذاری اروپا و آمریکا در دبی و بحرین بودیم.
به گزارش خبرنگار ایسنا، عسگر دشتی در پایان این نشست با اشاره به اهمیت خلیج فارس، گفت: خلیج فارس برای ما یک فضای حیاتی است. در نخستین تمدنی که از مادها در ایران شکل گرفت، سیاستی بهوجود آمد و تا دورهی قاجارها نیز ادامه یافت و آن، دسترسی ایران به آبهای آزاد بود که این سیاست را سه ساحل دریای سیاه، دریای خزر و خلیج فارس محقق کرده بودند؛ اما متأسفانه پس از دورهی قاجار، این سیاست از دست رفت.
این پژوهشگر افزود: هرگاه سیاستهای بحری ما رونق داشتهاند، امپراطوریهای بزرگی را در ایران داشتهایم.
منبع: سایت ایسنا- اردیبهشت ۱۳۸۸
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
