پژوهشگده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی با برگزاری مراسم افتتاحیه رسمی، صاحب پژوهشکده ای برای حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی شد که در دل بافت و آثار تاریخی تهران قرار دارد.
روبروی عمارت موزه ملی ایران، ساختمان نوسازی ست که تلاش کرده میان بناهای غریبه به نظر نیاید. حتی به بنایی بازسازی شده نیز می ماند. مرمتگران آثار تاریخی نام این ساختمان را «خانه مرمتگران ایرانی» گذاشته و در حالی که ۱۰۷ سال از ایجاد اولیه کارگاه رضایی آثار سفالی در پایگاه باستان شناسی شوش می گذرد.
افتتاح این مرکز را نشان از مرحله جدیدی در عرصه حفاظت از گنجینه پربار میراث فرهنگی ایران می داند.
همزمان با افتتاح این پژوهشکده مرمتگران اشیای تاریخی – فرهنگی و تزئینات وابسته به معماری نیز به خانه خود آمدند تا هفتمین همایش دوسالانه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی – فرهنگی و تزیینات وابسته به معماری را در ساختمان جدید آغاز کنند.
ساختمانی که مرمت اشیای تاریخی – فرهنگی از انجا آغاز می شود، سال ها در اختیار شرکت مترو یا وزارت امور خارجه بوده که به عنوان پارکینگ از ان استفاده می شده است.
به گفته رئیس این پژوهشکده سال ها طول کشیده تا او و همکارانش موفق به تخلیه این ساختمان شدند دکتر رسول وطن دوست می گوید: «اندیشه احداث بنای جدید پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی در زمینی به مساحت ۵۰۰ متر مربع و زیربنایی نزدیک به ۶ هزار ۹۰۰ مترمربع واقع در مقابل موزه ملی ایران، با هدف ایجاد یک مرکز تحقیقاتی و پژوهشی به عنوان پایگاه اصلی این امر از سال ۱۳۵۳ پایه ریزی شد.»
وی می افزاید: «انجام پژوهش های نظری و میدانی مرتبط، پژوهش گاه نگاری، پشتیبانی موزه ها و واحدهای اجرایی و تبدیل این مرکز به مرکزی منطقه ای و بین المللی از جمله اهدافی بود که از همان ابتدا به آنها می اندیشیم»
نتایج دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد مرمت آثار تاریخی – فرهنگی در دانشکده پردیس اصفهان از آغازین سال های دهه ۵۰ شروع شده بود یک دهه بعد خود را نشان داد. در این سال ها طرح ایجاد آزمایشگاه تحقیقاتی مرکزی تهیه شد مدتی بعد این آزمایشگاه گسترش یافت و در سال ۱۳۷۲ موقتا در بخشی از ساختمان موزه دوران اسلامی مستقر شد، سال ۱۳۷۴ این مرکز به پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی و در سال ۱۳۷۵ به پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی تغییر نام داد.
اکنون رئیس پژوهشکده حفاظت مرمت آثار تاریخی – فرهنگی مدعی ست که این پژوهشکده جزو معدود مراکز دنیا بوده و در منطقه، منحصر به فرداست، به طوری که در قاره آسیا تنها دو پژوهشکده در کشورهای ژاپن و هندوستان وجود دارد که در این سطح هستندوی با تاکید بر اینکه برای روشن شدن محدوده وظایف پژوهشکده به زمان نیاز است.
اظهار می دارد: «مدت زیادی از الحاق دو سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نگذشته است. با گذشت زمان، این پژوهشکده باید به یک مرکز تبدیل شود و تهیه، ارسال و نظارت بر اجرای دستورالعمل ها، نظارت بر اجرای درست مرمت ها و تدوین منشورهای مرمت و نظارت بر آنها را به عهده گیرد.» وطن دوست می گوید: «ارتقای تخصصی در حوزه مرمت و بردن کشور به سمتی که طی چند سال آینده نیازی به مرمت نباشد و سرمایه گذاری ها روی نگهداری از آثار تاریخی – فرهنگی صورت گیرد از برنامه های ماست که نیاز به مرمت را کاهش می دهد.»
پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی یک راهکار بلند مدت (برای ۲۰ – ۳۰ سال آینده) برای تدوین استراتژی ها و راهکار سند مرمت کشور را در نظر دارند در این راهکار با تبیین چشم انداز و هدف های دراز مدت آثار تاریخی در کشور از نظر کمی و کیفی بررسی شده و مشکلات و سئوالات عمده در خصوص حفاظت و مرمت آثار کشور مشخص می شود.
بر این اساس، اولویت ها نیز معلوم شده و با توجه به آنها برنامه های کاری تدوین خواهد شد.
وطن دوست می گوید: «در این راستا در حوزه های مختلف آثار کاغذی، فلزی، سنگی، سفال، شیشه، نقاشی و .. فعالیت هایی در جهت تبیین استراتژی های خاص در دست اجراست».
پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی در سال جاری حدود ۶۰۰ میلیون توامن اعتبار به خود تشخیص داده که تاکنون نزدیک به یک چهارم آن را دریافت کرده است.
این پژوهشکده به فعالیت هایی دست زده که بار مالی چندانی نداشته و در عرصه بین المللی جایگاه خوبی برای ایران ترسیم می کند. برگزاری کارگاه ها و دوره های حفاظت و مرمت برای کشورهای سودان، عراق، افغانستان و آسیای میانه از این دست هستند.
بازدید علمی شکرت کنندگان همایش مرمت
شرکت کنندگان در همایش مرمت و حفاظت اشیای تاریخی – فرهنگی و تزئینات وابسته به معماری که پس از دوسال در این همایش حضوریافته و با دیدن ساختمان جدید خود انتظار مواجه شدن با تحولاتی را در این عرصه دارند، در پایان همایش بازدیدی علمی از آثار سمنان خواهند داشت تا صحت و سقم صحبت های مسئولان را به چشم ببینند.
کاروانسرای ده نمک، دروازه ارگ سمنان، مسجد جامع سمنان، مسجد امام خمینی (ره) و حمام بهه و گرمابه حضرت، مکان هایی هستند که در برنامه بازدید این کارشناسان ایرانی قرار دارد. هرچند کارشناسان از استفاده نشده روش های جدید علمی برای مرمت آثار تاریخی سخن می رانند ولی مسئولان پزوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی مدعی هستند که ایران در زمینه این علم یکی از پیشرفته ترین کشورهای دنیاست و وجود این رشته به عنوان یکی از رشته های دانشگاهی از عواملی ست که ایران را منحصر به فرد ساخته است باید نتایج فعالیت های سالهای اخیر مرمتگران را بعد از بازگشت آنان از سفر سمنان از زبانشان شنید تا بتوان نقدی از این گذشته نزدیک ارائه داد
بنابراین گزارش، هفتمین همایش دوسالانه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی – فرهنگی و تزیینات وابسته به معماری از ۱۶ – ۱۴ آذرماه در تالار همایش پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی واقع در خیابان امام خمینی (ره) تهران برپاست این همایش از سوی پژوهشکده و سازمان میراث فرهنگی و با همکاری اداره کل موزه های بنیاد مستضعفان وجانبازان انقلاب اسلامی دانشگاه های تهران، شهیدباهنر کرمان، زابل، هنر اصفهان و مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی و گردشگری و موزه ملی ایران برگزار می شود.
منبع: روزنامه همشهری-آذر ۱۳۸۴
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
