سید علیرضا قهاری رئیس انجمن مفاخر معماری ایران، به خبرنگار باشگاه خبرنگاران، گفت: کشور ایران با سابقه چندین هزار ساله آثار تاریخی بسیار دارد که می تواند به تپه های سیلک کاشان، تپه هگمتانه و منطقه تاریخی جیرفت اشاره کرد.
وی افزود: با توجه به آنکه در کشور ما بافتهای تاریخی بسیاری در شهرهای مختلف از جمله اصفهان، تهران، تبریز، شیراز و مشهد وجود دارد و معمولا این بافتها دچار فرسودگی می شوند، نگهداری از آنها مستلزم هزینه های هنگفت توسط سازمان میراث فرهنگی و یا سایر متولیان این حوزه است.
قهاری تصریح کرد: یکی از مشکلاتمان این است که تعریف بافت فرسوده از بافت تاریخی هنوز مشخص نیست، بنابراین برای ساماندهی بافتهای فرسوده که ممکن است ارزش تاریخی نداشته باشد، سرمایه گذاریهایی انجام شود، همچنین بسیاری از مجموعه های تاریخی در مسیر احداث خیابانها ممکن است از بین برود.
وی گفت: مدیریت شهری و متولیان امر بازسازی و نوسازی بافت فرسوده باید نسبت به ایجاد مدیریتهای میراث فرهنگی در درون سازمان خود اقدام و یا در طرحهایی که مدنظر شان بوده از متخصصان بافتهای تاریخی استفاده کنند.
قهاری با اشاره به اینکه برای نوسازی بافتهای فرسوده و تاریخی سازمانهای مختلفی متولیند، افزود: این سازمانها با یکدیگر تعامل ندارند به عنوان مثال در نوسازی بافتهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی شهرداری و استانداری به طور جداگانه تصمیم می گیرند و این تعدد مراکز تصمیم گیری ساماندهی بافتهای تاریخی را با چالش روبرو کرده است.
بنابراین باید یک سازمان با مشارکت تمام ارگانها تامین شود.
رئیس انجمن مفاخر معماری ایران تصریح کرد: ساکنین بافتهای تاریخی معمولا از امکانات و تسهیلات شهری در وضع فعلی محروم اند و در کشورهای پیشرفته به بافتهای تاریخی اهمیت بسیاری می دهند تا مردم بتوانند مسکن خود را نوسازی کنند و به زندگی خود ادامه دهند در بسیاری موارد هم با تغییر کاربری برخی از این مراکز تاریخی نسبت به احیا و رونق مجدد آن اقدام می کنند.
بافتهای تاریخی بدون در نظر گرفتن با هویت گذشته احیا و نوسازی می شود
ابولحسن میرعمادی عضو هیئت مدیره انجمن مفاخر معماری ایران گفت: به طور کلی موضوع بافتهای تاریخی در سال ۱۹۴۴ میلادی در دنیا مطرح شد که بعد از جنگ جهانی دوم شهرهای آسیب دیده نیاز فوری به بازسازی داشتند که در این زمان بود، یک علم جدید در دنیا برای حفاظت بافتهای تاریخی مطرح شد.
وی افزود: بافتهای تاریخی در یک دوره زمانی کارکردهای مختلفی داشته که برای حفظ و رونق آنها باید ارزشهای تاریخی آنها را پیدا کنهیم و تغییر کاربری دهیم، البته تعدادی از بافتهای تاریخی مذهبی مساجد و تکایا عملکرد آنها غیر قابل تغییر است ولی می توان بازارها و خانه های قدیمی را دوباره احیاء و یا تبدیل به موزه کرد. هر کدام از این اماکن و بافتها باید مطالعه شوند و با سیستم های روزی که در دنیا وجود دارد، حفاظت و مرمت شوند.
میرعمادی تصریح کرد: اگر بخواهیم بر روی توسعه شهرها فکر کنیم، باید طوری عمل کنیم که صدماتی به بافتهای تاریخی وارد نشود و هماهنگ با بافت های قدیمی باشد.
