به گزارش روابط عمومی مرکز هنرپژوهی نقش جهان، وابسته به فرهنگستان هنر، در آغاز این هم اندیشی که به همت فرهنگستان هنر، دانشنامه تاریخ معماری و شهرسازی ایران زمین، انجمن مفاخر معماری ایران و نقش جهان برگزار شد، مهندس یارزاده، به عنوان سخنران نخست، احترام به سندها و مستندهای حوزه های مختلف فرهنگی را جزء واجبات پژوهشگران دانست و هدف از برگزاری این نشست را فرهنگ سازی در جهت بهره برداری از آرشیوهای شخصی و پنهان عنوان کرده ، یاداور شد:
«اگر چه همواره در حوزه مستندات گذشته مان از فرهنگ ایرانی به عنوان مظلوم یاد شده است، اما با گام برداشتن در راه تثبیت و کنکاش این اسناد، با نمونه ها و آرشیوهایی برخورد می کنیم که صاحبان آن اگر چه در راه نگهداری آنها از هیچ کاری کوتاهی نکرده اند، اما پس از آنها بازماندگانشان ناقلان خوبی برای اندیشه های آن ها نبوده اند.»
در ادامه دکتر قهاری، از انجمن مفاخر معماری، عمده مشکلات موجود در راه گردآوری میراث مکتوب را تغییر دائم مدیریت ها و به دنبال آن تغییر سلیقه ها عنوان کرد، او در تشریح ارائه طرحی با همین عنوان (گردآوری میراث مکتوب) که چند سال پیش به مرکز اسناد ملی پیشنهاد شده بود، گفت:
«علی رغم استقبالی که از این طرح شد، هنوز به مرحله اجرا نرسیده است و داستان همچنان از مدیری به مدیری دیگر و از دولتی به دولتی دیگر ادامه دارد.»
وی همچنین گرایش به آرشیو و جمع اوری کلکسیون های مختلف را از ویژگی های نهادینه مردم ایران برشمرد و در تقابل آن سنت گرایی بیش از حد را یکی از موانع و عوامل مخالفت با تغییرات زمان حال دانست.
قهاری تاکید کرد: «امروزه میلیون ها سند در دست مردم وجود دارد که متاسفانه اطلاعات کافی جهت حفظ آن ها آموزش داده نشده است یا اصلا کسی از انرژی آن ها خبر ندارد، ملت ما امانت دار خوبی برای میراثش نبوده است. ما به دست خودمان میراث گذشته را خراب می کنیم و این سهوی نیست، حال آنکه این میراث از جانمان با ارزش تر است و موظف به حفظ آن هستیم.»
پس از سخنان قهاری، مهندس نظری، نماینده دانشنامه معماری و شهرسازی در این نشست، عمده مشکلی که برای تهیه دانشنامه وجود داشته را نداشتن فهرست درست برای تهیه شناسنامه یا عدم دسترسی به برخی اسناد دانست و گفت:
«نمونه بارز این قبیل فعالیت ها کاوش های معبد آناهیتا است. که از سال ۱۳۴۸ آغاز شده؛ اما به دلیل عدم پوشش همگن به آن، اطلاعات به کرار تولید می شود و اطلاعات سرجای خودش نیست. دلیل ان هم می تواند گاه بی اعتمادی اشخاص به بخش دولتی و یا برنامه ریزی های بی هدف و کوتاه مدت باشد.»
نظری سخنان خود را با تاکید بر لزوم راه اندازی مرکزی به عنوان متولی فهرست کردن و همچنین روش مناسبی برای دسترسی به اسناد ادامه داد و گفت:
«دانشنامه تاریخ معماری و شهرسازی، با هدف ساماندهی به اسناد پراکنده و آرشیوهای شخصی راه اندازی شده است و کل جهان ایران از ابتدای تاریخ ان تا سال ۱۳۲۰ را پوشش می دهد.»
وی از فرهنگستان هنر، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان اسناد، میراث فرهنگی و دانشگاه شهیدبهشتی به عنوان حامیان دانشنامه معماری و شهرسازی نام برد و تصریح کرد: «سیاست دانشنامه تنها بر گردآوری نیست؛ بلکه تلاش می کند تا دروازه ای باشد برای دسترسی صحیح به اسناد معماری ایران و در همین راستا و در گام نخست، آداب برخورد با اسناد و استانداردهای آن و نماینده دانشنامه معماری همچنین از مذاکره با سازمان میراث فرهنگی و دعوت از پایگاه های فعال آن برای مذاکره و طبقه بندی فعالیت های انجام شده سخن گفت.
مهندس نظری برای روشن تر شدن مباحثی که مطرح کرده بود، خاطرنشان کرد:
«دانشنامه مجری قوانین میراث نیست، میراث حامی دانشنامه است. چون بسیاری از اسناد در آرشیو آن هاست. از طرف دیگر صدسال است مسئولیت حفاظت از بناهای کشور جزو مسئولیت آن ها نبوده است.»
وی با اشاره به اینکه هدف دانشنامه ایجاد یک چتر حمایتی است نه تصاحب، ادامه داد:
«ما برای دسترسی پژوهشگران به اسناد و پیشبرد این اهداف باید با سازمان میراث فرهنگی به تفاهم برسیم، حتی اگر آن ها کارشکنی کنند.»
این نشست در ادامه با سخنان مهندس قهاری ادامه پیدا کرد. قهاری بار دیگر به وجود ارگانی برای جمع اوری اسناد اشاره و خاطرنشان کرد: «یکی از مهم ترین مسائل جامعه ما بوجود آوردن فرهنگ شناسایی و برخورد با اسناد است. به همین دلیل در دانشگاه، نخستین چیزی که به دانشجو می گوییم دیدن یک سند و درک صحیح محیط است.»
مهندس قهاری با تاکید بر نقش مهندسین مشاور، بار دیگر بر لزوم آموزش و تاکید بر تشکیل انجمن هایی متشکل از علاقه مندان و دانشجویان اصرار کرد.
در تکمیل سخنان او خانم مهندس شفاهی نیزگفت: «این سرمایه گذاری باید در جایی غیر از دولت انجام دهید، ساختاری متشکل از جوانان دلسوز و علاقه مند که فعالیت آن ها تداوم داشته باشد.»
در خاتمه این نشست دکتر اولیا نیز با دفاع از راه اندازی مرکزی برای تحقیق و آرشیو میراث فرهنگی و تاریخی کشور پیشنهاد داد: «مسئولان در جاهای مختلف ضابطه هایی را فراهم آورند تا متخصصان در آن ها میراث معماری و شهرسازی کشور را مطابق با اصول صحیح تقسیم و سازماندهی کنند.»
مهندس نژادیان هم با دفاع از طرح دانشنامه معماری به محدودیت زمانی آن اشاره کرد و تصریح کرد: «فراموش نکنیم که سندسازی و آرشیو رویدادهای زمان حاضر نیز از واجبات است، چرا که خود آرشیوی برای آیندگان خواهد بود.»
در همین راستا مهندس یارزاده در جمع بندی مباحث، خواستار نوشتن پیش نویس فراخوانی با محوریت دغدغه های مطرح شده در این نشست شد.
منبع: فرهنگستان هنر-اردیبهشت ۱۳۸۸
تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
