مجید گل‌بابایی/ پژوهشگر مسائل بین‌الملل
یونان وارث تمدن و فرهنگ فلسفى، اجتماعى و هنرى بسیار برجسته‌اى است و مهد فرهنگ‌ها و مذاهب علوم جهان غرب است. فرهنگ و تاریخ یونان بسیار غنی و بارز است و در علم و هنر و فلسفه آثار گران‌بهایی برجای گذاشته است. آثار و اشیای به جا مانده از یونان باستان نشان‌دهنده میراث فرهنگی غنی این کشور است. همچنین آداب و رسوم سنتی و مذهبی در یونان، باعث تنوع جشن‌ها و مراسم مذهبی شده است. شهر آتن، خاستگاه فلسفه یونان بوده است.
یونان سرزمین اقوام ایونی است که نخستین فلسفه مدون بشری به آنها نسبت داده می‌شود. اوج فلسفه یونان، در زمان سقراط، افلاطون و ارسطو قرن ۴پیش از میلاد بود. آغاز فلسفه غرب از یونان و تاثیر آن بر فلاسفه مسلمان بسیار زیاد بوده است. یونان از کهن‌ترین سرزمین‌های مسکونی و متمدن جهان است و آثار تمدن در آن به ده‌ها قرن پیش از میلاد بازمی‌گردد. اما یونانیان در ستایش کشورشان مبالغه و افراط می‌کنند و تلاش دارند که تمدن‌هایی از قبیل تمدن ایران – هند و سوریه رانادیده بگیرند و به سادگی از کنار آن بگذرند. کتاب «تاریخ‌سازان یونان» نوشته محمود فاضلی دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه و پژوهشگر تاریخ که اخیرا از سوی انتشارات «کویر» در ۵۰۰صفحه وارد بازار نشر شده است، به معرفی ۱۰۰شخصیت مهم و تاثیرگذار یونان از دوره باستان تا دوره معاصر این کشور اختصاص یافته است.
کتاب در هفت فصل «اندیشمندان، ادبا و هنرمندان، دانشمندان، اقتصددانان، سیاست‌ورزان، نظامیان و روحانیون» در ۵۰۰صفحه در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. در میان افراد معرفی‌شده در این کتاب زندگی و زمانه شخصیت‌های مهمی همچون «ارسطو، افلاطون، سقراط، هراکلیت، هومر، بقراط، فیثاغورث، آریستوفانس، پریکلیس (سیاستمدار)، اسکندر، سولون (شاعر)، میکیس تئودوراکیس (موسیقیدان)، یانیس ریتسوس (شاعر)، نیکوس کازانتزاکیس (نویسنده)، بلویانیس (مبارز چپگرا)، الفتروس ونیزلوس (نخست وزیر)، فلوراکیس (سیاستمدار) ملینا مرکوری (هنرپیشه و وزیر فرهنگ)، اوناسیس (ثروتمند بزرگ یونان)، استفانوپولوس (رئیس جمهوری)، آلکو پاپاریگا (رئیس حزب کمونیست)، پاپادوپولوس (دیکتاتور سابق)، آندره‌آس پاپاندرئو (نخست وزیر)، کارلوس پاپولیاس (رئیس جمهور)، تئو آنجلوپولوس (کارگردان سینما)، کنستانتین سیمیتیس (نخست وزیر)، چیپراس (نخست وزیر)، کنساتنتیس (اخرین پادشاه)، خریستودولوس (اسقف اعظم) و…ده‌ها نفر از شخصیت‌های تاثیرگذار علمی، فرهنگی و سیاسی این کشور مورد بررسی قرار گرفته است.