عضو هیئت مدیره انجمن مفاخر معماری ایران گفت: زمانی که طرحهای جامع و تفصیلی شهر تهیه شد، بدون اینکه تعریف مشخص از بافتها داشته باشیم، شروع به تخریب کردیم و با ورود گسترده ماشین ها مجبور شدیم خیابانها را عریض کنیم، بدون آنکه هیچ تطابقی با بافتهای گذشته داشته باشد.
وی افزود: بافتهای تاریخی شهر تهران در مابین واحدهای تجاری محقق شده و همین موضوع باعث قطع شبکه ارتباطی با بافت های قدیمی شده است در طرح جامع حفاظت از بناها به صورت مجزا مطرح شد و در مرحله بعد به این نتیجه رسیدند که حفظ تک تک بناها بدون محیط پیرامون آن معنی ندارد.
تسهیلاتی از سوی دولت باید برای احیاء خانه های تاریخی به مردم اختصاص یابد
دکتر رضا بهبهانی، عضو هیئت علمی دانشکده معماری واحد تهران مرکز در ادامه گفت: حفظ و نگهداری ساختمانهای تاریخی عمدتا برعهده سازمان میراث فرهنگی بوده و زمانی که میراث فرهنگی یک خانه ای را به عنوان اثر تاریخی ثبت ملی می کند، صاحبان آن خانه اجازه مرمت و انجام هیچ کاری را ندارند، همچنین برای مالکان نیز این خانه ها بازده اقتصادی ندارد و تمایل دارند از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی توانایی مالی برای خرید همه خانه های تاریخی را نیز ندارد.
وی افزود: سازمان میراث فرهنگی باید راهکارهای جدیدی را در جهت احیاء و تغییر کاربری در نظر بگیرد. همچنین می تواند تسهیلاتی را برای صاحبان خانه های قدیمی اختصاص دهد تا آنها خودشان بتوانند مرمت و تغییر کاربری دهند و برایشان بازده اقتصادی داشته باشند.
بهبهانی تصریح کرد: صاحبان ملکهای تاریخی را باید برای نگهداری مالکانشان تشویق کنیم تا تمامی بافتهای تاریخی با ارزش از بین نرود، در این زمینه باید بخش خصوصی نیز مشارکت کند.
عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز گفت: وقتی بخواهیم بافت فرسوده را تخریب و نوسازی کنیم، باید فضای سنتی آن را حفظ و در این زمینه طرح جامعی را تدوین کنیم ه با اصالت فضای معماری و سنتی سازی گذشته تطابق داشته باشد.
بودجه کافی برای ساماندهی بافتهای تاریخی و فرسوده وجود ندارد
فریبرز جبارنیا، کارشناس بافت های تاریخی گفت: شرح وظایف بافتهای تاریخی و فرسوده کاملا متفاوت است و برای نوسازی این بافتها باید مطالعات کافی صورت گیرد.
وی افزود: با توجه به آنکه در کشورمان بافت های تاریخی بسیاری وجود دارد، توان مالی برای کنترل و حفظ آنها وجود ندارد و بودجه کافی نیز برای این کار تخصیص داده نشده است، باید کاری اساسی در این زمینه انجام دهیم، تا این بافتها همچنان پابرجا بماند.
جبارنیا تصریح کرد: سامانهی بافتهای تاریخی و فرسوده با توجه به آنکه توسط چند سازمان صورت می گیرد، عمدتا تداخل وظایف وجود دارد. ما مشکل قوانین داریم، باید یک مدیریت واحدی در ساماندهی بافتهای تاریخی و فرسوده داشته باشیم.
این کارشناس بافت تاریخی گفت: سرمایه گذاری در بخش حفظ و احیای بافتهای تاریخی و فرسوده باید بیشتر شود تا مردم برای نگهداری ساختمانهای تاریخی خود تشویق شوند.
منبع : باشگاه خبرنگاران
