در آخرین روز از جشنواره ی «باغ ایرانی» بر موضوع شناخت باغ ایرانی و استفاده از آن در باغ هایی جدیدی که ساخته می شوند، تاکید شد.
به گزارش خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عصر روز گذشته (چهارشنبه، ۲۵ خردادماه) چهارمین و آخرین روز از جشنواره ی «باغ ایرانی» با حضور کارشناسان مختلف میراث فرهنگی و معماری و شهرسازی در خانه ی هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، جواد میرحسینی معاون معماری و شهرسازی اراضی عباس آباد تهران با ارائه ی توضیح هایی درباره ی این منطقه، به برنامه های مختلفی که با اهداف گردشگری در اراضی عباس آباد تهیه شده اند، اشاره کرد.
او با اشاره به جهانی شدن نوروز و برنامه ای که برای ثبت مراسم پخت نان وجود دارد، گفت: در این باره اقدامات مختلفی در منطقه ی عباس آباد در حال انجام است.
پس از صحبت های میرحسینی، سیدمحمد بهشتی مطالبی را درباره ی باغ ایرانی بیان کرد.
وی در توصیف باغ ایرانی، بیان کرد: وقتی از باغ ایرانی صحبت می کنیم، همیشه به یک جای خوش و خرم فکر می کنیم. باغ ایرانی جایی است که برای ما یک تصویر دلنشین دارد. باغ ایرانی با دل انسان کار دارد، به همین دلیل، نام برخی باغ ها با دل مربوط است، مانند باغ دلگشا.
او ادامه داد: در جهان سه نوع خانواده از باغ ها بیشتر وجود ندارد؛ در شرق، خانواده ی باغ های چینی، در غرب، خانواده ی باغ های اروپایی یا شمال مدیترانه که تمام باغ های مناطق اروپا از این خانواده هستند و خانواده ی باغ های ایرانی که البته این ها تقسیم های زیادی می توانند داشته باشند.
رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی کشور با بیان این که امروز وقتی در شهرها می خواهیم باغ بسازیم، برای ما سخت نیست که باغ اروپایی بسازیم، گفت: عجیب است که وقتی از باغ ایرانی حرف به میان می آید، چند مشکل پشت سر هم پیش می آید؛ نخست این که احساس می کنیم، می دانیم باغ ایرانی چیست در حالی که در مقام یک طراح، باغ ایرانی را نمی شناسیم، زیرا کار زیادی برای باغ ایرانی نکرده ایم که آن را بشناسیم؛ ولی درباره ی باغ های اروپایی یا چینی، سال ها بررسی انجام شده است.
بهشتی با طرح این پرسش که ما از چند باغ ایرانی یک نقشه دقیق داریم و آیا فکر می کنید از باغ فین کاشان نقشه ی دقیقی وجود داشته باشد؟ اظهار کرد: به عنوان کسی که هشت سال در سازمان میراث فرهنگی مسوول بودم، می گویم که نقشه ی دقیقی از باغ فین کاشان نداریم، حتا یک فهرست نیز از باغ هایی که وجود داشته است، نداریم.
او تاکید کرد: ما باغ ایرانی را نمی شناسیم و این یک گرفتاری برای ماست، زیرا کاری درباره ی آن انجام نداده ایم. البته این نکته نیز مهم است که اصلا پرسشی درباره ی باغ ایرانی نداریم و این که «باغ ایرانی چیست» دغدغه ی ما نیست.
وی با بیان این که وقتی به یک طراح می گوییم، باغ ایرانی ایجاد کند، به دلیل قدیمی بودن، آن را کسل کننده می داند، گفت: باغ ایرانی امری سپری شده است، زیرا به گذشته مربوط می شود و تاریخ و تبار دارد. در واقع، این عیب باغ ایرانی شمرده می شود که تاریخ، تبار و هویت دارد و به همین دلیل، ما از طراحی باغ ایرانی خسته می شویم.
او بیان کرد: چرا یکی از باغ هایی که اکنون طراحی می کنیم، سبب شگفتی در دنیا نمی شود، آن هم در حالی که ما می خواهیم جهانی باشیم، پس چرا نمی شویم؟ این ها گرفتاری هایی هستند که مانع می شوند برای ما این پرسش پیش آید که باغ ایرانی چیست.
بهشتی ادامه داد: گویی ما اصلا تشنه نمی شویم که بخواهیم از گوارایی آب لذت ببریم. امروزه وقتی می خواهیم پارک های اروپایی را که می سازیم، ایرانی کنیم، نام «بوستان» را بر آن ها می گذاریم، بدون این که حتا تامل کنیم که بوستان، گلستان و باغ چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند. گویا اصلا افرادی مریخی هستیم که به این سرزمین آمده ایم و اسم هر چیزی را روی چیزهای دیگر می گذاریم.