یکی از دوره‌های مهم این کشور، دوران دیکتاتوری سیاه سرهنگ‌ها در یونان است. در ۲۱آوریل۱۹۶۷، نظامیان قدرت را در این کشور به‌دست گرفتند و تانک‌هایشان خیابان‌های آتن را درنوردیدند. در طول هفت سال دیکتاتوری نظامیان، احزاب سیاسی تحت فرماندهی جرج پاپادوپولوس منحل شدند، اخبار سانسور شده و طرفداران جناح چپ تبعید، شکنجه شدند یا به زندان افتادند. در دسامبر۱۹۶۷، پادشاه کنستانتین کودتای نافرجامی را رهبری کرد که در پی آن ملزم به ترک کشور شد. در ماه ژوئن۱۹۷۳ یونان جمهوریت خود را با اولین رئیس جمهورش یعنی پاپادوپولوس به‌طور رسمی اعلام کرد. در ۱۷نوامبر همان سال اعتراض دانشجویی مهمی در دانشکده پلی تکنیک آتن شکل گرفت که با خشونت نیروهای نظامی مواجه شد و ده‌ها کشته برجای گذاشت. پایان این مناقشات ۸ماه بعد و زمانی بود که حزب تلاش کرد تا رئیس‌جمهور قبرس را سرنگون کند.
کنستانتین کارامانلیس، نخست‌وزیر محافظه‌کار قدیمی، از تبعید در پاریس فراخوانده شد تا دموکراسی را دوباره احیا کند. یکی از اصلاحاتی که به دنبال آن ایجاد شد، برگزاری انتخاباتی بود که حکومت سلطنتی را منسوخ اعلام کرد. وی سازمان‌های مقاومت چپ و کمونیست‌ها را که در مقابل اشغال آلمان‌ها مبارزه کردند و همچنین کمونیست‌ها را به رسمیت شناخت. در مدت زمانی طولانی، این رویداد مهم سهم بزرگی در ثبات سیاسی این کشور داشت. با ورود یونان به جامعه اروپا در سال۱۹۸۱، چشم‌اندازهای اقتصادی این کشور تقویت شد. در همان سال، اولین دولت سوسیالیست تحت رهبری کاریزماتیک «آندره آس پاپاندرئو» و حزب سوسیالیست پاسوک به پیروزی رسید.از ۱۰۰شخصیتی که در این کتاب معرفی شده‌اند، نویسنده با ۲۰ نفر آنها ملاقات حضوری داشته و از هریک از آنها نکته‌ای شنیده و خاطره‌ای را به یاد می‌آورد که در متن کتاب به آن اشاره کرده است.
از این تعداد، نویسنده با ۳رئیس‌جمهور، ۳ نخست‌وزیر، ۲ رئیس مجلس، ۴ وزیر خارجه، یک وزیر دفاع، ۲ شهردار، یک اسقف اعظم کلیسای ارتدوکس و تعدادی از هنرمندان این کشور دیدار داشته است.نویسنده تلاش کرده است نکات مهمی از زندگی و زمانه چهره‌های معاصر مورد نظر را با دیدگاه‌های سیاسی متفاوت از لیبرال گرفته تا سوسیالیست یا چپ سنتی و چپ مدرن را ثبت کند که قابل استفاده برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن یونان باشد. حتی در بعضی از این نوشته‌ها علائق شخصی هر یک از این افراد مطرح شده که برای اولین بار مکتوب شده است.همزمان با بعضی از رویدادهای تاریخی این کشور یا با درگذشت بعضی از این چهره‌ها مهم این کشور، مقالات مستقلی از سوی نویسنده در روزنامه‌های داخلی منتشر شد.
در این کتاب بررسی و مطالعه زندگی و زمانه این شخصیت‌ها و نقش هریک از آنها در بزنگاه‌های تاریخی و نقش هریک در رویدادهای معاصر یونان مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده که سال‌ها در این کشور اقامت داشته و به‌دلیل آشنایی با زبان یونانی علاوه بر شناخت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با فرهنگ و تمدن یونانی آشنایی دارد و از نزدیک در جریان حوادث و رویدادهای مهم سیاسی-اقتصادی در این کشور بوده و شخصا بسیاری از تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور را از نزدیک پیگیری و سپس مکتوب کرده است. این رویدادها به بخشی از تاریخ معاصر این کشور تبدیل شده است.
کتاب «تاریخ‌سازان یونان» بخشی از یادداشت‌های این نویسنده در معرفی چهره‌های مهم سیاسی و فرهنگی یونان است. کتاب «سرزمین فلسفه و هنر، سفر سیدمحمد خاتمی به یونان» از دیگر آثار نویسنده است. پایان بخش این کتاب، معرفی منابع فارسی، انگلیسی و یونانی و همچنین نمایه است.
روزنامه دنیای اقتصاد