او با تاکید بر این که ما در حال انصراف از یکی از سه خانواده ی اصیل باغ در جهان هستیم، اضافه کرد: چرا هیچ کسی در جهان در راه انصراف از آنچه دارد، قدم برنداشته است؟ ما حدود هفت هشت هزار سال تاریخ داریم، ولی ۷۰ ۸۰ سال است که این طور شده ایم، البته بالاخره روزی حال این جامعه خوب خواهد شد، در حالی که تصور خوبی از ما نخواهد داشت. نسل ما و جوان ترها حداقل کاری که می توانند بکنند، این است که این پرسش را در ذهن خود ایجاد کنند که باغ ایرانی چیست تا آن را بشناسند.
به گزارش ایسنا، در ادامه ی این جلسه، یک پژوهشگر شهری و اجتماعی درباره ی جایگاه باغ های ایرانی در شهرهای امروز مطالبی را بیان کرد.
جواد مهری زاده با بیان این که فلسفه ی وجودی باغ ایرانی به درک طبیعت و هستی و فکر کردن به جهان هستی نیاز دارد، گفت: ما باغ ایرانی را به عنوان یک پیشینه ی ایرانی داریم، ولی به خوبی از آن استفاده نمی کنیم. یک وجه ی معماری باغ ایرانی، ایرانی بودن آن است و تصور می کنم، باغ ایرانی با تمدن های پیشین خود ارتباط داشته، از آن ها الهام می گرفته و به قلمروهای دیگر نیز داده است.
او با اشاره به این که باغ های ایرانی از لحاظ کارکرد اجتماعی انواع مختلفی داشته اند، توضیح داد: باغ های حکومتی دولتی (باغ ارم، چهارباغ و باغ دلگشا)، باغ های عمومی مانند باغ مزار، باغ مدرسه، کاروانسرا و خانقاه (باغ مصلای نایین و گورستان ظهیرالدوله در تهران) و باغ های خصوصی (باغ نارنجستان در شیراز، باغ مینو، باغ ملک در مشهد، باغ جنت در شیراز و باغ یوسف آباد تهران) از این نوع کارکردها هستند.
وی در ادامه، ویژگی های هر کدام از باغ ها را توضیح داد و سپس بیان کرد: در هر کدام از این باغ ها در دوره های مختلف تاریخی، اتفاق های متفاوتی رخ داده است که آن ها نیز قابل توجه هستند. به طور مثال، در دوران صفویه، باغ سازی های زیادی انجام شد و در بسیاری از کاخ های آن ها، شاهزاده های زیادی زاده و کشته شده اند. همچنین در دوره ی قاجار برخی اتفاق ها تاریخی مانند قتل امیرکبیر در باغ ها رخ داده است.
او در پایان سخنان خود با بیان این که در شرایط فعلی، دو هدف برای باغ ها می تواند وجود داشته باشد، گفت: نخست این که باید باغ ها را خوب شناسایی، حفظ و احیا کنیم و دیگر این که عناصر باغ ایرانی را معنادار کنیم و در فضاهای جدید به کار بریم. در این راستا، به ایجاد باغ ملی، باغ هتل، باغ بازار، باغ رستوران یا پردیس های دانشگاهی یا بیمارستانی می توان اشاره کرد.
در بخش دیگری از این جلسه، رویا تمدن تصاویر مختلفی را از باغ های شیراز نمایش داد و مطالبی را با تاکید بر این که شیراز باغ شهری فراموش شده است، بیان کرد.
تمدن بیان کرد: شیراز مکانی است که باغ ایرانی و تمام خصلت هایی را که باغ ایرانی را می ساخته، در خود داشته است. الگوی باغ ایرانی در شیراز تکرار شده است، به طوری که در هند، سمرقند، بین النهرین و حتا اسپانیا رد پایی از باغ های شیراز را می توان دید.
او با بیان این که در شیراز، ۱۸ باغ را که باقی مانده اند، می توان شناسایی کرد، گرچه تعداد آن ها در گذشته بیشتر بوده است، اظهار کرد: در طرح توسعه ی شهری، چنین موضوعی مغفول مانده است و باغ های شیراز به هیچ شمرده شده اند. در حالی که آن ها را به عنوان یک شبکه ی هویتی در قالب شهر شیراز امروزی می توان بازسازی کرد.
به گزارش ایسنا، در پایان این نشست، شهریار قدیمی با بیان این که مردم در ایران به دلیل اقلیم خشکی که در منطقه وجود دارد، عمق زیادی از زمین را می کاویدند تا آب پیدا کنند و سپس در آنجا باغ ایجاد می کردند، گفت: در ایران، باغ جای ستایش آب کمی بوده است که مردم پیدا می کردند؛ اما امروزه ما تقلید کورکورانه ای از باغ های اروپایی و آسیای جنوب شرقی می کنیم و به فرهنگ غنی باغ های خود توجه نمی کنیم.
منبع : خبرگزاری ایسنا
